يک تحقيق تازه نشان ميدهد که ١١٠ تن بحيث مشاورين رياست جمهورى ايفاى وظيفه ميکنند که بسيارى آنها حتى سال يکبار نيز با رئيس جمهور ملاقات نکرده اند. در اين گزارش تحقيقى که دیروز ١٣ حمل از طرف تلويزيون خصوصى يک در کابل منتشر گرديد، آمده است که از جمله مشاوران ياد شده، تنها ٦٠ تن شان وزير مشاور اند که هريک آنها ماهانه پنج هزار دالر امريکايى معاش دارد و مجموع معاش و مصارف مشاوران رییس جمهور سالانه به بیش از چهار میلیون دالر می رسد.

در گزارش نگاشته شده است که برعلاوه ٦٠ وزير مشاور، پنج مشاور دیگر در بورد عدلی و قضایی ریاست جمهور کار می کنند. همچنان پنج تن در بورد عالی تعینات ریاست جمهوری جهت تعيین مقام های عالیرتبه به رئیس جمهور مشوره می دهند.
یافته های این تحقیق همچنان نشان میدهد که ٣٥ تن به عنوان مشاور و کارشناس در چارچوب اداره امور ریاست جمهوری فعالیت می کنند.همچنان پنج مشاور دیگر در چوکات شورای امنیت ملی در ارگ کار می کنند که در مجموع تعداد مشاوران ریاست جمهوری به ١١٠ تن می رسد.

اما از این میان تنها ده تن از مشاوران رئیس جمهور در نشست ها و مشوره دهی ها نقش همیشگی دارند که شامل داکتر رنگین دادفر اسپنتا مشاور امنیت ملی،شیدا محمد ابدالی معاون شورای امنیت ملی و مشاور روابط بین المللی،شام لال بتیجا وزیرمشاور ارشد در امور اقتصادی،هدایت امین ارسلا وزیر ارشد،نعمت الله شهرانی وزیر مشاورارشد در امور دینی،محمد یوسف پشتون وزیر مشاور در امور بازسازی،فیض الله کاکر وزیرمشاور در امور صحی،محمد ابراهیم سپین زاده معاون شورای امنیت ملی و مشاور امور امنیتی،زلمی هیوادمل وزیر مشاور امور فرهنگی و اسدالله وفا وزیر مشاور امورقومی می گردد که در بیشتر نشست های هفته وار کابینه و ملاقات های رییس جمهور حضور دارند اما بقیه حتا در یک سال نه می توانند رئيس جمهور کرزی را ملاقات کنند.
اسدالله وفا از وزیرمشاوران نزدیک به رییس جمهور در این مورد می گوید: من و چندتن دیگر همیشه با رییس جمهور ملاقات داریم اما این بقیه حتی در یک سال نه می توانند رییس جمهور را ملاقات کنند به همین خاطر من به رییس صاحب جمهور گفتم که این یک مصرف اضافی است زیرا کار اینها نسبت به مصرف شان کم است.

بر بنیاد فهرستی که در اين تحقيق گنجانيده شده است، رییس جمهور کرزی تنها ٣٠ وزیر مشاور در امور قومی دارد که شامل وحید الله سباوون،شهزاده مسعود،محمدعلم راسخ، محمدهاشم زارع،سید محمد امین طارق ،عبدالطیف ابراهیمی ، جمعه خان همدرد ،گل آغا شیرزوی،امان الله حدران ، آقا حسین هاشمی لولنجی ،نظر محمد اسحاق زی ،شجاع الملک جلاله ،گجروال ،محمد طاهر صافی ، خادم حسین ناطقی ،محمد نسیم مهدی ،شیر علم شهادتیار ،توردی آخند،جنرال سید محمد حسین ،شیر محمد آخند زاده ،عبدالستار ملاخیل ،سلیمان یاری،محمد صدیق عزیز ،ضامن علی بهسودی ،نوروز علی اعتمادی ،رحمت الله راشیدی،محمد یعقوب شمس ،سید شاه ناصر نادری، محمد اکبر اکبر ،محمد هاشم صالحی و محمد یوسف واعظی می گردد.

افزون بر آن مولوی محمد جوره طاهری ،محمد عثمان سالک زاده ،علی جان زاهدی ، عنایت الله بلیغ و مولوی محی الدین بلوچ وزیران مشاور رییس جمهور در امور دینی اند.
همچنان داکتر اشرف غنی احمدزی ،محمد عارف نورزی ،محمد معصوم ستانکزی ،تاج محمد ایوبی ،غلام مصطفی جواد ،شیرمحمد اعتباری ،جنرال سهیلا صدیق ،محمد انور جگدلک ،محمد یاسین عثمانی ،ذکیم شاه خان ،محمد اشرف رسولی ،عبدالعزیز احمد ،نورالله دلاوری و عبدالرحمان اشرف از جمله وزیران مشاور رئیس جمهور در بخش های گوناگون می باشند اما بیشتر این وزیران مشاورخود اعتراف می کنند که در یک سال قادر به ملاقات با رییس جمهور نیستند.

محمد یوسف واعظی وزیر مشاور در امور قومی می گوید: به عنوان مشاور رئیس جمهور در خصوص این مسئله وظیفه یی که برای من سپرده شده است حدود یک سال است که ایشان را در این جهت نه دیدم.
همچنان سید محمد امین طارق یک تن از وزیران مشاور رییس جمهور می گوید: ما رئیس صاحب جمهور را به ارتباط اینکه مشاوره یی به ایشان بدهیم ملاقات نه کردیم ، یعنی در ارتباط به اموری که مشاورین مشوره می دهند حدود یک سال است که ملاقات نه کردیم.

شهزاد مسعود وزیرمشاور دیگر رییس جمهور در امور قومی نیز می گوید که او تنها رییس جمهور را در دعوت هایی که به افتخار تیم کرکت کشور گرفته شده اند ملاقات کرده است.
در این میان وزیران مشاوری نیز وجود دارند که حتی پس از مقرری شان در این پست نه توانسته اند رئيس جمهور کرزی را ملاقات کنند.

محمد یعقوب شمس یکی از شش وزیر مشاوریست که در یک ساختمان اجاره یی اداره امور در کارته سه دفتر دارد این ساختمان ماهانه شش هزار و پنج صد دالر کرایه گرفته شده است او می گوید سه ماه است که در این پست مقرر شده ام اما در این سه ماه تا حالی رئیس صاحب جمهور را نه دیدم. چون ما هم تقاضای ملاقات نه کردیم و رییس صاحب جمهور هم تقاضایی نه کردند که با هم دیداری داشته باشیم.

یک مقام ارشد وزارت مالیه که نه میخواهد از او نام برده شود می گوید که وزرای مشاور ماهانه تا 5هزار دالر امریکایی تنخواه می گیرند.همچنان سائیر مشاوران ریاست جمهوری دست کم 1هزار دالر امریکایی ماهوار تنخواه دارند که بر این اساس معاش و مصرف سالانه مشاوران ریاست جمهوری چهار میلیون و دو صد هزار دالر امریکایی می گردد.

موتر،دو محافظ ،سه کارمند خدماتی و مصارف روزانه از جمله امتیازاتی دیگریست که همه مشاوران ریاست جمهوری از آنها بهره مند اند. گزارش ها نشان می دهد که دست کم به پنج تن از وزرای مشاور در شیرپور نیز خانه داده شده است.
از سوی دیگر ساختمانی برای تعداد دیگری از وزیران مشاور در شش درک از سوی اداره امور ماهانه ١٢هزار دالر امریکایی کرایه گرفته شده است.

با این همه بسیاری از وزیران مشاور داشتن تنخواه بلند را رد می کنند و می گویند که تنخواه آنها ٤٥ هزار افغانی است.
آقا حسین هاشمی لولنجی وزیر مشاور در امور قومی می گوید از همین ٤٥ هزاری که ما معاش میگریم یک مقدار آنرا به راننده کمک می کنیم چون تنخواه اش کم است یک مقدار کمک به خانه سامان می کنیم همچنان به محافظین خود نیز کمک می کنیم .
دفتر سخنگوی ریاست جمهوری و رئیس اداره امور از گفتگو و ارایه هر گونه معلومات در مورد مشاوران ریاست جمهوری خود داری کرده است.

وزیران مشاور رئیس جمهور از احزاب و گروه های مختلف تشکیل شده اند اما بیشترین آنها از حزب اسلامی،احزاب وحدت به رهبری کریم خلیلی و حاجی محمد محقق و جمعیت اسلامی می باشند. در این میان تردید های زیادی در رابطه به نحوه گزینش این مشاوران نیز وجود دارد.

مولوی عنایت الله بلیغ خطیب مسجد پل خشتی به تازه گی به صفت وزیر مشاور تعین شده است او می گوید که علت این مقرری را نه میداند. وى ميگويد: خودشان لطف کردند در دور سابق مره به حیث وزیر حج و اوقاف معرفی کردند البته برخی از بزرگان دینی نیز این موضوع را پیشنهاد کرده بودند اما من نتوانستم رای وکلا را بدست بیاورم ،یک تعامل رئیس صاحب جمهور دارد که در قسمت سرنوشت کسانی که نه توانند رای بدست آورند اخلاقا تصمیمی می گیرد شاید در قسمت من نیز این تصمیم اخلاقی و خیر را گرفته باشد.

برخی از وزیران مشاور رییس جمهور از سوی رهبران جهادی و احزاب مختلف به عنوان نماینده به رییس جمهور کرزی معرفی شده اند.
برخی دیگر از وزیران مشاور از جمله کسانی اند که پیشینه کار در پست های مهم حکومتی را داشته اند چنانکه محمد اکبر اکبر و شیرمحمد اعتباری وزیران پشین وزارت امورمهاجرین اکنون به عنوان وزیر مشاور کار می کنند.

محمد امین طارق والی پشین ولایت بدخشان نیز به این باور است که تقرر او در این پست رابطه یی به برکناری اش از پست قبلی دارد. من را به صفت مشاور وزارت داخله مقرر کردند اما بنابر ملحوظاتی که بود من به آنجا نه رفتم بالاخره جناب رئیس صاحب جمهور کرد که به صفت مشاور شان با آنها همکاری کنیم حالا در این پست کار می کنم اما هیچ کار بزرگی را که در ارتباط با مشاوریت باید می کردیم نه کردیم یا هم برای ما وظیفه یی سپرده نه شده است.

همینگونه محمد یعقوب شمس نمایینده پیشین ولایت بادغیس در مجلس نماییندگان می گوید مدتی بیکار بودم پس از آن روزی با مردم بادغیس به دیدن رییس صاحب جمهور رفتیم مردم پیشنهاد کردند که برای من پستی درنظر گیرد رییس صاحب لطف کردند من را به صفت مشاور در امور قومی مقرر کردند.

در میان ١١٠ مشاور ریاست جمهوری جنرال سهیلا صدیق تنها خانمی است که به صفت وزیر مشاور در امور صحی کار می کند یافته این تحقیق نشان میدهد که رییس جمهور کرزی هیچ مشاوری در امور زنان ندارد این مساله انتقاد های فعلان حقوق زن را بر انگیخته است .

محبوب سراج یکی از این فعالان می گوید که با وجود وعده هایی که ریس جمهور کرزی در رابطه به گسترش نقش زنان در تصمیم گیری ها و تقرر آنها در کرسی های بلند داده است اما در عمل چیزی از او دیده نه می شود.
او گفت:من تعجب می کنم چگونه رئيس جمهور کرزی در مورد مشکلات زنان افغانستان و رسیده گی به حقوق آنها تصمیم می گیرد در حالی از ١١٠ مشاوری که دارد تنها یک زن آنهم در بخش صحی مشاور او است من فکر می کنم به همین سبب شورای علما تصامیم برخلاف حقوق و آزادی ها زنان می گیرد و آقای کرزی از آن پشتیبانی می کند.

نتایج این گزارش تحقیقی همچنان نشان می دهد که رییس جمهور کرزی با داشتن ١١٠ مشاور بیشترین رقم مشاوران را در میان روسای جمهور جهان دارد.چنانکه تنها در مقایسه با کشورهای همسایه این رقم به چند برابر می رسد بر بنیاد یافته های این تحقیق امام علی رحمان رییس جمهور تاجکستان شش مشاور دارد.محمود احمدی نژاد رییس جمهور ایران ٣٥مشاور دارد و آصف علی زرداری رییس جمهور پاکستان 5 مشاور دارد.

اما چرا رییس جمهور به این تعداد مشاورنیاز دارد؟کاندیس راندوکس تحلیلگر ارشد گروه جهانی بحران که سال های زیادی است در افغانستان و کشور های منطقه کار می کند می گوید که رئيس جمهور کرزی به گونه نادرست با گزینش این مشاوران میخواهد مشارکت سیاسی را به وجود آورد او گفت کرزی موقف مشاوریت را به اعضای برخی از فامیل های قدرتمند ،بزرگان قومی و رهبران سیاسی به گونه تحفه میدهد.و فکر می کند که به این شکل می تواند مشارکت سیاسی را به وجود آورد اما با تاسف چنین نیست این افراد بیکار در دفاتر شان نشسته اند اما هزاران دالر بدست میاورند و در عین زمان با هم دشمنی و رقابت نیز می کنند.

کاندیس همچنان به ترکیب قومی این مشاوران انتقاد دارد بحث اینکه به چی تعداد پشتون ،تاجک،هزاره و ازبک موقف های بلندی در نزدیک رئیس جمهور دارند نیز در مورد تعین این مشاوران مطرح است.
از سوی دیگر مجلس نماییندگان در ١٣ عقرب سال ١٣٨٥ در قانون تشکیلات اساسی دولت تعداد وزیران مشاور را ٩ تن تصویب نمودند اعضای این مجلس همچنان کلمه وزیر را از وزیر مشاور حذف نموده و آن را به مشاوران رییس جمهور تعدیل کردند اما این موضوع جنبه عملی پیدا نه کرد.

محمد حسین عالمی بلخی عضو مجلس نماییندگان می گوید بعد از تصویب این قانون در ولسی جرگه قانون فرستاده شده به مشرانوجرگه و متاسفانه در طول دوره پانزدهم این قانون طی مراحل نهایی نه شد و در این دوره هم تا کنون در این مورد تصمیم گرفته نه شد ه است بنابر ان ما در این زمینه هیچ قانون نداریم.

عضویت در کمیسیون های تحقیق روی تلفات ملکی و حل منازعات قومی از عمده ترین فعالیت برخی از وزیران مشاور است.
در حالی که بودجه پیشنهادی سالانه ریاست جمهوری ٧٨ میلیون دالر بوده و این رقم بیشتر از بودجه وزارت خانه های امور زنان کار و امور اجتماعی و برخی وزارت های دیگر می باشد بسیاری به این باور اند که موجودیت ١١٠ مشاور در ریاست جمهوری و مصرف بیش از چهارمیلیون دالر سالانه بر آنها به اقتصاد ضعیف افغانستان تاثیر منفی می گذارد.(پژواک)