در روزهای اخیر کابل میزبان نشست گفتگوهای افغانستان و آسیای میانه بود که در آن نمایندگان 5 کشور از آسیای میانه و دیپلمات های 30 کشور مقیم در کابل حضور داشتند. از اهداف اصلی این نشست گفتو و بحث در باره گسترش روابط اقتصادی، همکاری های امنیتی و فرهنگی ، تدوین یک چارچوب مشترک کاری برای 10 سال آینده بوده است. این نشست نشان داد که تمامی کشورهای منطقه و جهان خواهان آینده باثبات برای افغانستان اند بدلیل آنکه ثبات پایدار در افغانستان می تواند به توسعه و ثبات اقتصادی کشورهای منطقه از جمله آسیای مرکزی، ایران، پاکستان، هند، ترکمنستان و چین کمک کند. موقعیت افغانستان بگونه ای است که نقش محوری را در توسعه اقتصاد منطقه ایفا می کند مشروط بر آنکه یک همگرایی اقتصادی جدی در سایه همکاری های امنیتی و سیاسی در میان کشورهای منطقه بوجود آید.

افغانستان مسیر مهمی برای ترانزیت کالا از جنوب به شمال آسیا و بالعکس است همینطور این کشور دالان ورود به منابع غنی انرژی در آسیای مرکزی است که میتواند این کشورها را به بازارهای مهم جهانی وصل کند. بنا براین افغانستان می تواند هم در حوزه تجارت، بهره برداری از ذخایر مختلف انرژی و معادن دیگر، منابع آبی  و هم در توسعه حمل و نقل در منطقه نقش مهمی ایفا کند.  زیرا افغانستان کوتاهترین مسیر برای انتقال منابع عظیم انرژی در اسیای مرکزی به جنوب و بازارهای شرق آسیا است.  این در حالیست که خود افغانستان نیز سرشار از ذخایر عظیم انرژی و غیر آن است که می تواند در توسعه و بهبود اقتصاد منطقه کمک بزرگ نماید. اما مشکل افغانستان نبود امکانات ترانزیتی و حمل و نقل است که این مشکل را دولت این کشور به تنهایی نمی تواند حل کند باید در همکاری با کشورهای منطقه سیستم حمل و نقل زمینی و هوایی خود را توسعه بدهد.

بدلایلی که گفته آمد امنیت و ثبات پایدار در افغانستان به نفع کشورهای منطقه است و گسترش ناامنی و تروریزم، کشت و قاچاق مواد مخدر از طرف افغانستان و پاکستان به ضرر خود این کشورها و همسایگان آنها است. با توجه به تحولات اخیر افغانستان به نظر می رسد برخی کشورهای که در افغانستان نیروی نظامی داشته اند آماده خروج از افغانستان می شوند و برخی دیگر هم قرار است سال آینده افغانستان را ترک کنند. این درحالیست که بدلیل تشدید نا امنی ها در این کشور همسایگان افغانستان نگران آنیده اند. زیرا امنیت افغانستان همچنان شکننده است و سیاست های نا کار آمد حکومت افغانستان در مواجهه با مخالفان مسلح نیز بر شکنندگی بیشتر اوضاع کمک کرده است. نرمش و کرنش در برابر طالبان و امتیاز دهی های یک جانبه به آنان روز بروز این گروه را بر خشونت آفرینی های بیشتر مصمم تر و جری تر ساخته است. نه تنها طالبان مصمم تر از گذشته برای جذب امتیازات بیشتر خشونت آفرینی های شانرا بیشتر کرده است که گروه های دیگری نیز در شاهراه های کشور و مناطق مختلف تحت نام طالبان به سرقت و کشتار و آذار و اذیت مردم رو آورده اند تا از ین طریق بتوانند امتیازات مورد نظر شان را از دولت بدست آورند.

به نظر می رسد اگر مخالفان مسلح به سازماندهی و حملات مکرر شان ادامه دهند با خروج قوای بین المللی از افغانستان اوضاع افغانستان بسیار شکننده خواهد شد. بدلیل افزایش نگرانی ها زا آینده امنیت و ثبات درافغانستان نشست های چند جانبه میان کشورهای منطقه در موضوع افغانستان قابل درک است. این نوع نشست ها نشان می دهد که تامین امنیت درافغانستان برای منطقه بسیار مهم است و اوضاع افغانستان بر امنیت سراسر منطقه اثرهای مستقیم دارد.

از سوی تداوم خشونت آفرینی های طالبان در افغانستان و عدم موفقیت لازم ناتو و ارتش افغانستان در تامین امنیت کامل در افغانستان اکنون کشورهای منطقه را بیش از پیش نگران ساخته است که مبادا با خروج قوای بین المللی از افغانستان یک بار دیگر جبهه ترور و خشونت در افغانستان تقویت شود. از این رو این کشورها خواهان نقش آفرینی بیشتر در تحولات افغانستان است. اما اینکه چگونه نقشی را باید این کشور ها در افغانستان بازی کنند مسئله مهمی است که خود افغانستان باید جدی تر و فعال تر از گذشته در منطقه نفش افرینی کند. زیرا این کشورها تنها در صورتی می توانند به تامین امنیت وثبات بهتر در افغانستان کمک کند که این کشورها در کنار ناتو و هم پیمانان غربی افغانستان در مبارزه با تروریزم سهم بگیرند نه بعنوان رقیبی در برابر این کشورها. حال باید دید که گفتگوهای مقامات افغانستان با مقامات ناتو بر سر امضای توافقنامه همکاری های بلند مدت ناتو با افغانستان به چه نتیحه می رسد و نقش کشورهای منطقه در آن چه خواهد بود.

اما دولت مردان افغانستان باید سعی کنند سازو کارهای را بسنجد که این کشورها  درهمکاری با امریکا در تحولات افغانستان نقش آفرین باشد. زیرا طبیعی است که آمریکا نقش محوری خود درتحولات منطقه را به دیگران واگذار نمی کند و این مسئله نباید باعث افزایش مشکلات افغانستان و قربانی شدن مجدد این کشور در رقابت های دیگران شود. بایسته است مقامات حکومت افغانستان بجای اندیشیدن به منافع جناحی و گروهی خاص به منافع علیای افغانستان و آینده پر چالش این کشور پس از خروج ناتو بیاندیشد و راهکارهای مناسب برای جلو گیری از بحران های پیچیده تر در کشور را بیابند.

به هر حال با نزدیک شدن  به زمان خروج سربازان ناتو از افغانستان نگرانی های منطقه ای از افزایش نا امنی ها در افغانستان و تشدید فعالیت های تروریستی در این کشور افزایش یافته است. عمدتا همسایگان شمالی افغانستان نگران آن اند که مبادا پس از خروج قوای بین المللی از افغانستان فعالیت های تروریستی از افغانستان به مرزهای این کشورها کشانده شده و امنیت این کشورها به خطر بیافتد. عمده نگرانی کشورهای آسیای مرکزی و هم مرز با روسیه از رشد و گسترش تندروی اسلامی در آسیای میانه ناشی می شود  از این کشورهای منطقه در تلاش است تا با تقویت همکاری هایش با افغانستان از رشد افراط گرایی در مرزهای خودش جلوگیری نماید.

توسعه و ثبات افغانستان بدلیل موقعیت حساس این کشور در قلب اسیا و مسیر تاریخی ابریشم خود بخود به رونق اقتصادی و بازگشت ثبات و ارامش در کشور های منطقه کمک می کند. افغانستان حلقه وصل جنوب و شمال آسیا و همینطور شرق و غرب آن است این موقعیت بی نظیر و حساس باعث می شود که نقش این کشور در توسعه اقتصادی و ثبات منطقه اهمیت فوق العاده ی بیابد. بنا بر این همکاری های منطقه ی در افغانستان بی هیچ تردیدی فرصت های بی نظیری را برای توسعه و تقویت اقتصاد منطقه فراهم می آورد. این همکاری ها می تواند به بهبود اوضاع اقتصادی و امنیتی منطقه کمک کند.

در پایان باید گفت رشد افراط گرایی و خشونت در افغانستان به ثبات و توسعه کشور های منطقه آسیب می رساند. پدیده افراط گرایی و تروریزم اکنون به تهدید جدی علیه ثبات و امنیت منطقه و جهان تبدیل شده است اقتدار روز افزون طالبان در افغانستان و پاکستان نشان از آن دارد که این گروه و حامیان آنان دوباره در تلاش اند تا بر منابع بیشتر قدرت و ثروت منطقه مسلط شده و ثبات و امنیت کشورهای منطقه را با تهدید های بیشتر مواجه سازد. بنا بر این افراط گرایی و تروریزم تنها دشمن دو کشور افغانستان و پاکستان نمی تواند به حساب آید بلکه تمامی کشور های منطقه از رشد افراط گرایی و تروریزم آسیب می بینند. به همین دلیل می توان گفت تنها همراهی تمام عیار قدرت های مطقه ی و فرامنطقه ای و همسایگان افغانستان با همدیگر می تواند ترویزم را از افغانستان و منطقه ریشه کن کند.