وزرای خارجه عضو سازمان آتلانتیک شمالی(ناتو) در نشستی در ترکیه به توافق رسیدند که بعد از پایان مأموریت کنونی در افغانستان باقی خواهد ماند و همکاری های نظامی و غیر نظامی خود را ادامه خواهد داد. وزرای خارجه عضو ناتو در حالی به چنین توافق دست یافته اند که اشرف غنی رئیس جمهوری افغانستان قبل از این از ایالات متحده آمریکا خواهان بازنگری به برنامه خروج نیرو های آمریکایی از افغانستان شده بود. در سفری که رئیس جمهور غنی و رئیس اجرائیه حکومت وحدت ملی به ایالات متحده آمریکا داشت این مسئله محور گفتگو های دو طرف را تشکیل می داد. به نظر می رسد که دیپلماسی رئیس جمهور غنی کارساز واقع شده است و آمریکا و همپیمانان شان افغانستان را در سال های آینده کمک خواهد کرد.این مسئله برای افغانستان از جهت های مختلف حائز اهمیت است. در ذیل تلاش می شود میزان سودمندی حضور کشور های عضو ناتو را در افغانستان به بررسی بگیرم.

ایالات متحده آمریکا را می توان هدایت کننده کشور های عضو اتحادیه اروپا دانست. اگر چه در این اواخر برخی کشور ها از جمله انگیس در عرصه اقتصادی در صدد بررسی گزینه های دیگر از جمله ایجاد ارتباط با چین است با این حال، این کشور ها تا اندازه زیاد همسویی زیاد در مورد کشور های آسیایی دارد. جدا از همسویی این ها در موارد مختلف مسئله اساسی این است که در جهان کنونی نظامی حاکمیت دارد که این کشورها تعریف نموده است. دموکراسی به عنوان الگوی سیاسی که از انقلاب فرانسه برخاسته بود، بر جهان حاکمیت دارد. نظام سرمایه داری که از انقلاب صنعتی انگلیس برخاسته بود رفتار ها و جهت گیری های اقتصادی را مشخص می کند. به صورت کلی می توان گفت که نظام آمریکایی و متحدانش بر جهان حاکم است. بنابراین، حضور این کشور ها می تواند برای رشد دموکراسی و رشد نظام اقتصادی کشور مفید واقع شود.

این کشور ها در بیش از یک دهه در برابر تندروان و دهشت افکنان در افغانستان مبارزه نموده است. اکنون با گذشت سال ها مبارزه اما، تندروان دوباره قدرت گرفته اند و حکومت مرکزی را تهدید می کند. با وجود اینکه نیرو های امنیتی کشور در برابر تندروان می رزمند با این حال، به کمک و حمایت های جامعه جهانی نیاز دارد. زیرا، همچنان در عرصه نظامی نیازمند کمک ها و حمایت های همه جانبه این کشور ها می باشیم. اگر کمک های مالی این کشور ها نباشد بدون شک حفظ نیروی امنیتی کشور ممکن نیست. اکنون نیرو های امنیتی کشور به 352 هزار رسیده اند که سالانه به 4 میلیارد دالر نیاز دارد. این 4 میلیارد از طریق کمک های جامعه جهانی تأمین می شود. در صورت که این کمک ها نباشد، امکان ندارد که حکومت افغانستان بتواند نیرو های خود را حفظ کند. در صورتی که این نیرو ها نباشد بدون شک، حکومت سقوط خواهد کرد. بنابراین، حکومت کنونی برای حفظ خود به صورت تمام قد نیازمند حضور کشور های عضو ناتو و کمک های آن هاست. افغانستان ناگزیر است با آمریکا و کشور های عضو ناتو رابطه خوب و بدون تنش داشته باشد زیرا، تا هنوز گزینه بدیل بجای آمریکا برای افغانستان وجود ندارد.

چین به عنوان رقیب اقتصادی آمریکا در جهان مطرح شده است. بنا بر گزارش ها چین رشد اقتصادی بالاتر از آمریکا دارد. اگر رشد اقتصادی شان به شکل کنونی ادامه یابد در سال های آینده توانایی اقتصادی شان بیشتر از آمریکا خواهد شد. با این حال، این نکته را فراموش نکنیم که چین تنها در عرصه اقتصادی رشد چشم گیر دارد اما در عرصه نظامی، فرهنگی، تکنولوژی تا هنوز از آمریکا خیلی فاصله دارد. آمریکا به عنوان یک ابر قدرت چهار بعدی بر جهان حکومت می کند در حالی که چین تنها توانسته در عرصه اقتصادی با آمریکا رقابت نماید. بنابراین، در سال های آینده آمریکا همچنان بر جهان مسلط خواهد بود و نظم جهانی نظم آمریکایی خواهد بود. از این جهت، نیز ما نیازمند حضور آمریکا در افغانستانیم. قدرتمندی آمریکا در جهان و حضور پرقدرت آن ها در افغانستان می تواند حامی دموکراسی و دیپلماسی ما در سیاست خارجی باشد.

افغانستان لانه تندروان و بنیادگرایان شده است. بنیادگرایی بدون شک، خطری جدی برای حکومت مردم و جامعه افغانستان است. در جهان و سطح منطقه هیچ کشوری به اندازه آمریکا در مبارزه با دهشت افکنی و بنیادگرایی با افغانستان همکاری ننموده است.‏ آمریکا و کشور های عضو ناتو خطر بنیادگرایی در جهان اسلامی را درک نموده است. برای همین در افغانستان و دیگر کشور های آسیایی با بنیادگرایی در مبارزه است. تا هنوز هیچ کشوری غیر از کشور های عضو ناتو حاضر به همکاری جدی با افغانستان نشده است. چین به عنوان یک غول اقتصادی تا هنوز تعیین نسبت با بنیادگرایی در جهان اسلامی نکرده است. روسیه نیز به صورت واضح سخن از دشمنی با بنیادگرایان با جهان اسلام نکرده است. اگر بنیادگرایی تهدید است هیچ کشوری به اندازه آمریکا نمی تواند ما را در مبارزه با بنیادگرایی کمک کند. بنابراین، در سال های آینده همچنان آمریکا بزرگترین همپیمان افغانستان در مبارزه با تروریسم و بنیادگرایی و دهشت افکنی خواهد ماند و این بزرگترین سود ممکن برای افغانستان است.‏

با این حال، میزان سودمندی حضور کشور های عضو ناتو بستگی به چگونگی استفاده حکومت افغانستان از حضورآنها دارد.‏ حکومت افغانستان تا هنوز از حضور جامعه جهانی در افغانستان نتوانسته است خوب استفاده نماید. بخش زیادی از کمک های آن ها هدر رفته است. حکومت افغانستان با استفاده از حضور جامعه جهانی نتوانسته است ثبات حکومت را تضمین کند. تا هنوز خطری سقوط حکومت وجود دارد. این نشان می دهد که در بیش از یک دهه گذشته ما نتوانسته ایم به شکل که باید از حضور جامعه جهانی و کمک های مالی و نظامی آن ها استفاده نمایم.‏ می طلبد که این مسئله به شکل اساسی از سوی حکومت مدیریت شود. اشرف غنی، رئیس جمهوری افغانستان با این مهم را درک نماید. مدیریت کمک ها و روابط خارجی با این کشور ها بستگی تام با موفقیت کشور در عبور از وضعیت کنونی دارد. روابط با این کشور امکان پایداری حکومت، حفظ نیرو های امنیتی افغانستان، رشد اقتصادی، کاهش ناامنی و ... را ممکن می گرداند. به این شرط که حکومت و سران حکومت بتواند وضعیت را مدیریت نماید.‏

در پایان باید گفت که حضور کشور های عضو ناتو خبر خوش برای مردم و حکومت افغانستان است. امیدواری برای پایداری حکومت، کاهش ناامنی، رشد اقتصادی، حفظ نیرو های امنیتی بیشتر شده است. با این حال، امیدواریم که حکومت و سران حکومت این مسئله را درک نماید و نگذارد که کمک های آن ها مثل سیزده سال گذشته هدر برود. از حضور آن ها به عنوان یک پشتیبان دستگاه دیپلماسی کشور استفاده گردد و منزلت کشور را در سطح منطقه و در نهایت در جهان دگرگونی نماید.‏