گروه طالبان پس از تحمل شکست پنج ماه پیش در کندز، نیروی خود را بر ولایت استراتژیک بغلان متمرکز کرده است.
بغلان جذابیت‌های بسیاری برای گروه طالبان دارد؛ از جمله موقعیت استراتژیک، منابع اقتصادی و مهم‌تر از همه ترکیب اجتماعی جمعیت بغلان. طالبان با توجه به همین موارد، نیروهای خود را در مناطق استراتژیک بغلان مستقر کرده‌اند.
استقرار نیروهای طالبان
طالبان در حال حاضر عمدتاً در سه نقطه استراتژیک حضور فعال دارند: ۱) دند غوری در غرب پلخمری، مرکز بغلان، ۲) دند شهاب‌الدین در شمال‌غرب این شهر و ۳) روستای کوک‌چنار و ۹ روستای دیگر در غرب شهر بغلان جدید.
دند غوری ناحیه ششم و دند شهاب‌الدین ناحیه پنجم شهر پلخمری هستند. هر یک از این سه منطقه ۱۰ تا ۳۰ هزار نفر جمعیت دارند.
علاوه بر این، هواداران مسلح طالبان در ولسوالی تاله و برفک در مرز بامیان هم حضور دارند و در ماه میزان  برای دو روز کنترل مرکز این ولسوالی را هم به دست گرفته بودند. طالبان در مناطق دوشی، خنجان و بورکه هم حضور پراگنده دارند. در واقع مناطقی که در دهه هفتاد در اختیار حزب اسلامی بودند، حالا محل نفوذ طالبان است.
براساس برآورد رئیس شورای ولایتی بغلان، شمار نیروهای طالبان در این ولایت هزار و ۷۰۰ تا هزار و ۸۰۰ نفر است. به گفته او، طالبان در پنج ماه گذشته در دند غوری و دند شهاب‌الدین سنگرهای مستحکم بتونی برای خود ساخته‌اند. در برابر آن‌ها سه تا چهار هزار نفر نیروهای دولتی حضور دارند.
اهمیت استراتژیک
بغلان در دامنه شمالی کوه هندوکش، بر سر راه کابل-شمال موقعیت دارد، نزدیک‌ترین ولایت شمال هندوکش به کابل و در واقع، دروازه شمالی کابل است. با شش ولایت پروان، پنجشیر، تخار، کندز، سمنگان و بامیان هم‌مرز است و نزدیکی با کندز، دیگر نقطه جذاب برای طالبان، اهمیتی ‌ویژه دارد.
شاهراه کابل-شمال، که پایتخت را با ده ولایت شمالی و شمال‌شرقی وصل می‌کند، از همین ولایت می‌گذرد. کالاهای ترانزیتی که از طریق سه بندر عمده در شمال ـ حیرتان در بلخ، شیرخان در کندز و آقینه در جوزجان ـ وارد افغانستان می‌شوند، از همین مسیر و تونل سالنگ به کابل، جنوب و شرق کشور انتقال می‌یابد.
علاوه بر این، خط انتقال نیروی برق وارداتی از ازبکستان به کابل هم موازی با این شاهراه به سوی پایتخت کشیده شده که مقام‌های دولتی می‌گویند طالبان ده روز پیش دو پایه این خط را در دند شهاب‌الدین منهدم کردند، اما طالبان گفته‌اند که قطع نیروی برق به کابل، کار این گروه نیست.
قرار است دو خط بین‌المللی انتقال نیروی برق موسوم به توتاپ و کاسا-۱۰۰۰ هم از آسیای میانه از طریق بغلان به کابل و بعد به پاکستان کشیده شوند. حضور طالبان در بغلان چالش عمده‌ای در برابر اجرای این طرح‌های بین‌المللی هم شمرده می‌شود.
صفدر محسنی، رئیس شورای ولایتی بغلان می‌گوید که اگر طالبان بر بغلان مسلط شوند، این گروه کنترل خطوط ارتباطی کابل با ده ولایت شمالی را قطع خواهد کرد و این توانایی را به دست خواهد آورد که بر نیروهای دولتی در سراسر شمال فشار وارد کند و امنیت ولایت پروان در شمال کابل و کابل را هم تهدید کند.
به طور کلی، داشتن پایگاهی مستحکم در شمال برای طالبان هدفی استراتژیک است. طالبان با تحمل شکست کندز، بغلان را برای چنین هدفی برگزیده‌اند.
به باور زبیر شفیقی، مدیر مسئول روزنامه ویسا، حصول این هدف، طالبان را در شمال افغانستان در جایگاه بهتری قرار خواهد داد و برای گروه‌های هم‌سو با آن زمینه رخنه به آسیای میانه فراهم خواهد شد.
اهمیت اجتماعی
براساس آخرین برآورد مرکز آمار افغانستان (۱۳۹۴)، بغلان ۹۱۰ هزار نفر جمعیت دارد (۷۲۶ هزار روستایی و ۱۸۰ هزار شهری). ترکیب اجتماعی بغلان بسیار پیچیده و متنوع است. همه اقوام بزرگ (هزاره، تاجیک، پشتون و ازبک) و پیروان مذاهب اصلی (حنفی، جعفری و اسماعیلی) در این ولایت حضور دارند.
با توجه به همین ترکیب جمعیتی بغلان بود که گروه طالبان در نیمه دهه هفتاد خورشیدی، پس از تصرف این ولایت، توانست که در آن‌جا دارای پایگاه اجتماعی مستحکمی شود. پس از فروپاشی امارت اسلامی طالبان در ۱۳۸۰، ارتباط طالبان با این منطقه قطع نشد و از حمایت محلی در آن جا تا حال سود می‌برند.
در چند سال گذشته جمعیت پشتون ولایت بغلان به عنوان یک پشتوانه قومی، موضوع رقابت گروه طالبان و حزب اسلامی بوده است. این دو گروه در زمستان ۱۳۸۸ بر سر کنترل این جغرافیایی قومی به نبردهای خونینی پرداختند و در نهایت، این نبردها به سود طالبان تمام شد، اما حزب اسلامی کاملاً رخت خود را از این ولایت برنچید.
محمدجواد سلطانی، استاد جامعه‌شناسی دانشگاه ابن‌سینا می‌گوید که طالبان پایگاه اجتماعی خود را آگاهانه بر روی شکاف‌ قومی در بغلان استوار کرده‌اند؛ شکافی که به گفته او، "نقطه ضعف و آسیب‌پذیر امنیت ملی" افغانستان است. آقای سلطانی این تلاش‌های طالبان را به "اهداف حامیان پاکستانی" این گروه نسبت می‌دهد.
اهمیت اقتصادی
دو نیروگاه برق آبی، دو کارخانه تولید سیمان، یک کارخانه قند، یک کارخانه پارچه‌بافی و یک کارخانه تولید قند و شکر و سه معدن بزرگ زغال سنگ در بغلان موقعیت دارد. علاوه بر این‌ها، بغلان و دو ولایت کندز و تخار، که قطغن سابق را تشکیل می‌دادند، به دلیل حاصل‌خیزی آن به "کندوی افغانستان" شهرت دارد.
زمین نسبتاً هموار و از لحاظ کشاورزی بسیار مرغوب و دارای منابع آبی فراوان قطغن بود که توجه قبایل مناطق جنوبی و شرقی را جلب کرد و در سال ۱۳۰۲ خورشیدی امان‌الله خان، پادشاه وقت قانون " ناقلین" را برای انتقال این قبایل به قطغن امضا کرد. اجرای این قانون ترکیب جمعیتی این منطقه را تغییر داد.
اگر طالبان بتوانند کنترل این ولایت را به دست گیرند، بر همه این منابع اقتصادی مسلط خواهند شد. اهمیت اقتصادی جنگ در بغلان برای این گروه آشکار است. پیشتر مشخص شده بود که جنگ فرسایشی در بدخشان هم انگیزه اقتصادی داشته است، چرا که چند معدن سنگ‌های قیمتی در آن ولایت واقع شده است.
علاوه براین موارد، حضور طالبان در بغلان به لحاظ تبلیغاتی هم اهمیت دارد. این گروه با انهدام یک پایه برق در این ولایت و قطع برق نزدیک به سه میلیون و هفتصد هزار نفر پایتخت‌نشین، توانسته که بر زندگی روزمره آن‌ها اثر بگذارد و دولت را تحت فشار افکار عمومی قرار دهد. پیشرفت طالبان امکانات بیشتری را در این زمینه در اختیار این گروه قرار خواهد داد.
بازی با آتش؟
با توجه به این دلایل، طالبان تلاش دارند که یکی از گلوگاه‌های قدرت دولت را به جولانگاه خود تبدیل کنند و با استفاده از حمایت‌های قومی و منابع اقتصادی آن، به حضور خود در آن‌جا ادامه دهند. اما آقای سلطانی هشدار می‌دهد که فعالیت این گروه بر روی خطوط قومی می‌تواند "بازی با آتش" باشد.
آقای شفیقی تاکید می‌کند که دولت نباید اجازه بدهد که طالبان شکاف‌های قومی را به پایگاه اجتماعی خود تبدیل کنند. رئیس شورای ولایتی بغلان می‌گوید اگر دولت در این مورد اقدام جدی نکند، هواداران پیشین گروه‌های ضدطالبان مانند، جمعیت اسلامی، حزب وحدت و جنبش ملی اسلامی علیه طالبان به پا خواهند خاست.
آقای سلطانی می‌گوید: "بازی با امنیت شمال بازی با آتش است و برای امنیت ملی و حتی تمامیت ارضی افغانستان خطرناک است." او هشدار می‌دهد که اگر طالبان از یک گروه قومی به عنوان نیروی جنگی استفاده کنند، تحمل سایر گروه‌های قومی به پایان خواهد رسید و آن‌گاه احتمال "بالکانیزه" شدن افغانستان دور از دسترس نخواهد بود.(بی بی سی)