افغانستان افتخار داشتن پسته اعلی در سطح جهان را دارد، اما این پسته پیش از این که کاملاً به پختگی برسد توسط طالبان، زورمندان و مردم محل چپاول می‌شود که ضربه بزرگی بر صادرات این کشور وارد می‌کند.
پسته در افغانستان تا اواخر ماه جولای پخته نمی‌شود، اما مردم در اوایل این ماه به جنگلات پسته یورش برده و به گفته وزارت زراعت، به صورت غیرقانونی حدود ۴۰ درصد پسته خام را چیده اند.
رفیع الله روشن زاده، سرپرست ریاست زراعت ولایت سمنگان می‌گوید که در این ولایت شمالی یورش بر جنگلات پسته به تاریخ هفتم جولای، یعنی روز دوم عید فطر شروع شد.
او می‌گوید: «حدود ۱۰۰ تا ۱۵۰ باشنده این ولایت به جنگلات پسته در مناطق حضرت سلطان و کوه گوگرد هجوم بردند.» به گفته او، هرچند نیروهای امنیتی وارد عمل شده و بسیاری از آن‌ها را گرفتار کردند، اما آن‌ها قبلاً به ثمره درختان پسته صدمه رسانده بودند.
روشن زاده با ارائه ارقامی می‌گوید که حاصلات پسته در این ولایت نسبت به سال گذشته به نصف کاهش خواهد یافت: «مشکل این است که پسته را پیش از پخته شدن آن می‌چینند. به این دلیل حاصلات آن کاهش یافته است.»
قضایای مشابهی از جمع آوری پیش از وقت حاصلات پسته در دیگر مناطق افغانستان، از بدخشان در شمال شرق گرفته تا کندز در شمال و هرات در غرب کشور گزارش شده است.
حفیظ الله بینش، رئیس زراعت در ولایت بادغیس افغانستان می‌گوید: «نیروهای حکومتی بر جنگلات پسته در این ولایت نفوذ ندارند، زیرا این مناطق زیر کنترول طالبان قرار دارند.»
به گفته او، طالبان و زورمندان محلی در مساحت حدود ۲۷ هزار هکتار زمین پسته‌ها را قبل از پخته شدن آن چیده اند.
بینش می‌افزاید: «من گفته می‌توانم که این پسته‌ها به فروش نخواهند رفت، چونکه هنوز خام اند، نرسیده اند.» او تخمین می‌زند که اگر تا زمان پخته شدن این پسته‌ها انتظار کشیده می‌شد، می‌توانست حدود ۳۵ میلیون افغانی درآمد داشته باشد.
همچنین شرف الدین مجیدی، رئیس دفتر والی بادغیس می‌گوید: «این پسته‌ها از سوی طالبان و مردم مسلح محلی چیده شده اند.»
محمد امان امانیار، مسئول بخش نظارت از جنگلات در وزارت زراعت می‌گوید که حکومت برای جلوگیری از چیدن غیرقانونی پسته‌ها در چند سال گذشته دسترسی به این جنگلات در ۱۱ ولایت را ممنوع قرار داده است.
او می‌گوید که بی‌توجهی به این ممنوعیت «جرم» است، اما به نظر می‌رسد که این اقدامات مانع شورشیان، زورمندان و مردم به شدت فقیر نشده است.
شفیع ۳۲ ساله که در ولایت سمنگان یک دهقان است، می‌گوید: «جمع آوری پسته از جنگلات برای مردم یک فرصت طلایی است تا کمی پول برای خود جمع کنند.»
او می‌افزاید: «اگر نیروهای حکومتی و زورمندان مانع مردم نشوند، آن‌ها می‌توانند روزانه از جنگلات پسته از ۱۰۰۰ تا ۲۰۰۰ افغانی به دست بیاورند.»
امانیار اما مطمین نیست که این پسته‌ها زیاد منفعت اقتصادی برای مردم داشته باشد. او می‌گوید افغان‌ها به دست خود شان قیمت محصولات شان را پایین می‌آورند.
او به گونه مثال می‌گوید در ولایت بادغیس یک سیر پسته خام که به صورت غیرقانونی چیده شده است به ۴۰۰ افغانی فروخته می‌شود، در حالی که اگر این پسته کاملاً رسیده می‌بود، از ۱۵۰۰ تا ۲۰۰۰ افغانی فروخته می‌شد.
او می‌گوید درختان پسته به این دلیل مورد چپاول قرار می‌گیرند که نیاز به پرورش ندارند و در جنگلات طبیعی می‌رویند. مثلاً قضیه در مورد بادام فرق می‌کند، زیرا درخت بادام پرورش داده شده و از سوی صاحب‌اش مورد حفاظت قرار می‌گیرد.
امانیار می‌گوید چهار دهه قبل، پیش از این که جنگ‌ها در افغانستان شروع شود، حدود ۴۵۰ هزار هکتار زمین فرش جنگلات پسته بود. اما حالا «۴۰ تا ۵۰ درصد این درخت‌ها یا به عنوان چوب سوخت مورد استفاده قرار گرفته و یا به دلیل خشک سالی و تغییرات اقلیمی نابود گردیده اند.»
به گفته سازمان زراعت و مواد خوراکه ملل متحد و اداره انکشاف بین المللی ایالات متحده امریکا، از تراکم جنگلات در افغانستان به صورت چشمگیری کاسته شده است. در حالی که سابق در هر هکتار زمین از ۴۰ تا ۱۰۰ اصله درخت وجود داشت، دیروز این تعداد به ۲۰ تا ۴۰ اصله درخت می‌رسد.