در کابل در حدود شش ماه گذشته بیش از ۱۰۰ نفر کشته شده‌اند. بیش از ۳۰۰ نفرزخمی شده‌اند. این افراد نه در انفجار و درگیری‌های شورشیان با نیروهای امنیتی بلکه آنان توسط جانی‌ها، سارقان یا درگیری شخصی به قتل رسیده یا زخمی شده‌اند.
در کنار این دو عدد، اگر آمار دزدی و سرقت‌های مسلحانه و دیگر جرائم را هم جمع کنیم، عدد چهار رقمی خواهد بود.
چند ماه قبل؛ در نقطه‌ای از شهر کابل، مردانی مسلح با یونیفورم پولیس دروازه‌ا‌ی خانه‌ای را زدند و به صاحب‌خانه خود را نیروی امنیتی معرفی کرده، وارد خانه شدند و دست به سرقت زدند.
برای تهیه‌ گزارش جرایم جنایی در کابل، به‌آسانی توانستم افرادی را پیدا کنم که با دزد روبه‌رو شده‌اند و مال خود را از دست دادند.
آرین، باشنده خیرخانه در شمال کابل یکی از آن‌ها بود. او را در پارک شهر نو دیدم. داستان خود را این‌طور تعریف کرد: "در (منطقه) پنج‌صد فامیلی، ساعت هشت شب، دزدان مسلح، چهار نفری که یونیفورم امنیت ملی را به تن داشتند، من را از موتر پایین کردند، موبایل، موتر و پول‌هایم را گرفتند و رفتند.... به پولیس شکایت کردیم؛ اما متاسفانه کدام اقدامی نشد."
حدود یک ماه پیش هم عکس‌های فردی که روی پل کوته‌سنگی کابل به قتل رسیده ‌بود، در فضای مجازی نشر شد. جسد این مرد ساعت‌ها در کنار جاده ماند.
آن‌چه گفته شد تنها ۳ مورد از صدها مورد جرمی است که در ۶ ماه گذشته در کابل رخ داده است.
کاهش جرایم
روزی که برای مصاحبه با مسئولان امنیتی به فرماندهی پولیس کابل رفتم، حدود ۳۰ متهم، بسته به زنجیر، دور محل کنفرانس خبری عبدالرحمن رحیمی، فرمانده پولیس کابل ایستاد بودند.
 فریدون عبیدی، رئیس تحقیقات جنایی کابل از کاهش جرائم در کابل خبر داد.
او گفت: "تحلیل وضعیت جرمی را ما بر اساس روش‌های فنی که وجود دارد، انجام می‌دهیم. تحلیل وضعیت از نگاه روش جرمی، از نگاه دسته‌بندی جرم، از نگاه نتایج تحقیقات یا نتایج روند عدلی و قضایی، تمام این جوانب یا فاکتورها تحلیل می‌شود."
به گفته او جرایم ۵ درصد در مقایسه به سال قبل کاهش یافته است.
عبدالرحمن رحیمی، به رئیس تحقیقات جنایی کابل گفته ‌بود که هر آماری را که ما برای این گزارش نیاز داریم، در اختیارمان قرار دهد؛ اما فریدون عبیدی تنها دو سه آمار کلی را ارائه کرد.
او گفت در حدود شش ماه گذشته بیش از ۱۰۰ نفر کشته و زیادتر از ۳۰۰ نفر هم زخمی شده‌اند. او در مورد دزدی‌ها و دیگر جرائم، آماری ارائه نکرد. در شش ماه گذشته در کابل، پولیس، حدود ۱۴۸۰ مورد عملیات برای دستگیری انجام داده که در آن حدود ۲۵۰۰ نفر دستگیر شده‌اند.
افزایش جرایم
در حالی‌که ریاست تحقیقات جنایی کابل می‌گوید به‌علت همکاری مردم و اقدامات پولیس وقوع جرایم کاهش یافته؛ اما اعضای کمیسیون امنیت داخلی مجلس نمایندگان افغانستان می‌گویند که جرایم نه تنها کاهش نیافته که افزایش یافته است.
عبدالحی آخوندزاده، عضو کمیسیون امنیت داخلی مجلس نمایندگان افغانستان گفت: "واقعا در این اواخر، وضعیت کابل، اگر مقایسه کنیم با سال گذشته، موضوعات جنایی، حادثات جنایی بسیار زیاد شده، واقعات زیاد شده است. نسبت به سال گذشته سه برابر شده‌ است. در هر حوزه پولیس کابل ربودن و دزدی جریان دارد و مردم کابل واقعا نگران هستند. هر روز به کمیسیون ما شکایت می‌شود. ما نمی‌توانیم رسیدگی کنیم."
بسترهای جرم‌خیز
با سرباز پولیسی که نزدیک خانه‌ یارمحمد یارمند، معاون پیشین وزارت داخله نگهبانی می‌داد، رفتم پیش آقای یارمند تا درمورد علل وقوع جرائم کابل از او بپرسیم.
به ‌نظر او در افغانستان سیاست، امنیت، اقتصاد و فرهنگ معیاری نیست. به گفته او در مرحله اول همین موضوع می‌تواند بر امنیت تاثیر منفی بگذارد.
موضوع دیگر، رابطه‌ معکوس میان افزایش جمعیت کابل و نیروهای امنیتی است. ساختار کنونی فرماندهی پولیس کابل نمی‌تواند ۷ میلیون جمعیت کابل - ۵ میلیون نفر ساکن و دو میلیون نفر مسافر- را تحت پوشش قرار دهد.
آقای یارمند به این باور است که روانشناسی جرمی در افغانستان در حال حاضر مطابق قانون نیست و در عین حال قانون و قانون‌پذیری به فرهنگ تبدیل نشده‌ است.
از موارد دیگر وقوع جرم در افغانستان و بویژه در کابل، استراتیژی ناامن‌کننده‌ برخی از کشورها است. معاون پیشین وزارت داخله می‌گوید که شماری از کشورها سبوتاژ اقتصادی - امنیتی را پیش رو گرفته‌اند تا مانع سرمایه‌گذاری در افغانستان شوند.
مواد مخدر، افزایش معتادان، مرزهای باز، بازگشت شماری از مهاجرانی که در دوران مهاجرت شیوه‌های جرمی تازه‌ای را فراگرفته‌اند، از موارد دیگری است که از دید آقای یارمند سبب وقوع جرم در کابل می‌شود.
چه باید شود؟
معاون پیشین وزارت امور داخله می‌گوید برای کاهش جرایم باید نهادهای سیاسی، اقتصادی، امنیتی و آموزشی معیاری شوند. این اقدام تاثیر زیادی در کاهش جرم دارد.
کنترل مرزها و نظارت الکترونیکی مرزها هم بی‌تاثیر نیست. حکومت افغانستان باید روش‌های تازه شناسایی جرم و مجرم را در پیش بگیرد؛ از جمله نظارت دقیق بر شهرها و شاهراه‌ها.
به نظر آقای یارمند، تمام منازل، مراکز و در مجموع ساکنین کابل باید شناسایی الکترونیکی شوند. در هر گذر و منطقه‌ شوراهای مردمی امنیتی ایجاد گردد تا با پولیس همکاری کنند.
از مداخله افراد سیاسی و زورمند در گماشتن نیروهای امنیتی جلوگیری شود و از همه مهمتر نباید گذاشت مجرمین قبل از گذراندن محکومیت‌شان رها شوند.
این مقام پیشین وزارت داخله می‌گوید که ساختار و تجهیزات پولیس کابل باید مدرن شوند و مرکز معلومات ملی جهت تحلیل اطلاعات ایجاد شود.
در نهایت به نظر آقای یارمند، زندان‌ها نباید مکانی برای یادگیری جرم و خلاف بیشتر باشد.
ساختار و فعالیت زندان‌ها به‌گونه‌ای نباشد که زندانی پس از سپری ‌کردن محکومیتش، به‌ عنوان "استاد جرم" از زندان بیرون شود. (بی بی سی)