ادعاهایی مبنی بر خرید و فروش بست‌های معلمین از ولایت هرات در غرب کشور وجود دارد که گویا شماری از افراد به بهانه‌ی جابه‌جایی متقاضیان بست‌های معلمی در معارف آن ولایت، از آن‌ها پول هنگفتی دریافت می‌کنند.
شماری از آموزگاران مکاتب خصوصی شهر هرات در صورت افشا نشدن نام شان به روزنامه «افغانستان ما» معلوماتی را در این باره شریک ساخته‌اند. آنان گفتند که این موضوع از سال گذشته خورشیدی به این طرف در ولایت هرات جریان دارد و از برخی کاندیدان بست‌های معلمی مبلغ 30 هزار افغانی تا 1 هزار دالر آمریکایی نیز دریافت شده است.
هرچند موضوع فساد در استخدام آموزگاران مکاتب کشور چندان تاز‌گی ندارد و در گذشته‌ها همواره از موجودیت این گونه مشکلات شکایت‌هایی وجود داشته است؛ اما دریافت پول و تعیین کردن نرخ مشخص برای هر بست معلمی از سوی شماری از افراد در ولایت هرات، موضوع نگران کننده‌یی است که در آن ولایت سرِ زبان‌های مردم است و از آن سخن گفته می‌شود.
عبدالله محمدی( نام مستعار) یکی از آموزگاران یک مکتب خصوصی در ناحیه سیزدهم شهر هرات است. او با تأیید این موضوع گفت، در برخی موارد جوانانیکه برای راه یافتن به شغل معلمی دست به کار می‌شوند، برخی افراد از آن‌ها پول مطالبه می‌کنند؛ و به آن‌ها با ضمانت وعده داده می‌شود در صورتی که پول قابل ملاحظه‌یی را پرداخت کنند، به هر جایی که بخواهند می‌توانند کار خود را به‌عنوان آموزگار همان مکتب آغاز کنند.
او در گفت‌وگو با روزنامه «افغانستان ما» چنین گفت: «زمانی که پول می‌گیرند به شخص پول دهنده به ضمانت وعده همکاری و جابه‌جایی او را نیز می‌دهند؛ در حالیکه تاهنوز کار هیچ کدام آن هاییکه پول داده‌اند رو به راه نشده است. البته شخصی که بین پول گیرنده و پول دهنده کار می‌کند؛ از آن جاییکه با مردم محل آشنایی دارد هیچ گاهی به ضمانت حرف نمی‌زند؛ بلکه این کار را به خاطر دلسوزی به افراد دنبال کار انجام می‌دهد.»
با این وجود، از گفته‌های این آموزگار هراتی چنین پنداشته می‌شود که برخی حلقات در داخل ریاست معارف هرات با افراد نفوذی شان نوعی کلاه‌برداری حرفه‌یی را برای دریافت پول پیشه کرده‌اند؛ در صورتی که بر بنیاد معلومات این آموزگاران تاهنوز آنهاییکه در بدل شغل معلمی پول پرداخت کرده‌اند کارهای شان رو به راه نشده است.
با این حال خواستیم دیدگاه ریاست معارف هرات را نیز در این باره داشته باشیم؛ اما با تلاش‌های زیاد موفق به این کار نشدیم. اما مسوولان وزارت معارف می‌گویند که  این وزارت پلانی را در نظر دارد تا برای از میان برداشتن این مشکلات و پایین آوردن سطح فساد در استخدام‌های معارف پس از این پروسه‌های اخذ امتحانات، نمره‌دهی برگه‌ها و منظوری معلمین، از سوی هیئتی که از مرکز تعیین می‌شود، انجام خواهد شد.
مجیب مهرداد سخنگوی وزارت معارف در گفت و گو با روزنامه «افغانستان ما» موجودیت برخی مشکلات و دخالت‌های شماری از افراد به پروسه استخدام معلمین در سطح ولایت‌های کشور را تأیید کرد؛ اما گفت که وزارت معارف به خاطر بالا بردن شفافیت در پروسه‌ استخدام آموزگاران و کارمندان معارف در نظر دارد تا پس از این هیئت اخذ امتحانات را از مرکز به ولایت‌ها اعزام کند. آقای مهرداد گفت براساس این پلان، برگه‌های امتحان با سیستم کتینگ آماده خواهد شد و پس از پایان امتحانات، برگه‌ها به مرکز انتقال داده می‌شود و پروسه‌ی نمره دهی و منظوری معلمین در مرکز به گونه‌ی شفاف طی مراحل خواهد شد.
به باور آقای مهرداد، با تطبیق شدن این برنامه که از سوی وزارت معارف روی دست است، از یک سو میزان شفافیت در استخدام‌های معارف در ولایت‌ها بالا می‌رود و از سوی دیگر جلو کاغذپرانی‌های بی مورد نیز گرفته می‌شود.
آقای مهرداد همچنان گفت که در گذشته شکایت‌هایی مبنی بر عدم شفافیت در پروسه امتحانات و استخدام معلمین در ولایات وجود داشته است و وزارت معارف نیز به خاطر رسیده گی به همین مشکل چنین اقدامی را روی دست گرفته است.

پیشینه‌ی فساد در معارف کشور
معارف یکی از اداره‌های دولتی افغانستان است که فساد و نارسایی‌ها در آن پیشینه‌ی چندین ساله دارد. در زمان حکومت حامد کرزی رییس جمهوری پیشین یکی از وزارت خانه‌هایی که فساد اداری گسترده در آن صورت گرفته، «وزارت معارف» گزارش شده بود. آن زمان فاروق وردک مسوولیت این وزارت را به عهده داشت. برخی رسانه‌های داخلی کشور از فساد گسترده‌یی که در این وزارت صورت گفته بود آن را «فساد وحشتناک در معارف» عنوان کرده بودند.
آمار و ارقام درشتی از شمار دانش آموزان، آموزگاران و مکاتب از سوی مسوولان وزارت معارف آن زمان با رسانه‌ها شریک ساخته شده بود که بعدها وزارت معارف در زمان حکومت وحدت ملی ارقامی را بیرون داد که پرده از فساد گسترده در این وزارت برداشت؛ طوری که بر بنیاد آمار وزارت معارف در زمان حکومت آقای کرزی میلیون‌ها دانش آموز خیالی وجود داشته که تمام برنامه‌های وزارت معارف براساس رقم 11 میلیون شاگرد ریخته می‌شده و برای آن بودجه در نظر گرفته می‌شد؛ در حالی که میلیون‌ها دانش‌آموز اصلاً وجود خارجی نداشتند.
با این همه، اکنون دیده شود که حکومت وحدت ملی با شعارهای جدی مبارزه با فساد اداری که دارد، از انواع فساد در تمامی وزارت خانه‌ها و ادارات دولتی و به‌ویژه معارف کشور کاسته خواهد شد و یا خیر.
الیاس طاهری