صاحب امتیاز: محمد رضا هویدا

مدیر مسوول: محمد هدایت

سر دبیر: حفیظ الله زکی

سه شنبه ۲۹ حوت ۱۴۰۲

دانلود صفحات امروز روزنامه: 1 2 3 4 5 6 7 8

راهکارهای کاهش آلودگی هوای کابل

راهکارهای کاهش آلودگی هوای کابل

آلودگی هوا در پایتخت، درد کهنهای است که با گذشت هر روز افزایش می یابد تاثیر ناگوار بر سلامت جسمی مردم میگذارد. مسئولان اداره محیط زیست میگویند که پایتخت نشینان، نسبت مردم هر ولایت دیگر بیشتر در معرض آلودگی هوا قرار دارند.
با آن که اداره محیط زیست برنامههایی را برای کاهش آلودگی هوای شهر کابل روی دست گرفته است؛ اما هنوز هم آلودگی هوا در پایتخت کشور به شدت آلوده است. آلودگی هوای کابل در فصل سرما بیشتر میشود و گاه وضعیت اضطراری را در پایتخت حاکم میکند. بر اساس آمارها، آلودگی هوا بیش از آلودگیهای دیگر مثل آلودگی آب و محیط زیست، جان انسانها را گرفته است.
در این گزارش به دلایل آلودگی هوای کابل و راههای کاهش آن پرداخته شده و نظریات مسئولان اداره محیط زیست و کارشناسان محیط زیست انعکاس یافته است.
دلایل آلودگی هوای کابل
افزایش نفوس در پایتخت، کمبود فضای سبز، مصرف بیرویه از مواد سوختی مثل زغال سنگ و پلاستیک در خانهها، حمامها و مرکز گرمیها، شرایط اقلیمی، واردات مواد سوخت بیکیفیت و بدکیفیت، نبود زیر ساختها و فقر از جمله عوامل تاثیر گذار بالای هوای کابل خوانده شده است.
کاظم همایون کارشناس محیط زیست، به روزنامه «افغانستانما» با شمردن عوامل آلودگی هوای کابل گفت که به دلیل مدیریت ضعیف در بازار اقتصاد آزاد، مواد بیکیفیت سوخت وارد کشور میشود و تمرکز روی کیفیت صورت نمیگیرد و بازار آزاد به شکل لجام گسخته کیفیت را از بین برده است.
به باور او، در موجودیت بازار آزاد و مدیریت نشدن آن، مواد سوخت بی کیفیت و بدکیفیت و همچنین بخاری های ترکی وارد می شود که به شدت روی هوای کابل و افزایش آلودگی آن تاثیر منفی گذاشته است. او میافزاید: «نبود سیاست اقتصادی باعث شد که بیشترین بخاری های نوع ترکی وارد کشور شود و مردم ترغیب شدند تا از آن استفاده کنند.»
همچنین او میگوید که استفاده از زغال سنگ برای گرم کردن خانهها در فصل سرما، مقدار گازهای مضر بر صحت انسان را بیشتر میکند و یکی از عوامل عمده آلودگی هوای کابل است. به گفته او، خاکستر زغال سنگ خطرناک تر از خود زغال سنگ است.
در همین حال، غلاممحمد ملکیار معین مسلکی اداره ملی حفاظت محیط زیست به روزنامه «افغانستانما» گفت که آلودگی هوای کابل در فصل سرما به دلیل استفاده بیش از حد مردم از زغال سنگ، افزایش مییابد و هوای کابل نیز به همین دلیل بیشتر در معرض آلودگی قرار میگیرد.
موجودیت انواع موترهای قدیمی و ازدیاد آن در شهر کابل نیز یکی از عوامل تاثیرگذار بالای هوای پایتخت خوانده شده است. براساس آمار اداره محیط زیست، حدود 70 درصد آلودگی هوا در کابل توسط موترها ایجاد شده است و 30 درصد آن مربوط به استفاده از زغال سنگ میشود.
گفته میشود که حدود 1.2 میلیون موتر در شهر کابل موجود است؛ اما شمار زیادی از این موترها قدیمیاند و دود بیشتر تولید میکنند. اداره محیط زیست گفته است که حدود 10 درصد در آلودگی هوای کابل مواد سوخت موترهای شهری نقش دارند. تاثیرات آلودگی هوای کابل تهدید جدی بر سلامت باشندگان پایتخت است. همچنین بر گیاهان و سلامت حیوانات آسیب میرساند.
ذرات معلق و گازات در هوای کابل
موجودیت گازهای اسیدی و ذرات معلق در هوای کابل از دیگر عوامل آلودگی هوا است. با آن که هنوز آمار دقیقی از ذرات معلق در فضای کابل وجود ندارد؛ اما طبق آمار بانک انکشاف آسیایی که در سال 1386 به نشر رسیده بود، در هوای کابل حدود 17 تُن نایتروجن دی اکساید، بیش از 16 تن اکساید سفلر، نزدیک به 2.5 تن کاربن مونو اکساید و بیش از 650 تُن کاربن دی اکساید ذرات معلق وجود دارد.
کارشناسان محیط زیست میگویند که ذرات معلق در هوا، در کنار این که بالای صحت انسان ها، حیوانات و نباتات تاثیر منفی دارد، حدود 30 درصد مانع تابش مستقیم اشعه خورشید میشود. همچنین، موجودیت اکسایدهای کاربن، سفلر، نایتروجن و مونو اکساید که بیشتر از زغال سنگ تولید میشود نقش زیادی در تولید بارانهای اسیدی دارد.
عبدالواسع رحمانی آگاه در امور محیط زیست میگوید که در کنار تمام عوامل آلوده کننده هوا، موجودیت اکسایدهای کاربن، ترکیبات گوگرد، ترکیبات هایدروکاربنها و نایتروجن، موجودیت زرات معلق در هوای کابل خطرناکتر است.
به گفته او، جنگ، انفجار، قطع بیرویه جنگلات و کاهش پوشش نباتی، جادههای خام و اسفالت نشده وعدم فرهنگ شهر نشینی و آگاهی عامه در مورد آلودگی هوا و محیط زیست از جمله دیگر عوامل آلودگی هوای کابل است.
راهکارها برای کاهش و جلوگیری آلودگی هوا
با در نظر داشت وضعیت فعلی، راههای کاهش آلودگی هوای کابل چه است؟ اداره محیط زیست کشور میگوید که این اداره برای کاهش آلودگی هوای کابل و دیگر شهرها، پلانهای کوتاه مدت و درازمدت را روی دست دارد و تا کنون موفق شده است که 70 درصد مواد سوخت نانواییها، هوتلها، رستورانتها، حمامها و مرکز گرمیها را از مواد سوخت دودزا، به گاز تبدیل کند.
غلام محمد ملکیار معین مسلکی اداره محیط زیست، به روزنامه «افغانستانما» گفت که در فصل زمستان مردم از زغال سنگ استفاده می کنند و برای کاهش استفاده از زغال سنگ نیز این اداره برنامه دارد و همچنین این اداره تلاش خواهد کرد تا در 5 سال آینده مواد سوخت تمام حمامها، رستورانتها و مرکزگرمیها در پایتخت را از مواد دودزا به گاز تبدیل کند.
به گفته او، ساحات قیرریزی تا کنون 43 درصد است و باید به 70 درصد برسد و بخش عمده از آلودگی هوای کابل به دلیل جادههای خامه است. مسئولان اداره محیط زیست میگویند برای کاهش آلودگی هوا، پلان این اداره در حال تطبیق شدن است و این اداره براساس پلان، زباله های زیانبار را تنظیم و جمع آوری خواهد کرد.
اما کاظم همایون کارشناس محیط زیست میگوید که مشکل اصلی در سیاست اقتصادی دولت است که باید در مرحله اول تغییر کند و به جای واردات مواد سوختی بی کیفیت و بد کیفیت، مواد با کیفیت وارد شود و از موترهایی که به دلیل فرسودگی بیشتر دود تولید میکنند نیز جلوگیری صورت گیرد.  به گفته او، دولت باید مواد سوختی را مدیریت کند و به جای استفاده از زغال سنگ، استفاده از منابع آفتابی و گازی را بیشتر ترویج کند و خرید بخاریهای نوع ترکی را نیز منع قرار دهد.
او می گوید که دولت باید برنامه های اقتصادی، فرهنگی و محیط زیستی را شامل نصاب درسی مکتبها کند و همچنین روی الگوهای انرژی مصرفی کار کند. به باور او، سیاست انرژی و مصرف آن در کشور ناقص است و باید از آن نظارت جدی شود.
در کنار این، نبود پارکهای تفریحی و کمبود ساحه سبز در کابل یکی از چالشهای جدی است. شهری که نفوس آن از ظرفیتاش بیشتر است، کمترین ساحه سبز را دارد. با آن که شاروالی کابل سال گذشته وعده کرده بود که برنامه ای برای افزایش ساحات سبز در کابل روی دست گرفته است؛ اما تاکنون عملا این کار را نکرده.
عبدالواسع رحمانی آگاه امور محیط زیست میگوید که برای کاهش آلودگی هوا، باید برنامه ملی حفاظت از محیط زیست عملی شود و کمربندهای سبز مثل تپه باغ بالا در دیگر ساحات شهر نیز احداث شود. به گفته او، استخدام افراد مسلکی، تنظیم زبالهها، کنترل جدی بر واردات مواد سوختی بی کیفیت، تشویق مردم به غرس نهال، فرهنگ سازی و بلند بردن سطح فرهنگ شهرنشینی و آگاهی دهی وسیع از جمله راهکارهایی است که در کاهش آلودگی هوا موثر واقع می شود.
سردار داهی