یافته‌های واحد تحقیق و ارزیابی افغانستان نشان می‌دهد که برنامه معیشت بدیل در کشور، پایدار و موثر نبوده و در عوض کشت کوکنار را افزایش داده است.
اورزلا نعمت، رئیس واحد تحقیق و ارزیابی افغانستان روز سه‌شنبه سوم دلو در یک نشست خبری گفت که "یافته ما درباره برنامه معیشت بدیل این است که این برنامه‌ها پایداری نداشته و مسئله دسترسی کشاورزان را به بازارها در نظر نگرفته، در جریان تطبیق برنامه مؤثر بوده، اما با ختم شدن برنامه در آن مناطق کشت خشخاش به مراتب بیشتر شده ‌است."
خانم نعمت افزود که منازعات بین ده‌نشین و کوچی نیز بر سر موضوع‌های قومی و قبیله‌ای نیست بلکه "روى منابع طبيعى، مالکيت منابع طبيعى و استفاده از منابع طبيعى است."
این نهاد تحقیقی، ١٣ ماه پیش، تحقيقى را تحت نام «مديريت منابع طبيعى در آغاز عصر تحول» در مورد کشت کوکنار، منازعه بین ده‌نشین و کوچی و منابع طبیعی کشور روی دست گرفت.
به گفته مسئولان این نهاد، گزارش منتشر شده یافته‌های اولیه تحقیق است؛ تحقیق متذکره ۳۶ ماه را در بر می‌گیرد تا نتیجه نهایی مشخص شود. این تحقیق با کمک مالی اتحادیه اروپا در 14 ولایت کشور انجام شده است.
مسئولان وزارت مبارزه با مواد مخدر که در این نشست حضور داشتند، نتیجه گزارش را که کشت بدیل باعث، افزایش کشت کوکنار شده، رد کردند.
حکومت در سال 1384 خورشیدی، برای محو کشت کوکنار، برنامه معیشت بدیل را روی دست گرفت و تاکنون در این عرصه میلیون‌ها دالر به مصرف رسیده است. مسئولان وزارت مبارزه با مواد مخدر می‌گویند که برنامه معیشت بدیل باید طولانی مدت باشد.
مسئولان وزارت در حالی افزایش کشت را قبول ندارند که گزارش‌های فراوانی در سال‌ گذشته منتشر شد که نشان دهنده افزایش ۶۳ درصدی کشت تریاک بود و افغانستان همچنان جزء تولید کنندگان اصلی مواد مخدر در جهان است.
پیری مایدون، سفیر اتحادیه اروپا برای افغانستان در این نشست گفت که مواد مخدر و قاچاق آن تروریستان را تمویل می‌کند. آقای مایدون گفت که جلوگیری از کشت کوکنار، قاچاق مواد مخدر و رابطه کوچی‌ با ده‌نشینان برای رسیدن به صلح کمک می‌کند.
انتقاد از تحقیق
نصیراحمد درانی، وزیر زراعت و مالداری که در این نشست حضور داشت از نحوه این تحقیق انتقاد کرد و مختص شدن کوچی‌ها به یک قوم، ذکر کلمات مغرضانه، مصاحبه با طرف‌های منازعه، روشن نبودن اهداف و نتیجه تحقیق را از نواقص این تحقیق خواند.
آقای درانی گفت: "تطبیق پروژه‌های که جایگزین مواد مخدر است دستاوردی خوبی دارد، دوستان بین‌المللی، میلیون‌ها دالر مصرف کرده، اما وقتی خارجیان این مناطق را ترک کرده یا حکومت با مشکل مواجه شده تمام دستاوردها به چالش کشیده شده ‌است."
واحد تحقیق و ارزیابی افغانستان در سال 1384 خورشیدی با نشر مقاله‌ای نیز گفته بود که مبارزه با مواد مخدر به دلیل مفاد زیادی که برای قاچاقبران دارد، بسیار سخت است.