افغانستان و چین در حال گفتگو روی ایجاد یک پایگاه نظامی در منطقه دورافتاده واخان بدخشان اند. چین نگران است که شورشیان اسلام‌گرا از افغانستان به منطقه ناآرام شین جیانگ در غرب چین نفوذ کند.
این پایگاه نظامی در منطقه دورافتاده دره واخان در ولایت بدخشان ایجاد خواهد شد، جایی که باشندگان محل از گزمه‌های مشترک نیروهای افغان و چینی خبر داده اند.
به گزارش دویچه وله، باریکه شدیداَ سرد و بایر واخان که مرز مشترک با منطقه ناآرام شین جیانگ چین دارد، آن‌قدر دورافتاده و از سایر مناطق افغانستان جداست که باشندگان آن حتی از منازعه افغانستان چیزی نمی‌دانند. آن‌ها یک زندگی سخت، اما صلح‌آمیز را به پیش می‌برند.
باشندگان دره واخان به خبرگزاری فرانس پرس گفته اند که آن‌ها ارتباط قوی خود با همسایگان شان در شین جیانگ چین را ابقا کرده اند و با وجود این که شمار محدودی به اینجا مسافرت می‌کنند، باشندگان محل از بازدیدکنندگان چینی مفاد زیادی می‌برند.
شمولیت چین در پایگاه نظامی در این منطقه دورافتاده افغانستان در زمانی است که رئیس جمهور شی جین پینگ در تلاش گسترش نفوذ اقتصادی و جیوپولیتیک کشور خود است.
چین میلیاردها دالر را هزینه زیرساخت‌ها در جنوب آسیا می‌کند. با توجه به این که پوتانسیل بی‌ثباتی منطقه در افغانستان وجود دارد، تحلیلگران می‌گویند که هر اقدام چین نیازمند تامین ثبات است.
پیکنگ ترس دارد که اویغورهای تبعیدی گروه «جنبش اسلامی ترکستان شرقی» از طریق دره واخان بدخشان خود را به شین جیانگ رسانده و دست به حملات بزنند.
تحلیلگران می‌گویند که علاوه بر این، چین نگران است که جنگجویان فراری داعش از عراق و سوریه بتوانند با عبور از آسیای مرکزی و شین جیانگ به افغانستان برسند و یا از دره واخان برای ورود به چین استفاده کنند.
    محمد رادمنش، معاون سخنگوی وزارت دفاع کشور گفت که مقام‌های افغان و چینی روی این طرح در ماه دسمبر در پیکنگ صحبت کردند، اما جزئیات آن هنوز روشن نشده است.
او به خبرگزاری فرانس پرس گفت: «قرار است ما این (پایگاه) را بسازیم، اما حکومت چین تعهد کرده که از این لوا حمایت مالی کند، سربازان افغان را آموزش داده و تجهیز کند.»
یک مقام ارشد سفارت چین در کابل تنها همین قدر گفت که پیکنگ در «ظرفیت سازی» در افغانستان شرکت دارد.
ماموریت «حمایت قاطع» ناتو در افغانستان از ابراز نظر در این زمینه خودداری کرد. اما مقام‌های امریکایی قبلاَ از نقش چین در افغانستان استقبال کرده و گفته بودند که دو کشور نگرانی‌های امنیتی مشترک دارند.
اعضای اقلیت قومی قرغیز در دره واخان در ماه اکتوبر به فرانس پرس گفتند که ماه‌ها شاهد گزمه مشترک نیروهای افغان و چینی بوده اند.
عبدالرشید، بزرگ محلی قرغیز با ابراز این که وسایطی با پرچم چین را دیده است، گفت: «اردوی چین ابتدا در تابستان گذشته اینجا آمدند و اردوی افغانستان آن‌ها را همراهی می‌کردند.»
او افزود که اردوی افغانستان روزها قبل به محل آمد و «به ما گفتند که اردوی چین اینجا می‌آید. به ما اکیداَ گفته شد که به آن‌ها نزدیک نشویم، با آن‌ها صحبت نکنیم و عکس نگیریم.»
دیگر باشندگان محل به شمول جو بوی،  بزرگ محلی دیگر قرغیزهای واخان، اظهارات عبدالرشید را تایید کردند. جو بوی گفت که اردوی چین حدود یک سال در واخان حضور داشت و در مارچ ۲۰۱۷ اینجا را ترک کرد.
اما مقام‌های افغان و چین این مساله را رد می‌کنند. وزارت دفاع چین به خبرگزاری فرانس پرس گفت که «اردوی چین در هیچ عملیات نظامی در دره واخان حضور نداشته است.»
زراعت در دره واخان بدخشان
کابل که دسترسی بسیار محدودی به این دره دارد، تقریباَ هیچ گونه خدماتی به مردمی که در این محله زندگی می‌کنند انجام نمی‌دهد، اما بوی گفت که چینی‌ها «مقدار زیادی غذا و کالاهای گرم می‌آورند.»
این بزرگ محلی افزود: «آن‌ها مردمان خوب و بسیار مهربان اند.» او توضیح داد که بعد از این که چینی‌ها در ماه مارچ واخان را ترک کردند، در ماه جون برای یک ماه آمدند: «بعد از آن‌ ، آن‌ها هر ماه می‌آیند ... تا غذا توزیع کنند.»
احمد بلال خلیل، محقق در «مرکز مطالعات استراتژیک و منطقه‌ای» در کابل می‌گوید هراس چین از این است که شورشگری منافع رو به افزایش اقتصادی‌اش در منطقه را تهدید می‌کند.
او تخمین می‌زند که پیکنگ در سه سال اخیر بیش از ۷۰ میلیون دالر کمک نظامی به افغانستان داده است و می‌گوید: «چین نیاز به یک افغانستان امن دارد.»
چین اخیراَ امکان شامل ساختن افغانستان در پروژه ۵۴ میلیارد دالری «دروازه اقتصادی چین-پاکستان» را مطرح کرده است که غرب چین را از طریق پاکستان به اقیانوس هند وصل می‌کند.
ویلی لام، تحلیلگر سیاسی در هانگ کانگ می‌گوید: «انگیزه ضد تروریستی یک عامل مهم است، اما به اندازه اقدام بزرگ پروژه «دهلیز اقتصادی چین-پاکستان» مهم نیست.»
اندریو اسمال، نویسنده کتاب «محور چین-پاکستان» می‌گوید که کابل مشتاق است که چین «نقش فعال‌تری» در این کشور بگیرد. به گفته این تحلیلگر، افغانستان امیدوار است که چین از «رابطه خاص» خود با اسلام آباد استفاده کرده و اردوی پاکستان را به آوردن طالبان به میز مذاکره ترغیب کند.
او می‌گوید با توجه به این که چین قدرت مالی بزرگی است، شامل ساختن آن در افغانستان برای اقتصاد نوپای این کشور نیز بسیار اساسی است.