برای اولین بار مراسم گرامی داشت از سالگرد شهادت عبدالعلی مزاری، شهید وحدت ملی و رهبر فقید حزب وحدت اسلامی، در ارگ ریاست جمهوری افغانستان برگزار شد. مراسم بیست و سومین سالگرد شهادت شهید مزاری، دیروز چهارشنبه 23 حوت، با حضور رئیس جمهور غنی، عبدالله عبدالله رئیس اجرائیه، سرور دانش معاون دوم ریاست جمهوری، محمد کریم خلیلی رئیس شورای عالی صلح، رؤسای و تعدادی از نمایندگان شورای ملی، وزراء و مقامات بلندپایه دولتی، سفرای خارجی و حضور گسترده اقشار مختلف مردم، در قصر سلام خانه ارگ ریاست جمهوری برگزار شد.
سخنرانان این مراسم با ارشاه به اندیشه‌ها و عملکرد شهید مزاری گفتند که او یگانه رهبر سیاسی افغانستان بود که برای عدالت اجتماعی و حقوق شهروندی تلاش و مبارزه کرد.
رئیس جمهور غنی در سخنرانی خود با اشاره به برگزاری مراسم گرامی‌داشت از شهید مزاری در ارگ، گفت که با تلاش سرور دانش، معاون دوم ریاست جمهوری، تجلیل از مزاری به تجلیل اندیشه‌ها و افکار او مبدل شده است.
او گفت: تجلیلی که مبنایش تحلیل باشد، به تجلیل دوام‌دار مبدل می‌شود و شما استاد مزاری شهید را دوباره به نسل‌های جدید افغانستان از یک زاویۀ خاص معرفی کردید.
آقای غنی همچنین با اشاره به جنگ‌های داخلی و تبعیض و تعصب در حکومت‌های پیشین افغانستان، گفت: «دیدگاه ما این است که محدودیت‌ها، میراث‌های بد و مشکلات و دردهایی را که گرفته ایم، ختم کنیم و چیزی را به میراث بگذاریم که بر اساس آن مردم ما در مطابقت به قانون اساسی، وحدت ملی و عدالت اجتماعی را بیاورد.»
او همچنین در رابطه به محرومیت تاریخی مناطق مرکزی افغانستان گفت که که زندان جغرافیای مرکزی در حال شکستن است و هیچ قدرتی بعد از این نخواهد توانست که افغانستان مرکزی را دوباره به زندان جغرافیایی مبدل کند.
سرور دانش معاون دوم ریاست جمهوری در سخنرانی خود در این مراسم گفت که شالوده تفکر سیاسی شهید مزاری دو اصل مهم«وحدت ملی» و «عدالت اجتماعی» بود.
او گفت: «شهید مزاری وحدت ملی را یک اصل و محور اقتدار و توان ملی می دانست و راه حل بحران های سیاسی و نظامی کشور را در همبستگی ملی جستجو می کرد و برای شکل گیری یک ملت، پذیرش هویت های کوچک قومی، مذهبی و زبانی همه شهروندان کشور و رعایت حقوق شهروندی را یک ضروت می دانست. شهید مزاری همان گونه که پذیرش هویت های کوچک را پیش شرط شکل گیری هویت کلان ملی می دانست، برجسته شدن هویت های کوچک را به قیمت نفی یا تضعیف هویت کلان ملی نیز نمی پذیرفت و تفرقه بین اقوام را یک فاجعه می دانست.»
او افزود که شهید مزاری در روزهای دشوار جنگ، تعامل بین اقوام را به عنوان یک راهکار عملی پیشنهاد کرد و قومی را که خودش به آن تعلق داشت و از سیاست تبعیض آمیز و استبدادی حکام گذشته رنج می ‎برد، در مسیر عدالتی خواهی رهبری کرد، اما همزمان خواستار حقوق برابر همه شهروندان بود و حق خواستن را به معنای دشمنی با کسی نمی دانست.
معاون رئیس جمهور همچنین گفت: «عدالت مسأله اصلی شهید مزاری بود. چون تاریخ گذشته این سرزمین هیچگاه شاهد تحقق عدالت نبوده است. نه ساختار سیاسی، عادلانه بوده و نه ساختار اداری و نه رفتار عدالت محور با شهروندان صورت گرفته است. از این رو شهید مزاری به عنوان یک رهبر مردمی، دردی را می خواست درمان کند که تمام تاروپود وجود یک ملت را از هم گسسته بود و در این مسیر شجاعانه حرکت کرد.»
آقای دانش تاکید کرد که شهید مزاری علاوه بر مطرح کردن مسأله عدالت اجتماعی در افغانستان، برای تحقق عدالت اجتماعی نیز راهکار ارائه کرد.
او افزود که به باور شهید مزاری، تعدیل واحدهای اداری افغانستان، برگزاری انتخابات و دسترسی همه شهروندان به حق رای، تدوین قانون اساسی کشور، از جمله‌ی مواردی که شهید مزاری برای تحقق عدالت اجتماعی در کشور به عنوان یک راهکار ارائه کرد.
معاون دوم ریاست جمهوری گفت که بخش‌های از آرزوهای شهید مزاری در دوره پساطالبان و بخصوص در دوره حکومت وحدت ملی، تحقق یافته، ولی تا تحقق تمام اهداف و آرمان‌های او، هنوز فاصله زیادی وجود دارد.
او تاکید کرد که امروز نظام سیاسی جدید افغانستان در همان راهی روان است که شهید مزاری در نظر داشت و اگر هم مشکلاتی وجود دارد که قطعا وجود دارد، وظیفه همه ما است که با کمک همدیگر و در فضای دوستانه و با روحیه وفاق و همگرایی برای آن راه حل جستجو کنیم.
عبدالله عبدالله رئیس اجرائیه کشور در سخنرانی خود در این مراسم، شهید مزاری را الگوی عدالت اجتماعی و برابری در افغانستان دانست و گفت: «اگر هنوز یک شهروند خود را کمتر از شهروند دیگر احساس کند و روش ما به عنوان سیاستمداران این باشد، باید اعتراف کنیم که آرمان‌های شهدا تحقق نیافته است.» او افزود که تحقق آرمان شهدا، نیاز به کار و زحمت و تلاش پیگیر چند نسل دارد. محمد کریم خلیلی رئیس شورای عالی صلح در سخنرانی خود شخصیت و کارکرد  شهید مزاری را بعنوان نقشه راه روشن برای مدیریت شرایط حاضر عنوان کرد.  او گفت:« شهدا با تمام ایثار و فداکاری های شان رفتند و هم اکنون مسئولیت شرایط حاضر به عهده ماست و باید به این بیندیشیم که چگونه با استفاده از تجربه ها و دیدگاه های روشن شهدا، وضعیت امروز را مدیریت کنیم».
به گفته رئیس شورای عالی صلح:« یکی از آرزوها و تلاش های شهید مزاری صلح پایدار در افغانستان بود و او جنگ را هیچ وقت برای افغانستان راه حل نمی دانست و به همپذیری تأکید داشت.»
آقای خلیلی تاکید کرد که تا زمانی که به یک صلح پایدار و عادلانه دست پیدا نکنیم هرگامی که برداریم استوار نخواهد ماند.