صاحب امتیاز: محمد رضا هویدا

مدیر مسوول: محمد هدایت

سر دبیر: حفیظ الله زکی

جمعه ۷ ثور ۱۴۰۳

دانلود صفحات امروز روزنامه: 1 2 3 4 5 6 7 8

نوروز؛ یـک مقوله و دو بـرداشت

 نوروز؛  یـک مقوله و دو بـرداشت

همه ساله با رسیدن سال نو خورشیدی، عدهای کثیری با تجلیل از نوروز، به پیشواز بهار میروند، اما شمار دیگری این عمل را خلاف دین عنوان کرده و بدعت میدانند.
مخالفان بر این باورند که تجلیل از نوروز، یکی از مناسک دین زرتشت است و با آمدن دین اسلام آن فرهنگ منسوخ شد و مسلمانان نباید از نوروز تجلیل کنند.
عبدالظاهر داعی استاد شرعیات دانشگاه کابل، نوروز را مرتبط به دین زردتشتی میداند و میگوید که تجلیل از این روز در افغانستان و کشورهای همسایه، سابقهای چند هزار ساله دارد اما حدود 15 قرن پیش وقتی اسلام به افغانستان آمد، مناسک دینی زرتشتیان منسوخ شد.
او گفت که ما نصوصی داریم که چیزهایی که برای سایر ادیان مقدس است در دین اسلام نباید باشد و تجلیل آن به معنای تایید آن است.
محمد معروف حنیف دیگر استاد شرعیات دانشگاه کابل نیز بر این باور است. او گفت که نوروز یک روز است مثل سایر روزها و تفاوتی ندارد و لازم نیست که تجلیلی شود.
حنیف اضافه کرد که به دلیل آنکه مردم قبل از اسلام در افغانستان، زرتشتی بودند بعضی از مناسک آن را انجام میدادند؛ اما با امدن اسلام همه منسوخ شد. در این اواخر برخی از این مناسک زرتشتی دوباره احیا شده است که خلاف شرع است.
اما بر خلاف این مخالفتها، هر ساله جشن نوروز پرشور تر از گذشته برگزار میشود و شهروندان این اقدام برخی از عالمان دینی را برداشت افراطگرایانه، ناسنجیده و یکجانبه از دین میدانند.
حمید حکیمی فعال رسانهای بر این باور است که نوروز یک جشن باستانی است و از یک حوزه تمدنی بزرگ نمایندگی میکند.
آقای حکیمی میگوید که هر سال با آغاز بهار و تغییر طبیعت که نشانهای از زنده شدن است، کشاورزان و فرهنگ دوستان این دگرگونی را تجلیل میکنند؛ اما در سالهای اخیر، از آدرس دین عدهای تجلیل نوروز را حرام میدانند که از منظر دینی نیست؛ بلکه از نظر هویت فکری خودشان که "افراطگرایانه" و "سیاه" است، بیرون میشود.
برخی از عالمان دینی نیز حرام دانستن نوروز را اشتباه میدانند و میگویند که تجلیل از نوروز در صورتی که آب و رنگ دینی به آن ندهیم، حرام نیست و اسلام نیز آن را حرام نکرده است.
مولوی حبیب الله حسام، رئیس پیشین شورای اخوت اسلامی و از عالمان برجسته و مشهور کشور در مورد حرام خواندن تجلیل از نوروز، واکنش تندی نشان داده و گفته است که غوغای یک عدهای بیسواد زیر نام عالم که متاسفانه به دهها امر حرام مبتلا هستند و میخواهند در کج بحثی و بازی با الفاظ بزرگ نمایی و فضل فروشی کنند تا نوروز را حرام بگویند.
آقای حسام در پیامی به مناسبت سال نو خورشیدی نوشته است: رشوت و فساد اخلاقی در ادارات، برنامههای مبتذل تلویزیونی، معامله گریها، تجارت بر اساس رشوهستانی و جعل و تقلب همه جایز اما نوروز کفر است؟
ملاهایی که مخالف تجلیل از نوروز هستند میگویند که در برنامه جشن و تجلیل، کارهایی انجام میشود –تبریک گفتن، هدیه دادن....- که مطابق دین اسلام نیست و حرام است.
آقای حسام اما نوشته، از نظر شریعت محرمات شرعی مقید به زمان و مکان نیست، مرتکب حرام شرعی در نوروز، عیدها و جمعه و حرمین و ماههای حرام در سرزمینهای حرام، مساجد و غیره باعث حرمت زمان و مکان مقدس نمیشود و مرتکب حرام مرتکب گناه عظیم شده مطابق منازل و مراتب حرام گناهکار خوانده می شود، بنابراین مبادرت به حرام در نوروز مبادرت به منهیات شرعی است و به این قضیه همه امت اتفاق دارند، شک تردیدی در آن نیست.
وهابیت و نوروز ستیزی
شهروندان کشور به خصوص کهن سالان میگویند، از زمانی که یادشان میآید، پدران و یا مادرانشان با آمدن بهار، برنامههای برای تجلیل از سال نو داشتند.
حمید حکیمی که در بدخشان زندگی میکند، میگوید که از قدیم به گونه ابتدایی در ولایت بدخشان نوروز تجلیل میشد و اکنون نیز شهروندانی که وضعیت بهتری دارند پرشکوه تجلیل میکنند و آنانی که ضعیفترند با پختن سمنک اکتفا و نوروز را تجلیل میکنند.
اما در سالهای اخیر، با افزایش افراطگرایی و تفسیرهای نادرست از اسلام در منطقه، ستیزه با تجلیل از نوروز افزایش یافته است که کارشناسان دینی آن را ارتباط میدهند به اوج گیری سلفیت و وهابیت.
محمد محق، کارشناس دینی بر این باور است که نوروز ستیزی در افغانستان که مذهب حنفی وجود داشت، ریشه نداشت؛ اما از سرزمین سلفیت [حجاز] به افغانستان سرایت کرده است.
او میگوید که در افغانستان از نوروز بیشتر به عنوان یک جشن عنعنوی و فرهنگی و یک رویداد مرتبط به تحول طبعیت تجلیل میکند و اگر در تجلیل نوروز "امور عبادات و ابعاد دینی" شامل نباشد، هیچ ممنوعیت شرعی در بزرگداشت از آن وجود ندارد.
به گفتهی این کارشناس دینی، امروزه مراسم نوروزی نه به عنوان یک جشن مذهبی؛ بل صرف به عنوان یک عادت بومی برگزار میشود. آنچه این نظر را قوت میبخشد این است که این مراسم اختصاص به افغانستان یا ایران ندارد و طبق گزارش سازمان ملل: “نوروز برای بیش از ۳۰۰ ملیون نفر در سراسر جهان آغاز سال نو است و بیش از سه هزار سال است که در مناطقی از بالکان، منطقه دریای سیاه، قفقاز، آسیای مرکزی و خاورمیانه و نقاط دیگری از جهان جشن گرفته میشود." گفتنی است که نوروز توسط سازمان آموزشی، علمی و فرهنگی سازمان ملل (یونسکو) در فهرست میراث فرهنگی معنوی بشر قرار گرفته است.