صاحب امتیاز: محمد رضا هویدا

مدیر مسوول: محمد هدایت

سر دبیر: حفیظ الله زکی

جمعه ۱۰ حمل ۱۴۰۳

دانلود صفحات امروز روزنامه: 1 2 3 4 5 6 7 8

فرهنگ پاک‌کاری شهـر پس از اعتراض مدنی

فرهنگ پاک‌کاری شهـر پس از اعتراض مدنی

ضعف در فرهنگ شهرنشینی، عدم توجه به محیط زیست و نبود سیستم همکاری لازم در نظافت شهر میان شهروندان و شهرداری، از جمله عوامل مهمی است که پایتخت افغانستان را به یک شهر آلوده تبدیل کرده است و شهروندان کابل همواره پا در لجن شهر، زندگی روزمره شان را طی کنند. اما جوانان دانشآموخته و نسل آگاه جامعه که برای خواستها و حقوق مردم دادخواهی میکند، رسم جدیدی را به راه انداخته اند که نمادی از مدنیت، مسئولیتپذیری شهروندی و همکاری شهروندان با دولت است.
ضمن آنکه نهادهای محیط زیستی در کابل، چندسالی است که حرکتهای نمادین انجام میدهد تا فرهنگ حفظ محیط زیست و مسئولیتپذیری را در ذهنیت شهروندان تداعی کند، اما فرهنگ ارزندهای که در کنار این حرکتها شکل گرفته است، پاککاری شهر پس از اعتراضات مدنی است.
واژهی اعتراض در فرهنگ رفتار-اجتماعی افغانستان، خشونت را نیز با خود حمل میکند. پیش از این، اعتراضات مردمی کمتر مدنی و بیشتر خشونتآمیز بوده است؛ بنابراین حفظ آرامش اعتراضات مردم، تحویل دادن گل رز به نیروهای امنیتی در جریان مظاهره و پاککاری شهر پس از ختم مظاهره، یک تحول نیک و نماد ظرفیت مدنی شهروندان به حساب میآید.
برای اولین بار در سال 1394 پس از ختم مظاهرهای در کابل، جوانان معترض که اکثریت آنان از قشر دانشجو و با حضور گستردهی زنان شکل گرفته بود، برای نیروهای امنیتی گل رز سرخ بردند و جادههای شهر را پس از راهپیمایی شان جاروب زدند.
روز یکشنبه، 4 قوس و دوشنبه، 5 قوس نیز در  کابل مظاهرهی مردمی بود. هزاران معترض همزمان در شهرهای مختلف کشور از جمله در کابل، هرات، بلخ، بامیان، دایکندی و سمنگان اعتراض کرده بودند. این معترضین از حکومت میخواستند که عبدالغنی علیپور معروف به قومندان شمشیر یکی از فرماندهان خیزش مردمی در ولایت میدان وردک، از توقیف امنیت ملی آزاد شود، سرانجام شامگاه روز دوشنبه، آقای علیپور حدود سی ساعت پس از بازداشت شدنش با قید ضمانت آزاد شد.
اعتراضات مردمی در شهرهای کابل و بامیان به خشونت گرایید و چندین تن کشته و دهها تن دیگر از مردم و نیروهای امنیتی زخمی شدند. پولیس هم بر معترضان شلیک کرد و معترضان نیز در ناحیه ششم و سیزدهم کابل، سه پوسته پولیس را به آتش کشیدند.
با آزادی مشروط آقای علیپور، معترضان به خانه برگشتند و صبح دیروز(سه شنبه، 6 قوس) همان جوانان معترض، اما شمار کمتری و با هدف متفاوتی به جادهها ریختند و در شهر تجمع کردند.
دیروز، این جوانان جامه اعتراض از تن کشیدند و یونیفورم شاروالی به تن کردند، به جای پلاکارتهای "عدالت"، "برابری" و "امنیت"، بیل و جاروب آوردند تا خاکستر پوستههای سوخته و اشغالهای جاده راهپیمایی را جاروب بزنند.
خان محمدی، یکی از اشتراک کنندگان این برنامه به "روزنامه افغانستانما" گفت: «هدف ما این است تا پس از اعتراض تمامی اشغالهای ریخته شده در سطح شهر را خودمان پاک کنیم. همچنین تصمیم داریم که پوستههای پولیس را نیز بازسازی کنیم و خسارتهای وارده بر اموال عمومی را جبران کنیم. ما این کارها را انجام میدهیم تا از یک سو مدنیت خود مان را به نمایش بگذاریم و از سوی دیگر همکاری مان را با نهادهای امنیتی و شهرداری نشان دهیم.»
فرزانه نیز یکی از جوانانی است که آمده تا پس از ختم اعتراض، در پاککاری مسیرهای راهپیمایی سهم بگیرد و صمیمیت شان را نسبت به سربازان امنیتی ابراز کند.
او میگوید: «تقدیم دستههای گل به سربازانی که ممکن همانها بودند که دیروز بر معترضان گلوله شلیک میکردند، بهترین راه از بین بردن فاصلهها و زدودن نفرت است و این میتواند عامل تحکیم روابط ملت با دولت و مسئولیتپذیری حکومت در قبال خواستهای برحق مردم باشد.»
او افزود که «خشونت در تصمیم کار معترضان نبود و ما میخواستیم شبیه دیگر اعتراضهای گذشته خود رفتار نیک و نمونه داشته باشیم، اما در اثر عدم مدیریت این اعتراض به خشونت گرایید که ناشی از احساسات تند چند تن محدود بود. با این همه، اما امروز لباس نارنجی شهرداری را پوشیدیم تا خون و خاکستر مسیر راهپیمایی را خود مان به همکاری هم جاروب بزنیم.»
در همین حال، حبیبالله صمیم، استاد یکی از مراکز آموزشی خصوصی در شهر کابل است. او در گفتوگو با "روزنامه افغانستانما" گفت: «غرب کابل به خصوص جادهی شهید مزاری تا دهمزنگ صحنه مبارزهی مدنی مردم است که برای برآورده شدن خواستهای شان همواره به شکل مسالمتآمیز به میدان آمده اند و شعارهای سازنده سر دادند. این حرکتها نمادی از مدنیت، استفاده از حق آزادی بیان و ارج نهادن به ارزشهای دموکراتیک است.»
به گفته او، «مردمی که همواره در عرصههای مختلف برای کشور افتخار آفریده است، اینبار در تنظیف شهر و ارج نهادن به محیط زیست نیز الگوی نیک قرار گرفتند و جبران خسارت اموال عامه، یک حرکت جدید و بیانگر فرهنگ متعالی است که فاصله ناشی از خشونت دیروز میان نهادهای امنیتی و مردم را ترمیم میکند.»
با آنکه حرکتهای نمادین زیادی در راستای حفظ محیط زیست و تعالی فرهنگ شهرنشینی انجام شده است، اما نشان بارزی که بتواند سرنوشت شهر کابل را به بهبود ببرد به چشم نمیخورد؛ بنابراین بر ابعاد محیط زیستی این نوع حرکتهای پاککاری شهر پس از اعتراض نمیتوان زیاد دل بست.
ظاهرا آنچه که این جوانان با پاککاری شهر و جاروب جادهها پس از اعتراض به دنبالش هستند نواختن زنگی است که سرآغاز یک تحول فرهنگ مظاهره از شکل خشونتآمیز به شکل مسالمتآمیز باشد و در ضمن پلی قرار بگیرد جهت تحکیم روابط ملت و دولت در امر همکاری و دستگیری همدیگر در ادای مسئولیتها.