وزارت معارف و ریاست عمومی اداره امور ریاست جمهوری به منظور بهبود وضعیت معارف کشور، اولین سمپوزیم/همایش ملی معارف را با حضور تمامی رئیسان معارف ولایت‌ها و آمران مکاتب سراسر کشور در کابل برگزار کرد.
محمد میرویس بلخی سرپرست وزارت معارف، روز چهارشنبه 5 جدی هنگام آغاز این همایش، گفت که تصمیم گرفتیم که در مورد تعلیمات کیفی، در کابل تصمیم نگیریم و تمامی همکاران ما از سراسر کشور سهیم باشند.
آقای بلخی افزود، در این همایش 1100 مسئول –رئیسان معارف و آمران مکاتب- از سراسر کشور حضور دارند تا تجربیات خود را در این قسمت شریک سازند.
او علاوه کرد، اشتراک کنندگان سر کیفیت معارف، مدیریت معارف و دسترسی به خدمات تعلیمی بحث و تبادل نظر می‌کنند و بعد جمع‌بندی نظرات به ریاست جمهوری فرستاده می‌شود تا یک طرح جامع ساخته شود.
سرپرست وزارت معارف در قسمتی دیگر از سخنانش، اقدام‌هایی که طی یک و نیمه دهه گذشته انجام شده است را ستود اما گفت که هنوز مسئولیت‌های خطیری فراروی خانواده معارف است.
او خطاب به مسئولان معارف سراسر کشور گفت، ما به عنوان بزرگترین و اساسی‌ترین نهاد در کشور مسئولیت داریم که تمام شاخصه‌های توسعه لازم را از طریق یک نسل وطن‌دوست، مؤثر و مسئول تضمین کنیم. اگر این نهاد کوچکترین غفلت را کند، به آن آرزوهای بزرگ مردم، نمی‌رسیم.
آقای بلخی ادامه داد، اگر شاگردان ما مسئول و وطندوست فارغ شوند، رهبران و مسئولان، سالم، وطندوست و جامعه توسعه یافته خواهیم داشت.
سرپرست وزارت معارف همچنین اضافه کرد که برای رسیدن به آن آرزوها و اهداف؛ باید تعلیم و تربیت با کیفیت شود، برای همه خدمات تعلیمی ارائه شود و مدیریت شفاف، پاسخگو در ساختار معارف باشد.
سید عبدالوحید قتالی، رئیس عمومی اداره امور ریاست جمهوری نیز در این همایش گفت که ریاست جمهوری در سال آینده، برنامه‌های گسترده‌ای برای معارف دارد و بخش اعظم حمایت‌ها به معارف برمی‌گردد.
این همایش در حالی برای اولین بار برای بهبود وضعیت معارف برگزار می‌شود که 3.7 میلیون کودک کشور، از تعلیم و تربیت باز مانده‌اند.
سرپرست وزارت معارف گفت که ما مسئول هستیم که با برنامه ریزی درست این کودکان را وارد مکتب کنیم. این کار ساده‌ای نیست، نیازمند تدبیر و حوصله است.
شماری از اشتراک کنندگان این نشست نیز، علت کم کیفیت بودن معارف را، چهار دهه جنگ و ناامنی عنوان کردند و گفتند که تمامی زیربناها خراب شده و رسیدن به وضعیت ایده‌آل یک شبه امکان پذیر نیست.
ایوب آروین، رئیس معارف ولایت بامیان که در این نشست حضور داشت به روزنامه افغانستان‌ما گفت که برای رسیدن به یک معارف با کیفیت، نیازمند زمان بیشتر و تلاش متمرکز هستیم.
آقای آروین افزود، طی بیش از یک و نیم دهه گذشته، بیشترین تمرکز معارف در قسمت رشد کمی بود و این رشد انفجاری باعث شد که توجه چندانی به سطح کیفی معارف نشود.
او عوامل دیگر را کمبود منابع، کمبود افراد متخصص و آموزش دیده، بودجه ناکافی، نبود فضای آموزشی و ناامنی عنوان کرد.
رئیس معارف ولایت بامیان همچنین خبر از ایجاد یک سند اصلاحی در عرصه معارف داد و گفت که امیدواریم که این سند هر چه زودتر وارد مرحله عملی شود. او گفت که بر اساس این سند، نصاب تعلیمی، نحوه آموزش و دیگر موارد اصلی در معارف تغییر می‌کند.
آقای آروین همچنین از دولت می‌خواهد که برای بهبود کیفی معارف، در عرصه مدیریتی و ارتقای ظرفیت آموزگاران و کارمندان سرمایه گذاری بیشتری بکند.
فساد عامل بی‌کیفتی معارف
شماری از آمران مکاتب که در این همایش حضور دارند، بر این باورند تا زمانی که فساد از دامن معارف برچیده نشود، سطح کیفی معارف بهبود نخواهد یافت.
یکی از این آمران بدون ارائه نامش گفت، اکثر معلمانی که وارد نظام معارف می‌شوند، با دادن رشوه وارد می‌شوند. این امر باعث می‌شود که وضعیت بهبود نیابد.
او علاوه کرد، اگر کسی برای ورود به نظام معارف، پول پرداخت کند، مشخص می‌شود که وی توانایی کافی برای تدریس را ندارد و شاگردانی که تربیت می‌کند نیز ضعیف بار خواهد آمد.
یکی دیگر از این آمران نیز به روزنامه افغانستان‌ما گفت، برخی از نمایندگان مجلس با استفاده از زور و ارتباطاتی که دارند، اقوام خود را وارد نظام معارف می‌کنند. او اضافه کرد که تا زمانی که این نوع فسادها وجود داشته باشد، کیفیت بهبود نخواهد یافت.
اما عبدالمالک آمر لیسه ذکور چهارآسیاب، با سواد کم معلمان موافق نیست. او می‌گوید که اکثر معلمان دارای توانایی‌های خوبی هستند اما امکانات تعلیمی کم است.
آمر لیسه ذکور چهارآسیاب گفت، صنف‌های درسی از تراکم زیادی برخوردارند، زمانی که شاگرد زیاد در یک صنف باشد، معلم نیز قادر به تدریس به نحوه درست نیست.
او همچنین اضافه کرد که نبود کتاب درسی از دیگر علت‌هایی است که شاگردان به گونه درست درس داده نمی‌شود. او خواستار توجه بیشتر به این موارد شد.
بر اساس آمارهای وزارت معارف، حدود 9 میلیون شاگرد توسط 200 هزار معلم در 17 هزار باب مکتب در سراسر کشور آموزش می‌بینند. این آمار، در زمان وزارت فاروق وردک، بیش از 11 میلیون بود که بعدها به عنوان شاگرد و معلم خیالی رسانه‌ای شد.