منبع: فارين پاليسي
نويسنده: لارا سليگمان
برگردان: خيرمحمد مقدسي
در حالی که واشنگتن در مورد خروج کامل نیروهای نظا‌می‌اش از افغانستان ‌می‌اندیشد، مسکو در تلاش است که برای مقابله با ایالات متحده امریکا و ناتو در منطقه، نقش مهمی‌ در ‌گفت‌وگوهای صلح افغانستان بازی کند.
مقامات امریکایی در مذاکرات صلح با طالبان پیشرفت‌های داشته است اما روسیه بدون سر و صدا و موازی با دولت امریکا در ماه نوامبر سال 2018 میلادی کنفرانسی را در رابطه با مذاکرات صلح افغانستان در مسکو برگزار کرد که در آن هیأتی از طرف طالبان و چند تن از اعضای شورای عالی صلح افغانستان اشتراک کرده بودند، هم‌چنین نمایندگان بازی‌گران اصلی منطقه از جمله پاکستان، ایران، چین و نماینده سفارت امریکا در مسکو به عنوان ناظر در نشست مسکو حضور یافته بودند.
اخیرا، ضمیر کابولوف، فرستاده دولت روسیه برای افغانستان، به تاریخ 29 جنوری وارد اسلام آباد شد تا با دیپلمات‌های ارشد پاکستان در رابطه با موضوعات صلح افغانستان و یافتن یک راه حل سیاسی گفت‌وگو کند. بر اساس گزارش‌ها روسیه روز های آینده، مذاکرات میان طالبان و سیاست‌مداران افغان را که با اشرف غنی، رئیس جمهور افغانستان مخالف است نیز میزبانی ‌می‌کند.
کنفرانس ماه نوامبر در مسکو به شکست مواجه شد چون طالبان نپذیرفت که با دولت افغانستان به طور مستقیم صحبت کند. تلاش‌های روسیه برای میان‌جگری در گفت‌وگو‌های صلح افغانستان منعکس کننده تمایل مسکو برای بازگرداندن نقش‌اش به عنوان یکی از قدرت‌های منطقه‌ای است.
تحلیل‌گران معتقدند که اگر ایالات متحده امریکا تصمیم بگیرد نیروهایش را قبل از توافق بین طالبان و دولت افغانستان خارج کند روسیه سعی خواهد کرد تا خلاء ایجاد شده در افغانستان را پر کند.
یکی از مقامات خارجی به فارین پالیسی گفته است: « روسیه تمایل دارد که بعد از خروج نیروهای ایالات متحده امریکا نقش اصلی را در افغانستان بازی کند این مقام خارجی کنفرانس مسکو را که در ماه نوامبر در مورد صلح افغانستان برگزار شده بود نشان دهنده نقش غیر قابل انکار روسیه در امور افغانستان ‌می‌داند.
اتحاد جماهیر شوروی سابق در سال 1979 میلادی به عنوان بخشی از تلاش‌هایش برای حمایت از رژیم کمونیستی در کابل به این کشور حمله کرد. چند دهه جنگ افغانستان را ویران کرد در نتیجه این جنگ‌ها حدود یک میلیون انسان کشته شد و زیرساخت‌های اقتصادی این کشور از بین رفت. با این حال تاریخ گواه این است که روسیه در تحولات افغانستان نقش طولانی مدت داشته است.
سیت جونز یکی از کارشناسان در مرکز مطالعات استراتژیک بین الملل ‌می‌گوید که اخیرا روسیه تلاش کرده است تا بدون سر و صدا روابط خود را با طالبان و پاکستان که یکی از بازی‌گران اصلی سیاست در منطقه است مستحکم تر کند.
سیت جونز ‌می‌گوید روسیه علاوه بر حمایت‌های مالی و تسلیحاتی از طالبان جنگ تبلیغاتی علیه امریکا را نیز در رسانه‌های خود با نشر خبرهای دروغ راه انداخته است.
کارشناسان معتقد است که روسیه با استفاده از درگیری‌های افغانستان در تلاش تضعیف ایالات متحده امریکا و ناتو در سطح جهان است. به ویژه در مناطقی که مسکو نفوذ بیشتری دارد از جمله افغانستان که با چندین جمهوری شوروی سابق هم مرز است.
جیسون کامبیل که یک محقق در انستیتیوت رند(Rand Corporation Institute) است ‌می‌گوید: «من فکر ‌می‌کنم در چند سال گذشته روسیه در افغانستان به طور خاموشانه به دنبال فرصتی بوده است تا جبهه مخالف در مقابل امریکا و ناتو که روسیه آن‌ها را دشمن و مخالف خود ‌می‌داند پیدا کند.»
ست جونز به این باور است که حضور ایالات متحده امریکا در مرزهای جنوبی روسیه، و هم‌چنین مداخله این کشور در اوکراین و کشورهای منطقه بالتیک روسیه را خشمگین کرده است بدون تردید روسیه از تصمیم امریکا مبنی بر خروج تما‌می ‌نیروهایش از افغانستان استقبال ‌می‌کند. او ‌می‌گوید مسکو معتقد است که طالبان یک قدرتی است که ‌می‌توان روی آن حساب باز کرد.
جیسون کامبیل معتقد است که تلاش‌های صلح مسکو تا حدی زیادی شکست خورده است او می‌گوید که دولت افغانستان نشست ماه نوامبر روسیه را که در مورد صلح افغانستان برگزار شده بود جدی نگرفت و نماینده با صلاحیت خود را نفرستاد و طالبان نیز بار دیگر خواست‌هایش را از امریکا مطرح کرد. روسیه مانند پاکستان به این نتیجه رسیده است که کنترول و نفوذ بالای طالبان بسیار دشوار است.
با وجود پیشرفت‌های محدود روسیه در گفت و گو‌های صلح افغانستان تحلیل‌گران نگران است که اگر ایالات متحده امریکا بدون ایجاد توافق صلح بین دولت افغانستان وطالبان این کشور را ترک کند نفوذ گسترده مسکو، طالبان را تقویت خواهد کرد.
یکی از مقامات پیشین وزارت دفاع ایالات متحده امریکا گفته است: «اگر امریکا مذاکرات را شروع کند و به دنبال آن بدون هیچ ضمانتی افغانستان را ترک کند روسیه با استفاده از خلاء ایجاد شده به دنبال نقش آفرینی در افغانستان خواهد بود.»
کارشناسان نگران هستند که بدون حمایت ایالات متحده امریکا از افغانستان برای این کشور دشوار خواهد بود که در مقابل شورشیان طالب ایستادگی کند.
در گزارش جدید سیگار(Special Inspector General for Afghanistan Reconstruction) که در 31 جنوری به کنگره ایالات متحده امریکا ارائه شد آمده است که نفوذ دولت افغانستان بالای جمعیت این کشور در سه ماه اخیر کاهش یافته است.
در 31 اکتبر سال 2018، دولت افغانستان 53.8 درصد از تعداد کل ولسوالی‌ها را در کنترول داشت، طبق گزارش‌ها 12.3 درصد از ولسوالی‌های افغانستان تحت کنترل یا نفوذ شورشیان قرار دارند و در 33.9 درصد از ولسوالی‌ها درگیری‌های پراکنده بین دولت و طالبان وجود دارد.
با این حال، فرماندهان امریکایی از پیشرفت‌های نیروهای نظا‌می‌افغانستان خوش بین به نظر ‌می‌رسد. دیو زین، یکی از افسران نظا‌می ‌امریکا که از ماه مارچ تا نوامبر سال 2018 میلادی در افغانستان مستقر بود در تاریخ 30 جنوری در پنتاگون به خبرنگاران گفت که نیروهای نظا‌می‌ افغانستان فرماندهی بسیاری از عملیات را به عهده گرفته و توانایی‌های شان را در میدان‌های نبرد ثابت کرده است.
او گفت: « نیروی نظا‌می‌ افغانستان را که من مشاهده کردم در حال بهبود و پیشرفت است که این برای من خیلی امیدوار کننده بود.»
در حالی که تلاش‌های ایالات متحده امریکا برای برقراری صلح در افغانستان ادامه دارد، به نظر ‌می‌رسد که روسیه کوشش ‌می‌کند تا تلاش‌های امریکا را کم اهمیت جلوه بدهد.
ماریا زاخاروف، سخنگوی وزارت امور خارجه روسیه در مورد گفت و گو‌های صلح امریکا با طالبان ابراز تردید کرده است. خانم ماریا زاخاروف گفته است: « ما از تصمیم ایالات متحده امریکا برای راه اندازی روند صلح در افغانستان استقبال ‌می‌کنیم، اما تا کنون تلاش‌های زلمی‌ خلیل‌زاد با وجود فشار‌های اعمال شده از طرف دولت امریکا، چندین کشور خلیج فارس و به شمول پاکستان برای متقاعد کردن طالبان ناکام بوده است و این کشور‌ها تا هنوز نتوانسته که طالبان را متقاعد کند تا به طور مستقیم با دولت افغانستان مذاکره کند. بنابراین، هنوز زود است که در مورد نتایج تلاش‌های یک جانبه ایالات متحده امریکا برای روند صلح در افغانستان صحبت کنیم.»
کامبیل به این باور است که روسیه تنها یکی از بازی‌گران منطقه است و کشورهای خلیج، ایران، هند و پاکستان نیز سعی خواهند کرد که به عنوان کشورهای تأثیر گذار در افغانستان حضور خود را ثابت کند.
او گفت برای روسیه دشوار خواهد بود که به عنوان قهرمان طالبان با پاکستان رقابت کند. اما در عین حال روسیه از اعمال نفوذش بر افغانستان منصرف نخواهد شد.