صاحب امتیاز: محمد رضا هویدا

مدیر مسوول: محمد هدایت

سر دبیر: حفیظ الله زکی

پنجشنبه ۶ ثور ۱۴۰۳

دانلود صفحات امروز روزنامه: 1 2 3 4 5 6 7 8

چگونه در افغانستان صلح بیاوریم؟

 چگونه در افغانستان صلح بیاوریم؟ نویسنده: آرتمی کالینووسکی / منبع : نیویورک تایمز

در 15 فبروری 1989 قطاری از موترهای زرهی شوروی از پل دوستی افغانستان وارد جمهوری سوسیالیستی شوروی ازبکستان شد. در حالتی نمادین دگرجنرال بوریس گروموو که خروج نیروها را نظارت میکرد پایین آمده و چند قدم آخر را به سمت خاک شوروی برداشت. جنرال گروموو به خبرنگاران گفت که دیگر سربازی از شوروی در افغانستان حضور ندارد.
از زمانی که در دسامبر سال 1979 اولین نیروهای شوروی وارد مرز افغانستان شدند اتحاد شوروی تلاش کرد تا دولت سوسیالیست کابل به مبارزه با جنگجویان شورشی که توسط ایالات متحده، عربستان سعودی و سازمانهای جاسوسی پاکستان حمایت میشدند، بپردازد. در سال 1989 اتحاد شوروی جنگ خود در افغانستان را خاتمه داد.
سی سال بعد، این ایالات متحده است که ناامید بوده و به دنبال خروج نیروهای خود از این کشور جنگ زده است. بار دیگر این مسکو است که وارد افغانستان شده و به دنبال نقش آفرینی برای صلح است: در ماه نوامبر، روسیه گفتگوهای میان طالبان، شورای عالی صلح و قدرتهای منطقهای را سازماندهی کرد. در تاریخ 4 فبروری، روسیه به منظور گفتگوهای بیشتر میزبان نمایندگان طالبان و دیگر گروههای مقابل دولت اشرف غنی بود. ایالات متحده و اشرف غنی درباره تلاشهای مسکو مشکوک هستند. اما تامل درباره تجربه مسکو میتواند به درک هدف مسکو کمک کند. 
میخاییل گورباچوو که در سال 1985 به قدرت رسید امیدوار بود به منظور خاتمه جنگ بتواند در مقابل خروج نیروهای خود از افغانستان، ایالات متحده و متحدان آن را برای پایان دادن به حمایت از مجاهدین قانع کند.اما دولت ریگان تنها در صورتی که شوروی کمکهای نظامی خود به دولت کابل را پایان میداد حاضر به پایان دادن به حمایت خود از مجاهدین بود. در نتیجه شوروی، بدون اعلام هر نوع توافقی از افغانستان خارج شد.
شرایط طبق امیدواریها پیش نرفت. حتا سقوط کابل به دست مخالفان در اپریل 1992 به صلح نیانجامید. در مقابل، نیروهای مخالف با یکدیگر درگیر شدند و مرحله ی جدیدی از جنگهای داخلی را که 40 سال به طول انجامید آغاز کردند.
در چندین سال گذشته روسیه نقش فعالتری را در افغانستان داشته است.
با این وجود تفکر مسکو درباره افغانستان نشان دهنده رویکرد 30 سال پیشتر روسیه است. در آن زمان، رهبری شوروی این انتظار را نداشت که دولت کابل بدون حضور نیروهای خارجی بیشتر از چند ماه دوام بیاورد و به دنبال نوعی ائتلاف در هسته دولت بود.
اینبار روسیه حامی مبارزه نیست،اما تفکر مشابه است: همانگونه که مقامات روسی صراحتاً بیان کرده اند آنها باور ندارند که ایالات متحده و متحدان آن توانایی پایدار نمودن افغانستان را داشته باشند. دولت اشرف غنی بدون نیروهای خارجی دوام نخواهد آورد. اما از دیدگاه مسکو حضور دولت اسلامی یا القاعده قابل نگرانی است. ممکن است مسکو طالبان را دوست نداشته باشد؛ اما مقامات روسی اشتراک این گروه در آینده دولت را تنها احتمال واقع بینانه برای صلح پایدار میدانند.
منتقدان جنگهای رهبری شده توسط شوروی و آمریکا بیان میکنند که مردم افغانستان باید بدون دخالت خارجی درباره سرنوشت خود تصمیم بگیرند. تمام مساله این است اما غیر محتمل است: قدرتهای جهانی و منطقهایی که از دهه 1970 در جنگهای داخلی افغانستان مداخله کرده اند به دلیل اینکه از باخت خود و برد دیگران نگران هستند، اجازه چنین اتفاقی را نخواهند داد.
اما واقعیت این است که زیان‌‌هایی که شوروی در دهه 1980 و ایالات متحده و متحدانش پس از 2001 متحمل شده اند تنها بخشی از رنجی است که مردم افغانستان در چهل سال گذشته کشیدهاند. کشورهای روسیه، ایالات متحده – و چین، ایران، پاکستان، و هند امیدوار هستند که آینده افغانستان را رقم بزنند. در سال 1989 قانع سازی طرف‌‌های درگیر جنگ برای صلح به اندازه کافی دشوار بود. پس از آن رقابت، بلند پروازی و بیاعتمادی میان قدرتهای خارجی دورنمای صلح ایجاد شده با خروج شوروی را کاملاً نابود کرد. اینبار کشورهای دیگر باید از تمام فرصتها برای تامین صلح برای افغانستان استفاده کنند.