صاحب امتیاز: محمد رضا هویدا

مدیر مسوول: محمد هدایت

سر دبیر: حفیظ الله زکی

پنجشنبه ۶ ثور ۱۴۰۳

دانلود صفحات امروز روزنامه: 1 2 3 4 5 6 7 8

تاکید بر رعایت قواعد حقوق بشر دوستانه بین المللی در مخاصمات مسلحانه

تاکید بر رعایت قواعد حقوق بشر دوستانه بین المللی در مخاصمات مسلحانه نویسنده : عبدالحمید عارفی

اسناد و قواعد حقوق بشردوستانه بین المللی، طرفین و یا طرفهای درگیر منازعه اعم از بین المللی و داخلی را موظف و مکلف نموده است تا قواعد حقوق بشر دوستانه را رعایت کنند و نباید تحت هیچ شرایطی از آن اصول و قواعد تخطی کنند. محافظت و حمایت از حقوق بشری افراد در شرایط جنگی و صدمه ندیدن و آسیب نرساندن به افراد بی گناه و بی دفاع که در مخاصمه دخیل نبوده و نیستند و یا به نحو از جنگ دوری کرده اند؛ از اهداف مهم قواعد حقوق بشر دوستانه شمرده شده است. محدود ساختن رفتارهای جنگی و استفاده از خشونتهای ضد کرامت انسانی و ابزار جنگی وکاهش درد و رنج انسانی ناشی از منازعات؛ از مهمترین اهداف این اصول و قواعد می باشد.  به طور مشخص درکنوانسیون چهارگانه ژنو، پروتکل الحاقی دوم تاکید شده است که طرفین مخاصمه باید در مخاصمات مسلحانه بین المللی و داخلی، قواعد حقوق بشردوستانه را در نظر داشته باشند و در اسناد مذبور به صراحت بیان شده است که تخطی از قواعد بین المللی حقوق بشر دوستانه ممنوع بوده و نقض صریح حقوق بشری افراد تلقی می گردد. لذا اعمال و رفتارهای خشونت آمیز نسبت به حیات اشخاص، بهویژه قتل، قطع اعضای بدن و رفتارهای بیرحمانه همچون شکنجه و یا کلیه اشکال مجازات بدنی، تجاوز بر حیثیت شخص، بهویژه رفتار اهانتبار و تحقیرآمیز، تجاوز جنسی، وادار نمودن زنان را به فحشا و کلیه اشکال تجاوز منافی عفت، استفاده از سپر انسانی، گروگانگیری، اقدامات تروریستی، کشتارها و مجازاتهای جمعی، تاراج اموال عمومی، غارت شهر و محله، صدور دستور جابهجایی اهالی غیرنظامی تخریب یا ضبط اموال و ملکیتهای عمومی و  خصوصی، تخریب و ضبط اموال و ملکیت طرف مقابل، هدف قراردادن غیرنظامیان و اموال و اماکن غیرنظامی ممنوع است. همچین طرفین یا طرفهای درگیر مکلف هستند به اینکه بین افراد نظامی و غیرنظامی تفکیک قایل شوند. حمله به مناطق و محلهای کور یا نقاطی که افراد غیرنظامی در آن حضور دارند و حمله به اموال و اشیای غیرنظامی، ممنوع است. جمعیت و افراد ملکی نباید هدف حمله قرار گیرند و اقدامات و تهدیدهای خشونتآمیزی که هدف از آن گسترش ترس و وحشت در میان جمعیتهای غیرنظامی باشد، ممنوع است.
بنأ توجه به اصول حقوق بشردوستانه بین المللی که به صورت واضح در اسناد بیان شده است توسط طرفین درگیر لازم و ضروری می باشد از قبیل  اصل کرامت انسانی، اصل محدودیت در استفاده از سلاحهای غیر مجاز و ابزارهای جنگی غیر معمول، اصل تفکیک میان نظامیان و غیر نظامیان، اصل منع درد و رنج بیش از اندازه، اصل تناسب، اصل حفظ محیط زیست، اصل ضرورت نظامی و اصل احتیاط از جمله اصول اساسی حقوق بشردوستانه هستند که لزوما باید در مخاصمات مسلحانه بینالمللی و داخلی توسط طرفین یا طرفهای درگیر، مورد توجه و احترام قرارگیرند. بنابراین، طرفین و طرفهای منازعه مسؤلیت دارند در درگیریها به اصول فوق توجه نموده و نظامیان را از غیرنظامیان و اهداف نظامی را از اهداف غیرنظامی تفکیک کنند و به اموال عمومی اسیب نرسانند و به هیچ وجه غیرنظامیان و اهداف غیرنظامی را مورد حمله قرار ندهند و باید متوجه باشند که نقض این اصول و گذشتن از این قواعد در حملات جنگی، جنایت جنگی تلقی گردیده است. قواعد حقوق بشردوستانه درصدد کاهش رفتارهای خشونت آمیز بوده و وسیله کنترل اعمال ضد انسانی و بشری می باشد.
در افغانستان متاسفانه شواهد و واقعیتهای عینی نشان می دهد که  تا کنون اصول فوق در منازعات داخلی مورد توجه قرار نگرفته و مدام نقض شده اند  و بیشترین تلفات افراد ملکی را به همراه داشته است خصوصا در سالهای اخیر که خونین ترین سالهای جنگ بوده و هزاران قربانی گرفته است. حملات انتحاری، درگیریهای زمینی، ترور و قتل، ماینهای کنار جاده و حملات راکتی و حملات هوایی بیشترین تلفات غیر نظامیان را در پی داشته است. اهمیت موضوع ایجاب می نماید که طرفین درگیر ومخالفین مسلح حکومت متوجه مسؤلیت خویش باشند و احترام بگذارند به اصول، قواعد و مقررات حقوق بشردوستانه بین المللی. همچنین حکومت نیز موظف و مکلف است که از جان، مال و کرامت نظامیان و غیرنظامیان حفاظت نماید و در رسیدگی به قضایای نقض قواعد فوق، با محکمه جزایی بینالمللی همکاریهای لازم را داشته باشد و اسناد، شواهد و مدارک مربوط به قضایای جنایات جنگی را به صورت رسمی به آن محکمه سپرده و به صورت جدی تعقیب و پیگیری نماید.