کمیسیون مستقل حقوق بشر افغانستان در تازه‌ترین تحقیق خود دریافته است که 25 درصد شهروندان کشور، با انواع تبعیض مواجه هستند.
سیما سمر، رئیس کمیسیون مستقل حقوق بشر، روز دوشنبه 5 حمل، هنگام نشر این تحقیق گفت که ۲۵.۴ درصد مصاحبه شوندگان به نحوی با تبعیض روبرو شده‌اند.
او تصریح کرد که این درصدی (25 درصد) تنها مربوط به تبعیض در ادارات دولتی نیست؛ بلکه شامل تبعیض در ادارات غیردولتی و سایر موارد نیز است.
کمیسیون مستقل حقوق بشر به منظور «بررسی تطبیق کنوانسیون منع هر نوع تبعیض نژادی در افغانستان» با ۳۴۹۸ نفر از ۲۹ ولایت به صورت مستقیم مصاحبه کرده و نظر آ‌نان را در باره برخوردهای تبعیض آمیز پرسیده است.
این ولایت‌ها شامل: ارزگان، بادغیس، بامیان، بدخشان، بغلان، بلخ، پروان، پکتیا، پنجشیر، تخار، خوست، دایکندی، زابل، سمنگان، غزنی، غور، فاریاب، فراه، قندهار، کابل، کاپیسا، کندز، کنر، لغمان، ننگرهار، نیمروز، هرات، هلمند و میدان وردک می‌شود.
کمیسیون حقوق بشر می‌گوید که به 5 ولایت دیگر به دلیل مساعد نبودن شرایط امنیتی سفر نشده اما در جلسه‌های فوکس گروپ، با 333 تن از فعالان حقوق بشری، مدنی، بزرگان قومی، دانشجویان و استادانی که از آن ولایت‌ها بودند، گفتگو شده است.
مصاحبه شوندگان، تبعیض‌های صورت گرفته را: تبعیض در توزیع تذکره تابعیت، تبعیض در استخدام و محیط کار، تبعیض در برنامه‌های انکشافی و زیربنایی، تبعیض نژادی بر اساس وابستگی‌های قومی و تبعیض نژادی بر اساس وابستگی‌های زبانی عنوان کرده‌اند.
خانم سمر با تاکید بر مبارزه با تبعیض، گفت که تبعیض از هر نوعی که باشد منع است و متاسفانه یکی از موضوعاتی که خشونت‌ها در کشور ما را افزایش می‌دهد، تبعیض است.
کمیسیون مستقل حقوق بشر می‌گوید که تاکنون جوگی‌های افغانستان از داشتن سند تابعیت یا تذکره محرومند. این کمیسیون بر این باور است که این امر یک تبعیض آشکار است.
خانم سمر در این مورد گفت که کمیسیون تلاش کرده تا این معضل رفع شود و جوگی‌ها نیز صاحب تذکره تابعیت شوند؛ اما به دلیل موانع بروکراتیک، این خواست کمیسیون تاکنون عملی نشده است و افراد متعلق به قوم جوگی‌ها هنوز تذکره ندارند. او افزود که در نتیجه دادخواهی‌های کمیسیون، تنها زمینه تعلیم و تربیه برای کودکان جوگی‌ در شمال کشور فراهم شده است.
دومین موردی که مصاحبه شوندگان به کمیسیون از تبعیض گفته‌اند، تبعیض نژادی براساس وابستگی قومی است. از میان ۳۴۹۸ مصاحبه شونده، ۱۰۹۳ نفر که ۳۱.۲ درصد را تشکیل می‌دهند گفته‌اند که با تبعیض مواجه شده‌اند. خانم سمر به امتحان کانکور دانشگاه نظامی مارشال فهیم، اشاره کرد و گفت که در آن مورد نیز تبعیض صورت گرفته است. در امتحان کانکور دانشگاه نظامی مارشال فهیم، عصمت الله از ولایت ارزگان با گرفتن ۳۱۲ نمره به دلیل سهمیه بندی در نتیجه کانکور ناکام شناخته شد و دانشجوی دیگر به نام عیسی خان به دلیل نسبت قومی‌اش با گرفتن 123 نمره کامیاب شده بود. در نتیجه دادخواهی‌های شهروندان در شبکه‌های اجتماعی، عصمت الله دستور رئیس جمهور، وارد دانشگاه نظامی شد.
کمیسیون مستقل حقوق بشر همچنین در تحقیقش دریافته است که ۹۵۷ نفر که ۲۷.۹ درصد مصاحبه شوندگان را تشکیل می‌دهند، گفته‌اند که به دلیل زبان شان مورد تبعیض قرار گرفته‌اند.
همچنین ۵۹۶ نفر که ۱۷ درصد پاسخ‌دهندگان گفته‌اند که تبعیض براساس دین و مذهب را تجربه کرده‌اند. ۲۷۲ نفر که ۷.۸ درصد مصاحبه شوندگان را تشکیل می‌دهند گفته‌اند که در دسترسی به عدالت با تبعیض مواجه شده‌اند.
تبعیض در حق مالکیت و تجارت، حق دسترسی به خدمات صحی و تبعیض در دسترسی به آموزش و تحصیلات عالی از دیگر مواردی است که پاسخ‌دهندگان به آن اشاره کرده است.
خانم سمر همچنین گفت که قوانین بین المللی و داخلی تبعیض را منع کرده؛ ولی به دلیل سطح پایین آگاهی، مردم وقتی با تبعیض مواجه می‌شوند، به مراجع عدلی مراجعه نمی‌کنند.
طی سال‌های اخیر ثواب‌الدین مخکش، به دلیل یک رهنمود تبعیض‌گرایانه، به دو سال حبس تعلیقی محکوم شد. این حکم در صورتی عملی می‌شود که مجرم در مدت دو سال دوباره محکوم شود. گفتنی است که افغانستان در سال ۱۹۸۰ به کنوانسیون منع هرگونه تبعیض نژادی پیوست؛ ولی تطبیق عملی این کنوانسیون در سال ۲۰۰۳ آغاز شد.