صاحب امتیاز: محمد رضا هویدا

مدیر مسوول: محمد هدایت

سر دبیر: حفیظ الله زکی

جمعه ۱۰ حمل ۱۴۰۳

دانلود صفحات امروز روزنامه: 1 2 3 4 5 6 7 8

قمار بـزرگ ایالات متحده امریکا در افغانستان

قمار بـزرگ ایالات متحده امریکا در افغانستان نویسنده: مایکل کوگلمن / منبع: نشنل انتریست / برگردان: خیرمحمد مقدسی

یک سخن معروف وجود دارد که تعریف دیوانگی همان چیزی است که یک کار مشابه را بارها و بارها انجام دهیم و نتایج مختلفی از آن انتظار داشته باشیم. با این مقیاس، واشنگتن در افغانستان برای هفده سال استراتژی مشابهی را آزمایش کرد، در حالی که امیدوار بود نتیجه مطلوبی از آن استراتژی به دست آورد.
در ماههای اخیر، به نظر میرسد که امریکا سیاستش را در افغانستان تغییر داده است. اجرای سیاست جدید ریسک فراوان دارد، اما این سیاست درست است؛ زیرا این تنها گزینهای است که واشنگتن در حال حاضر روی دست دارد. حال نوبت مذاکره رسیده است، و مهمتر از همه، انتخاب این گزینه ایالات متحده را در موضع قویتر برای خروج نهایی، اما اجتناب ناپذیر از افغانستان قرار میدهد.
آغاز مذاکرات صلح با گروه طالبان
نزدیک به دو دهه، نیروهای ایالات متحده امریکا سعی داشتند تا طالبان را در میدان جنگ از پا درآورند و امیدوار بودند که چنین فشارهای بیرحمانه بالای شورشیان، آنها را وادار خواهد کرد تا از جنگ دست بکشند. اما این هدف، به طور مداوم شکست خورده است. شورشیان طالب در اواسط ماه اپریل با انتشار یک اعلامیه نمادین بازهم تأکید بر جنگیدن علیه نیروهای امریکایی در افغانستان کردند.
با این حال، همانطوری که صبر و شکیبایی دونالد ترامپ برای مبارزه علیه طالبان کاهش یافته و تمایل او برای آوردن سربازان امریکایی به خانههای شان افزایش یافته است، سیاست ایالات متحده امریکا در قبال جنگ افغانستان نیز به طور قابل توجهی تغییر کرده است. حالا، تلاش میکند که جنگ در افغانستان را از راه مذاکره به پایان برساند. به این ترتیب، ایالات متحده امریکا پنج دوره از مذاکرات فشرده با طالبان را موفقانه خوانده است و انتظار میرود که دور ششم مذاکرات در ماه جاری برگزار شود.
خطرات فشار برای مذاکره با طالبان
واشنگتن اساسا از موقعیت ضعیف وارد مذاکره با طالبان شده است. جای تعجب نیست که این مذاکرات پایان خوبی برای ایالات متحده امریکا و افغانستان نداشته باشد، زیرا؛
نخست، طالبان در حالت تهاجمی قرار دارند و از موقعیت قوی سخن میگویند و در صورت شکست مذاکرات، آنها با خوشحالی به میدان جنگ بر میگردد. بر خلاف ایالات متحده امریکا، شورشیان هیچ عجلهای برای آغاز مذاکره ندارند. در مقابل، مذاکره کنندگان ایالات متحده امریکا تحت فشار قرار دارند تا هرچه زودتر مذاکرات صلح به پایان برسد زیرا ترامپ میخواهد که به وعدهاش مبنی بر برگرداندن سربازان امریکایی از افغانستان عمل کند.
دوم، طالبان تا هنوز از پیوستن دولت افغانستان به مذاکرات به عنوان یک طرف جنگ در این کشور جلوگیری کرده است که این باعث میشود یک طرف اصلی جنگ از روند مذاکرات شاکی شود و نتیجه آن قابل قبول برای همه طرفهای درگیر در جنگ نباشد.
مذاکرات تنها گزینه ممکن
با وجود نگرانیهای زیادی، مذاکرات با طالبان هنوز هم به سه دلیل ذیل باید انجام شود؛ نخست، در طول هفده سال گذشته تجربه نشان داده است که هیچ گزینه نظامی برای مقابله با شورشیان وجود ندارد. امریکا و متحدانش به وضوح نتوانست که طالبان را در میدان جنگ شکست بدهد. در صورتی که، بیش از 150 هزار نیروی ناتو و ایالات متحده امریکا نتوانست که طالبان را شکست بدهد 14 هزار نیروی که حالا باقی مانده است هم نمیتواند که این کار را انجام دهد. در حال حاضر ایالات متحده و ناتو هیچگونه اراده سیاسی برای افزایش نیروهایش ندارند.
دوم، آمار تلفات نیروهای امنیتی افغان و غیرنظامیان در سال 2018 به بالاترین حد خود رسیده است. کشت تریاک بخش بزرگی از عملیات طالبان را تأمین میکند. با در نظر داشت این مسایل اکنون تنها راه برای بیرون رفت از این چالشها و کاهش تلفات نیروهای نظامی و غیرنظامی مذاکره است.
سومین و مهمترین دلیل، پیگیری مذاکرات برای اداره ترامپ این است که انجام این کار باعث میشود که توجیه خروج نیروهای امریکایی از افغانستان آسانتر شود. اینکه آیا مذاکرات موفقیتآمیز خواهد بود یا خیر استدلالش ساده است؛ ما با گزینه نظامی تلاش کردیم نتیجه نداد، حالا ما گزینه دیپلماتیک را روی دست گرفتهایم اگر نتیجه بخش بود که عالیست، اگر ناکام ماند میگوییم که ما بهترین گزینهها را آزمایش کردیم اما نتیجه نداد، آن زمان راه خروج از افغانستان برای ما باز است.
بررسی خطرات خروج نیروهای امریکایی از افغانستان
گفتههای فوق به این معنا نیست که ما خطرات خروج نیروهای ایالات متحده امریکا را از افغانستان دست کم بگریم.
نخست، امریکا با کاهش شهرت و اعتبار در عرصه دیپلماسی روبرو خواهد شد و یک پیروزی بزرگ تبلیغاتی را برای طالبان به ارمغان خواهد آورد و آنها ادعا خواهند کرد که ایالات متحده امریکا را شکست داده است.
دوم، خروج ایالات متحده امریکا سبب خواهد شد که رقبای استراتژیک این کشور فضای خالی را پر کنند. کشورهای چین، ایران و روسیه که در همسایگی نزدیک با افغانستان قرار دارند فرصتی بیشتری برای نفوذ دارند.
سوم، اگر ایالات متحده امریکا افغانستان را بدون برقراری یک صلح پایدار ترک کند پیشرفتها و دستآوردهای که طی هجده سال گذشته در زمینههای حقوق بشر، آموزش دختران و توسعه زیرساختها، که با کمک جامعه جهانی صورت گرفته است، با افزایش بیثباتی از بین خواهد رفت.
خروج ایالات متحده امریکا از افغانستان زمینه را برای رقبای استراتژیک امریکا فراهم میکند تا در این کشور فعالیت کند. در حالی که آنها به طور عمومی اعتراف نمیکنند. بجینگ، مسکو و تهران همه از چتر امنیتی ارائه شده توسط نیروهای ایالات متحده بهره مند شدهاند. خروج امریکا توانایی بجینگ و تهران را برای دنبال کردن منافع شان در افغانستان  بیشتر خواهند کرد. پاکستان به دلیل حمایت از گروههای که واشنگتن قصد مبارزه با آنها را دارد، نیز مشکل دیگری برای سیاست ایالات متحده است.
موضوع دیگری که ازهمه مهمتر و قابل توجهتر است، این است که با توجه به موقعیت استراتژیک افغانستان، خروج ایالات متحده امریکا باعث میشود که افغانستان به پناهگاه امن تروریسم بینالمللی تبدیل شود. القاعده در مناطق مرزی افغانستان و پاکستان حضور دارد، اما ظرفیتهای آنها به خصوص پس از حذف بسیاری از رهبران بلندپایه شان به شدت کاهش یافته است. با این وجود اگر برای شان پناهگاه داده شود، مبارزه خواهند کرد تا حملات گسترده بینالمللی را برنامهریزی کنند.
در عین حال، گروه داعش نیز هر از گاهی مسئولیت بعضی از حملات انتحاری در افغانستان را به عهده میگیرد. با این وجود، داعش هیچ رابطه دوستی با طالبان یا گروههای تروریستی دیگر در افغانستان ندارد. گروه داعش رقیب القاعده است و طالبان و اکثر گروههای تروریستی که در افغانستان فعالیت میکنند با القاعده هماهنگ هستند. به همین دلیل طالبان به طرز شگفتآوری، در عوض پناه دادن به گروه داعش، با آنها جنگیده است. در واقع، گروه داعش با یک محله خصومتآمیز در افغانستان مواجه است که هر گونه تلاش برای ایجاد پناهگاه را برای شان محدود میکند.
در نتیجه گفته میتوانیم که؛ در صورت خروج، بهترین گزینه واشنگتن برای کاهش بیثباتی در افغانستان، تضمین ادامه کمکهای مالی به نیروهای امنیتی افغانستان خواهد بود حتی اگر در سطوح پایین تر از آنچه که در حال حاضر کمک میکند.
هنگامیکه نیروهای شوروی سابق از افغانستان بیرون رانده شدند، حکومت افغانستان تحت حمایت شوروی سقوط نکرد. حدود سه سال دیگر دوام آورد. تنها پس از سقوط اتحاد جماهیر شوروی، زمانی که کمک به افغانستان قطع شد، حکومت افغانستان سقوط کرد و منازعات گسترده در سراسر این کشور بوجود آمد.
پیشبینی آینده در میان این همه نگرانیها
هفتهها و ماههای آینده برای افغانستان مبهم است. ممکن است که ایالات متحده امریکا با طالبان به توافق برسد و یا هم ممکن است که مذاکرات پیشرو نتیجهای نداشته باشد. و اگر توافقی به دست آید، ممکن است که منجر به مذاکرات رسمی صلح میان شورشیان و دولت افغانستان نشود. با این وجود، هنوز هم برای برقراری صلح امیدواری وجود دارد.