منطقه جنوب آسیا یکی از بزرگ‌ترین مناطق جهان است که بیشترین تمرکز گروه‌های تروریستی را به خود اختصاص داده است. گروه‌های تروریستی از قبیل؛ القاعده، شبکه حقانی، طالبان و لشکر طیبه از جمله گروه‌های تروریستی هستمنطقه جنوب آسیا یکی از بزرگ‌ترین مناطق جهان است که بیشترین تمرکز گروه‌های تروریستی را به خود اختصاص داده است. گروه‌های تروریستی از قبیل؛ القاعده، شبکه حقانی، طالبان و لشکر طیبه از جمله گروه‌های تروریستی هستند که پناه‌گاهای امن برای فعالیت‌های تخریبی شان در کشورهای جنوب آسیا دارند. پیش از خروج احتمالی ایالات متحده امریکا از افغانستان، گروه تروریستی جیش محمد که در مرزهای پاکستان فعالیت دارد مسئولیت حمله بر پولیس هند در کشمیر را به عهده گرفت، که این حمله نگرانی‌های زیادی را برای جهانیان ایجاد کرده است. زیرا؛ گروه‌های تروریستی خطرناک مثل القاعده و طالبان از جنوب آسیا ظهور کرده اند.
حمله تروریستی بر پولیس هند در کشمیر یک بار دیگر آسیب پذیری دو رقیب هسته‌ای در آسیا را نسبت به تهدیدهای تروریسم نشان داد که حتی دو کشور با متهم کردن یک دیگر تا آستانه جنگ پیش رفتند. پس از حمله، مرحله جدیدی از ستیزه‌جویی و خشونت در کشمیر به راه افتاد و خصومت‌های تازه‌ای میان هند و پاکستان بوجود آمد. در نبود یک چارچوب مشترک مبارزه علیه تروریسم و افراط گرایی در سطح منطقه‌ای، گروه‌های شبه نظامی در ‌جنوب آسیا با استفاده از رقابت‌های ناسالم و عدم اعتماد بین کشورهای جنوب آسیا به گسترش و تقویت فعالیت‌های خود در منطقه ادامه خواهند داد.
چرا حمله تروریستی در ناحیه پول‌واما کشمیر مهم است؟
در نخست، زمان‌بندی حمله تروریستی در ناحیه پول‌واما کشمیر آموزنده است. زیرا این حمله درست زمانی انجام شد که ایالات متحده امریکا تصمیم می‌گرفت که سربازانش را از افغانستان خارج کند. آن حمله تروریستی، نشان‌گر احیا و بازگشت گروه‌های تروریستی مانند جیش محمد است که حدود 25 تا 35هزار جنگ‌جو در جنوب آسیا دارد. جیش محمد از زمان حمله بر پایگاه هوایی هند در پتان‌کوت در سال 2016 میلادی به طور پیوسته حضور و فعالیت‌های خود را در کشمیر افزایش داده است. پس از افت فعالیت‌های گروه‌های تروریستی بین سال‌های 2008 و 2013، خشونت و استخدام جنگ‌جو از سال 2015 در کشمیر افزایش یافته است.
علاوه بر این، آن حمله تروریستی تلفات زیادی را در پی داشت که جیش محمد توانسته بود حمله تروریستی را در یک منطقه به شدت محافظت شده و نظامی انجام دهد که توانایی این گروه را در یافتن شکاف‌های امنیتی نشان می‌دهد. همچنین پوشش رسانه‌ای گسترده آن حمله باعث شد که توانایی و مهارت‌های گروه‌های تروریستی را در انجام عملیات تخریبی نشان دهد. هم چنین، گروه تروریستی جیش محمد، برای دومین بار توانست که از روابط پرتنش هند و پاکستان برای ایجاد جنگ سرد و تا آستانه جنگ رو در رو بین این دو کشور استفاده کند. حملات تلافی‌جویانه هند علیه پایگاه‌های جیش محمد در خاک پاکستان پس از پنج دهه، دو کشور را در آستانه جنگ قرار داد. در سال 1999، حتی در اوج بحران جنگ بین دو کشور، نیروی هوایی هند از خط کنترل مرزی عبور نمی‌کرد.
پاسخ ایالات متحده و جامعه بین‌الملل به حمله پول‌واما و پیامدهای آن نیز مناسب بود. به جای این‌که از هند و پاکستان درخواست کنند تا از افزایش تنش‌ها جلوگیری کنند؛ برای اولین بار، ایالات متحده و جامعه بین‌الملل، از این که هند حق دارد از خاکش در برابر تروریستان دفاع کند، حمایت کردند و تنها پس از حملات هوایی هند بر اردوگاه‌های جیش محمد در بالاکوت، بر کاهش تنش‌ها میان دو کشور تأکید کردند. در آن زمان بجز از چین، هیچ کشور دیگری نقض حاکمیت پاکستان را محکوم نکرد. هم چنین پس از حمله پول‌واما شاهد ظهور مخاطبان جدید در تنش‌های هند و پاکستان مانند چین، امارات متحده عربی و عربستان بودیم که هر یک از این کشورها مطابق به میزان سنجش منافع شان در پاکستان نسبت به آن حمله واکنش نشان دادند.
چشم‌انداز جنگ‌جویان جنوب آسیا پس از خروج امریکا از افغانستان
پس از مداخله ایالات متحده امریکا در سال 2001 در افغانستان، یک اتحاد ضد تروریستی با پاکستان برای پیگیری بقایای القاعده در منطقه مرزی افغانستان و پاکستان ایجاد شد. به منظور اطمینان از همکاری صادقانه و بدون وقفه پاکستان، ایالات متحده امریکا، توافق ایجاد آتش‌بس در خطوط مرزی میان هند و پاکستان را در سال 2003 تسهیل کرد. این توافق‌نامه پاکستان را برای جلوگیری از تروریسم بین‌المللی در کشمیر و اقدام علیه گروه‌های شورشی که متمرکز بالای هند باشد ملزم کرده بود.
پس از خروج احتمالی نیروهای امریکایی از افغانستان، جنگجویان جنوب آسیا خشن‌تر و خطرناک‌تر خواهد شد. عوامل متعددی مانند؛ مرزهای نفوذ پذیر، دست‌رسی آسان به سلاح‌ها، افزایش افراط‌گرایی دینی، بیکاری، رقابت‌های ناسالم منطقه‌ای، جنگ‌های نیابتی و رقابت‌های جغرافیایی و سیاسی، گروه‌های تروریستی را قادر می‌سازد تا محیطی سودمند برای گسترش و افزایش فعالیت‌های خود ایجاد کنند. خروج احتمالی ایالات متحده از افغانستان، به عنوان شکست این کشور در برابر تروریستان تلقی خواهد شد. در نتیجه، گروه‌های تروریستی با استفاده از فرصت در جنوب آسیا برای یافتن منابع مالی و استخدام جنگ‌جویان جدید در منطقه تلاش خواهند کرد.
چشم‌انداز آینده
واکنش پاکستان نسبت گروه تروریستی جیش محمد و شبکه‌های مرتبط با آن مهم است. اقداماتی هم‌چون؛ وضع تحریم‌ها، دست‌گیری‌ها و سرکوب‌ها علیه گروه‌های ستیزه‌جو در کوتاه مدت مفید خواهد بود. اما اقداماتی مانند؛ ایجاد یک روایت ایدئولوژیکی ضد تروریستی و طرح جامع نابودسازی برای جلوگیری از ستیزه‌جویی و کاهش خشونت در جنوب آسیا نیز ضروری است. بحث بزرگ‌تر این است که چگونه پاکستان یک روایت ایدئولوژیکی ضد تروریستی علیه گروه‌های سیتزه‌جو ایجاد می‌کند؟ علاوه بر این، مبارزه علیه گروه‌های تروریستی منابع، اراده سیاسی قوی و زمان زیادی را برای رهبری سیاسی پاکستان در بر خواهد گرفت.
بر خلاف دیگر کشورها، کشورهای جنوب آسیا مکانیزم‌های منطقه‌ای محدودی برای مقابله با تروریسم و جلوگیری از آن دارند. با وجود چالش‌های بزرگ، همکاری‌های منطقه‌ای برای غلبه بر فعالیت‌های تروریستی در جنوب آسیا مهم است. با توجه به ماهیت منطقه‌ای تروریسم، پاسخ‌های متمرکز در برابر تروریسم در سطح کشور تنها با نتایج محدود و کوتاه مدت در جنوب آسیا به دست می‌آید. در ماه آگست سال 2018، هند و پاکستان در سازمان همکاری شانگهای مشترکا به ابتکار "مأموریت صلح 2018" پیوست اما در عمل هیچ نتیجه ای از آن به دست نیامد.
هند و پاکستان می‌توانند که یک جنبش مشترک را علیه گروه‌های تروریستی مانند القاعده و دولت اسلامی‌خراسان ایجاد کنند و سپس می‌توانند این جبهه را به گروه‌های دیگر که تهدیدی برای امنیت منطقه جنوب آسیا است گسترش دهند. یک انجمن منطقه‌ای با تخصص و اقتدار لازم برای همکاری بین کشورهای جنوب آسیایی باید ایجاد شود تا از سیاست‌های که مانع همکاری‌های ضد تروریستی می‌شود، جلوگیری کند. این انجمن همچنین در از بین بردن عدم اعتماد و ایجاد روابط کاری بین کشورهای مختلف در مبارزه علیه تروریسم مفید خواهد بود. انجمن مشترک مبارزه علیه تروریسم باید نیروهای مختلفی را برای هماهنگ کردن تلاش‌های مختلف برای جلوگیری از استخدام جنگ‌جویان جدید، تأمین منابع مالی و حرکت‌های فرامرزی ایجاد کند. هم چنین باید به اشتراک اطلاعات استخباراتی، برنامه‌های آموزشی مشترک، اجرای قانون، گشت مرزی و عملیات علیه گروه‌های تروریستی توجه جدی شود. بدون همکاری هند و پاکستان، چنین طرح‌های عملی نخواهد شد. هند و پاکستان، فراتر از تنش‌های سیاسی، باید به طور ناخودآگاهانه درباره چالش‌های امنیتی ناشی از گروه‌های تروریستی مختلف در منطقه هم‌فکر باشند. هر زمانی که یک حمله تروریستی در خاک پاکستان یا هند اتفاق می‌افتد، تنها مربوط  به بخش کوچکی از یک چالش بزرگ امنیتی می‌شود که نیازمند تلاش‌های مشترک و هماهنگ بین تمامی کشورهای جنوب آسیا است.

ند که پناه‌گاهای امن برای فعالیت‌های تخریبی شان در کشورهای جنوب آسیا دارند. پیش از خروج احتمالی ایالات متحده امریکا از افغانستان، گروه تروریستی جیش محمد که در مرزهای پاکستان فعالیت دارد مسئولیت حمله بر پولیس هند در کشمیر را به عهده گرفت، که این حمله نگرانی‌های زیادی را برای جهانیان ایجاد کرده است. زیرا؛ گروه‌های تروریستی خطرناک مثل القاعده و طالبان از جنوب آسیا ظهور کرده اند.
حمله تروریستی بر پولیس هند در کشمیر یک بار دیگر آسیب پذیری دو رقیب هسته‌ای در آسیا را نسبت به تهدیدهای تروریسم نشان داد که حتی دو کشور با متهم کردن یک دیگر تا آستانه جنگ پیش رفتند. پس از حمله، مرحله جدیدی از ستیزه‌جویی و خشونت در کشمیر به راه افتاد و خصومت‌های تازه‌ای میان هند و پاکستان بوجود آمد. در نبود یک چارچوب مشترک مبارزه علیه تروریسم و افراط گرایی در سطح منطقه‌ای، گروه‌های شبه نظامی در ‌جنوب آسیا با استفاده از رقابت‌های ناسالم و عدم اعتماد بین کشورهای جنوب آسیا به گسترش و تقویت فعالیت‌های خود در منطقه ادامه خواهند داد.
چرا حمله تروریستی در ناحیه پول‌واما کشمیر مهم است؟
در نخست، زمان‌بندی حمله تروریستی در ناحیه پول‌واما کشمیر آموزنده است. زیرا این حمله درست زمانی انجام شد که ایالات متحده امریکا تصمیم می‌گرفت که سربازانش را از افغانستان خارج کند. آن حمله تروریستی، نشان‌گر احیا و بازگشت گروه‌های تروریستی مانند جیش محمد است که حدود 25 تا 35هزار جنگ‌جو در جنوب آسیا دارد. جیش محمد از زمان حمله بر پایگاه هوایی هند در پتان‌کوت در سال 2016 میلادی به طور پیوسته حضور و فعالیت‌های خود را در کشمیر افزایش داده است. پس از افت فعالیت‌های گروه‌های تروریستی بین سال‌های 2008 و 2013، خشونت و استخدام جنگ‌جو از سال 2015 در کشمیر افزایش یافته است.
علاوه بر این، آن حمله تروریستی تلفات زیادی را در پی داشت که جیش محمد توانسته بود حمله تروریستی را در یک منطقه به شدت محافظت شده و نظامی انجام دهد که توانایی این گروه را در یافتن شکاف‌های امنیتی نشان می‌دهد. همچنین پوشش رسانه‌ای گسترده آن حمله باعث شد که توانایی و مهارت‌های گروه‌های تروریستی را در انجام عملیات تخریبی نشان دهد. هم چنین، گروه تروریستی جیش محمد، برای دومین بار توانست که از روابط پرتنش هند و پاکستان برای ایجاد جنگ سرد و تا آستانه جنگ رو در رو بین این دو کشور استفاده کند. حملات تلافی‌جویانه هند علیه پایگاه‌های جیش محمد در خاک پاکستان پس از پنج دهه، دو کشور را در آستانه جنگ قرار داد. در سال 1999، حتی در اوج بحران جنگ بین دو کشور، نیروی هوایی هند از خط کنترل مرزی عبور نمی‌کرد.
پاسخ ایالات متحده و جامعه بین‌الملل به حمله پول‌واما و پیامدهای آن نیز مناسب بود. به جای این‌که از هند و پاکستان درخواست کنند تا از افزایش تنش‌ها جلوگیری کنند؛ برای اولین بار، ایالات متحده و جامعه بین‌الملل، از این که هند حق دارد از خاکش در برابر تروریستان دفاع کند، حمایت کردند و تنها پس از حملات هوایی هند بر اردوگاه‌های جیش محمد در بالاکوت، بر کاهش تنش‌ها میان دو کشور تأکید کردند. در آن زمان بجز از چین، هیچ کشور دیگری نقض حاکمیت پاکستان را محکوم نکرد. هم چنین پس از حمله پول‌واما شاهد ظهور مخاطبان جدید در تنش‌های هند و پاکستان مانند چین، امارات متحده عربی و عربستان بودیم که هر یک از این کشورها مطابق به میزان سنجش منافع شان در پاکستان نسبت به آن حمله واکنش نشان دادند.
چشم‌انداز جنگ‌جویان جنوب آسیا پس از خروج امریکا از افغانستان
پس از مداخله ایالات متحده امریکا در سال 2001 در افغانستان، یک اتحاد ضد تروریستی با پاکستان برای پیگیری بقایای القاعده در منطقه مرزی افغانستان و پاکستان ایجاد شد. به منظور اطمینان از همکاری صادقانه و بدون وقفه پاکستان، ایالات متحده امریکا، توافق ایجاد آتش‌بس در خطوط مرزی میان هند و پاکستان را در سال 2003 تسهیل کرد. این توافق‌نامه پاکستان را برای جلوگیری از تروریسم بین‌المللی در کشمیر و اقدام علیه گروه‌های شورشی که متمرکز بالای هند باشد ملزم کرده بود.
پس از خروج احتمالی نیروهای امریکایی از افغانستان، جنگجویان جنوب آسیا خشن‌تر و خطرناک‌تر خواهد شد. عوامل متعددی مانند؛ مرزهای نفوذ پذیر، دست‌رسی آسان به سلاح‌ها، افزایش افراط‌گرایی دینی، بیکاری، رقابت‌های ناسالم منطقه‌ای، جنگ‌های نیابتی و رقابت‌های جغرافیایی و سیاسی، گروه‌های تروریستی را قادر می‌سازد تا محیطی سودمند برای گسترش و افزایش فعالیت‌های خود ایجاد کنند. خروج احتمالی ایالات متحده از افغانستان، به عنوان شکست این کشور در برابر تروریستان تلقی خواهد شد. در نتیجه، گروه‌های تروریستی با استفاده از فرصت در جنوب آسیا برای یافتن منابع مالی و استخدام جنگ‌جویان جدید در منطقه تلاش خواهند کرد.
چشم‌انداز آینده
واکنش پاکستان نسبت گروه تروریستی جیش محمد و شبکه‌های مرتبط با آن مهم است. اقداماتی هم‌چون؛ وضع تحریم‌ها، دست‌گیری‌ها و سرکوب‌ها علیه گروه‌های ستیزه‌جو در کوتاه مدت مفید خواهد بود. اما اقداماتی مانند؛ ایجاد یک روایت ایدئولوژیکی ضد تروریستی و طرح جامع نابودسازی برای جلوگیری از ستیزه‌جویی و کاهش خشونت در جنوب آسیا نیز ضروری است. بحث بزرگ‌تر این است که چگونه پاکستان یک روایت ایدئولوژیکی ضد تروریستی علیه گروه‌های سیتزه‌جو ایجاد می‌کند؟ علاوه بر این، مبارزه علیه گروه‌های تروریستی منابع، اراده سیاسی قوی و زمان زیادی را برای رهبری سیاسی پاکستان در بر خواهد گرفت.
بر خلاف دیگر کشورها، کشورهای جنوب آسیا مکانیزم‌های منطقه‌ای محدودی برای مقابله با تروریسم و جلوگیری از آن دارند. با وجود چالش‌های بزرگ، همکاری‌های منطقه‌ای برای غلبه بر فعالیت‌های تروریستی در جنوب آسیا مهم است. با توجه به ماهیت منطقه‌ای تروریسم، پاسخ‌های متمرکز در برابر تروریسم در سطح کشور تنها با نتایج محدود و کوتاه مدت در جنوب آسیا به دست می‌آید. در ماه آگست سال 2018، هند و پاکستان در سازمان همکاری شانگهای مشترکا به ابتکار "مأموریت صلح 2018" پیوست اما در عمل هیچ نتیجه ای از آن به دست نیامد.
هند و پاکستان می‌توانند که یک جنبش مشترک را علیه گروه‌های تروریستی مانند القاعده و دولت اسلامی‌خراسان ایجاد کنند و سپس می‌توانند این جبهه را به گروه‌های دیگر که تهدیدی برای امنیت منطقه جنوب آسیا است گسترش دهند. یک انجمن منطقه‌ای با تخصص و اقتدار لازم برای همکاری بین کشورهای جنوب آسیایی باید ایجاد شود تا از سیاست‌های که مانع همکاری‌های ضد تروریستی می‌شود، جلوگیری کند. این انجمن همچنین در از بین بردن عدم اعتماد و ایجاد روابط کاری بین کشورهای مختلف در مبارزه علیه تروریسم مفید خواهد بود. انجمن مشترک مبارزه علیه تروریسم باید نیروهای مختلفی را برای هماهنگ کردن تلاش‌های مختلف برای جلوگیری از استخدام جنگ‌جویان جدید، تأمین منابع مالی و حرکت‌های فرامرزی ایجاد کند. هم چنین باید به اشتراک اطلاعات استخباراتی، برنامه‌های آموزشی مشترک، اجرای قانون، گشت مرزی و عملیات علیه گروه‌های تروریستی توجه جدی شود. بدون همکاری هند و پاکستان، چنین طرح‌های عملی نخواهد شد. هند و پاکستان، فراتر از تنش‌های سیاسی، باید به طور ناخودآگاهانه درباره چالش‌های امنیتی ناشی از گروه‌های تروریستی مختلف در منطقه هم‌فکر باشند. هر زمانی که یک حمله تروریستی در خاک پاکستان یا هند اتفاق می‌افتد، تنها مربوط  به بخش کوچکی از یک چالش بزرگ امنیتی می‌شود که نیازمند تلاش‌های مشترک و هماهنگ بین تمامی کشورهای جنوب آسیا است.