صاحب امتیاز: محمد رضا هویدا

مدیر مسوول: محمد هدایت

سر دبیر: حفیظ الله زکی

چهارشنبه ۵ ثور ۱۴۰۳

دانلود صفحات امروز روزنامه: 1 2 3 4 5 6 7 8

خاورمیانه؛ میدان رقابت تسلیحات هسته‌ای و مـوشک‌های بالیستیک

خاورمیانه؛  میدان رقابت تسلیحات هسته‌ای و مـوشک‌های بالیستیک منبع: یوروشیا / نویسنده: جیمز دورسی / برگردان: خیرمحمد مقدسی

خاورمیانه به سوی رقابت تسلیحات هستهای و موشکهای بالستیک در حرکت است. این رقابت به وسیله ایالات متحده امریکا تشویق و حمایت میشود که در تلاش است از پیشروی و بلندپروازیهای جمهوری اسلامی ایران جلوگیری کرده و با این رقابت تسلیحاتی بازار پردرآمد کارخانههای تولیدی خود را گرم نگهدارد. زمینه این رقابت تسلیحاتی به دلیل عدم توانایی یا عدم تمایل سایر قدرتهای بزرگ اروپایی مانند روسیه و چین به دلیل امکان مقابله با تحریمهای آمریكا علیه ایران بیشتر فراهم شده است. با توجه به اینکه خاورمیانه در آستانه رویارویی نظامی قرار دارد، در صورتی که جامعه جهانی به ویژه کشورهای اروپایی نتوانند مانع تحریمهای بیشتر ایالات متحده امریکا علیه ایران شوند، این کشور سر از ماه بعدی به نقض توافقنامه هستهای سال 2015 شروع خواهد کرد.
الی هینونن، معاون پیشین آژانس بینالمللی انرژی اتمی (IEA )، در زمان سفرش به اسرائیل اظهار داشت که ایران به مدت شش تا هشت ماه نیاز به غنی سازی یورانیوم با کمیت و کیفیت لازم برای تولید یک بمب هستهای دارد. تمایل ایالات متحده امریکا و چین برای کمک به برنامه ساخت سلاحهای هستهای عربستان سعودی، انگیزه ایران را برای چنین برنامهای بیشتر میکند و به طور بالقوه دروازههای رقابت تسلیحات هستهای را باز نگهمیدارد.
مایک پومپئو، وزیر امور خارجه ایالات متحده امریکا، در رزوهای گذشته قبل از دیدار دونالد ترامپ از هند و کوریای جنوبی و مذاکره با رهبران جهان در اجلاس گروه  (G20 )که قرار است در جاپان برگزار شود، از عربستان سعودی و امارات متحده عربی دیدن کرد. او قبل ازاین که واشنگتن را ترک کند گفته بود:« ما با آنها در مورد چگونگی تشکیل یک ائتلاف جهانی، نه تنها با کشورهای خلیج، بلکه در سطح آسیا و اروپا علیه ایران بحث خواهیم کرد.»
آقای ترامپ گفته است که اگر ایالات متحده امریکا به عربستان سعودی اسلحه نفروشد این کشور با چینیها و یا روسها کار خواهد کرد. فروش تسلیحات به عربستان سعودی بر اساس سیاست انتقال تسلیحات متعارف دولت آمریکا انجام میشود که عواملی مانند مصالح امنیت ملی آمریکا، نیازهای امنیتی دراز مدت این کشور و مصالح امنیت منطقهای را بحساب میآورد. آمریکا به امنیت اسرائیل پای بند است و به این نتیجه رسیده است که با فروش اسلحه به عربستان، برتری نظامی اسراییل تضعیف نخواهد شد. آقای ترامپ و دیگر مقامات بلندپایه آمریکایی در روزهای اخیر گفته اند که آنها اجازه نمیدهند که ایران به سلاح هستهای دست یابد.
اروپاییها تاکنون برای ایجاد یک مکانیزم موثر برای جلوگیری از تحریمهای امریکا بر شرکت های اروپایی که با ایران در تعامل است موفق نبوده است.
همانطور که ایالات متحده امریکا آمادگی میگیرد تا تحریمهای جدیدی را علیه ایران اعلام کند، روسیه در مقابل امریکا اعلام کرده است که با ایران در زمینه صادرات نفت و بخش بانکی کمک خواهد کرد اما این کشور جزئیات زیادی در این مورد ارائه نکرده است. در حالی که مقابله با تحریمها، اولویت فوری ایران است، عربستان سعودی رقیب سرسخت این کشور در تلاش است تا با کمکهای دولت امریکا و چین زیرساختهای صنعت هستهای خود را تقویت کند تا توانایی و ظرفیت سلاحهای هستهای و موشکهای بالیستیک خود را افزایش دهد. تلاش عربستان سعودی برای دست یابی به سلاح هستهای ایران را بیشتر تشویق میکند تا صنعت ساخت سلاحهای هسته خود را تسریع ببخشد.
ایالات متحده از مدتها پیش در عربستان سرمایهگذاری کرده است و این کشور را شریک باثبات خود در خاورمیانه میداند. استدلال آقای ترامپ مبنی بر این که اگر ایالات متحده امریکا به عربستان سعودی سلاح نفروشد، روسیه و چین این کار را خواهند کرد کاملا بدون ارزش است. آقای ترامپ در داخل ایالات متحده امریکا نیز به دلیل تلاش وی برای فروش اسلحه به عربستان سعودی با مخالفتهای شدیدی روبرو است. چندی پیش یک سناتور دموکرات آمریکا هشدار داده بود که دولت دونالد ترامپ در تلاش است تا با استفاده از حفرههای قانونی و در مقابل تهدید ایران، سلاحهای بیشتری را بدون مجوز کنگره به عربستان سعودی بفروشد. این سناتور گفته بود که ترامپ میخواهد وضعیت اضطراری در مقابل خطر حملات ایران را بهانه کند تا سلاحهای بیشتری به عربستان سعودی فروخته شود.
در سال 2017، چین اولین شرکت تولیدی دفاعی خارجی خود را در عربستان سعودی بازگشایی کرد. شرکت علوم فضایی و فناوری چین طیارههای بدون سرنشین CH-4 Caihong و تجهیزات مرتبط با آن را  در عربستان سعودی تولید میکند. طیاره بدون سرنشین CH-4 Caihong چین با طیاره MQ-9 Reaper ساخت ایالات متحده امریکا قابل مقایسه است.
تصاویر ماهواره ای که توسط سازمان استخباراتی ایالات متحده امریکا تأیید شده است نشان میدهد که عربستان سعودی با کمک چین برنامه موشکی بالستیک خود به نحو چشمگیری افزایش داده است. برنامه موشکی با سیاست ایالات متحده مخالف است که طی دههها تلاش برای اطمینان از اینکه عربستان سعودی در منطقه برتری فضایی دارد، به دنبال آن نیست که ایالات متحده برای ارتقای قابلیتهای موشکی این کشور تلاش کند. برنامهای که در اواخر دهه 1980 با اولین خرید موشکها توسط عربستان سعودی از چین آغاز شد، نشان میدهد که نظام شاهی عربستان سعودی به ایالات متحده امریکا اعتماد کمتری دارد.
با توسعه تواناییهای موشکی عربستان سعودی، بعید است که جمهوری اسلامی ایران با محدود کردن برنامههای موشکی و ساخت سلاح هستهای اش مواقفت کند زیرا این دو کشور رقیبان دیرینه و سرسختی استند که در تلاش است تا از رقیب خود در ساخت سلاحهای پیشرفته عقب نماند. عربستان سعودی در سال 2017 یک توافقنامه همکاری انرژی هستهای با چین امضا کرد که شامل مطالعه امکان سنجی برای ساخت نیروگاههای هستهای با درجه حرارت بالا (HTGR ) و توسعه کارخانههای صنعتی در این کشور میشد.
مؤسسه علوم و امنیت بینالمللی مستقر در واشنگتن هشدار داده است که توافق هستهای با ایران در سال 2015 تمایل نظام شاهی عربستان سعودی برای افزایش و توسعه  قابلیتهای هستهای و حتی سلاحهای هستهای را  کاهش نداده است بلکه این کشور تلاش کرده است تا زیرساختهای این هدف بلندپروازانه خود را هر چه مستحکم تر بسازد. دولت ترامپ که مشتاق فروش سلاح به عربستان سعودی است، قراردادی به ارزش بالغ بر 80 میلیارد دالر بسته است.
با وجود این، عربستان همچنان در صدر فهرست کشورهای مقصد صادرات اسلحه از آمریکا قرار دارد. در بین سالهای ۲۰۱۳ و ۲۰۱۷، عربستان ۹ میلیارد دالر سلاح از آمریکا خریداری کرده، و بنابر گزارش انستیتوت بینالمللی پژوهشهای صلح استکهلم، تنها طی سال گذشته حدود ۳,۴ میلیارد دالر اسلحه انبار کرده است، بیشتر از ارزش کل سلاحهایی که پنج مشتری بزرگ دیگر آمریکا که عبارت اند از؛ استرالیا، بریتانیا، اسرائیل، عراق و امارات. دولت ترامپ فروش اسلحه به عربستان سعودی را افزایش داده، و این به رغم انتقادهایی است که نسبت به این تصمیم در داخل و خارج به دلیل مداخله عربستان در جنگ یمن وجود دارد؛ ائتلاف کشورهای عربی به رهبری عربستان در یمن و در جنگ با شورشیان حوثی به ارتکاب جنایتهای جنگی متهم شده است. آمریکا، عربستان سعودی و متحدان منطقهایشان گمان میکنند که این گروه با دشمن مشترکشان، ایران، ارتباط دارد.
عربستان سعودی در حال تکمیل اولین راکتور اتمیخود در شهر عبدالعزیز در نزدیکی ریاض است. این کشور معاهده منع گسترش سلاحهای هستهای (NPT )، را نادیده گرفته است. کیسلی داوینپورت، رئیس پالسیی منع گسترش سلاحهای هستهای در انجمن کنترول سلاحهای هستهای گفته است که عربستان سعودی در حال حاضر تحت نظارتس بازرسان بین المللی قرار گرفته است، زیرا ریاض معاهده منع گسترش سلاحهای هستهای را نادیده گرفته است.