صفحه نخست » افغانستان » غربت آزادی بیان؛ رسانهها از آزادی بیان سوءاستفاده میکنند
غربت آزادی بیان؛ رسانهها از آزادی بیان سوءاستفاده میکنند
گزارش : علیرضا احمدی
رسانهها با شکست گروه طالبان در سال 2001 میلادی، به یکباره رشد چشمگیری کردند و در مدت کمتر از دو دهه بیش از دو هزار رسانه (روزنامه، رادیو و تلویزیون) در سراسر کشور ثبت شدند اما این رشد یکباره، همواره دچار مشکلهایی بوده است. یکی از این مشکلات، تعبیر و تفسیر سوء از آزادی بیان است.
اکثر رسانهها بدون در نظر داشت مفاهیم حقوقی، با سوءاستفاده از آزادی بیان، اقدام به نشر مطالب و تصاویری میکنند که باعث ایجاد اخلال در جامعه و نظم عمومی میشود.
در پی این چالشها، شماری از رسانههای کشور تصاویر تایید نشدهای را از جریان انتخابات، نشر میکنند و مدعی هستند که تقلب گستردهای در جریان انتخابات صورت گرفته است. افرادی که تقلب میکنند نیز چهرههایشان مشخص نیستند.
مجیب خلوتگر رئیس اجرایی دفتر نی، حمایت کننده رسانههای آزاد افغانستان به روزنامه "افغانستانما" گفت که با استفاده از آزادی بیان نمیتوانیم به یک شخص حقوقی یا حقیقی صدمه بزنیم.
آقای خلوتگر افزود، قاعده نشر در رسانه این است که اگر نوشتاری باشد و یک مفهوم را افاده کند باید از طرف یک منبع از نظر مفهومی تایید شده باشد و اگر کارهای ویدیویی میکنیم باید یک منبع مستقل تایید کند که این ویدیو درست است یا خیر.
او علاوه کرد، در حال حاضر ما نرمافزارهایی داریم که میتواند ویدیوی واقعی خلق کند؛ که یک مشکل جدی فراروی کار خبرنگاری محسوب میشود.
به گفته او، از سوی دیگر، برخی به دلیل صدمه زدن به یک طرف، ویدیوی های "تقلبی" را نشر میکنند که گویا تقلبی صورت گرفته باشد، "حالا به باور من این ویدیوها اگر از طرف کسی تایید نشود، نشر آن مجاز نیست."
آقای خلوتگر همچنین گفت که نشر چنین ویدیوها به رسانه نیز صدمه میزد چون یکی از مولفههای رسانه این است که صحت خبر را تضمین کند. او ادامه داد، اگر مورد صحت خبر در نظر گرفته نشود، در موارد ملی باعث از بین رفتن اعتماد میان حکومت و ملت میشود.
او توصیه میکند که در جامعه ما که تازه به سمت مردم سالاری میرویم، وظیفه جامعه مدنی و رسانههای این است که برای مردم کار کنند و از نشر وقایعی که صحت آن تایید نشده و باعث صدمه زدن به سلامت روانی خودداری کنند.
آقای خلوتگر خاطرنشان کرد، یکی از مواردی که در قانون رسانهها آمده این است که رسانه نباید امنیت روانی جامعه را بهم نزند. این ویدیوها متاسفانه این کار را می کند. خبرنگار اگر بر این باور باشد که ویدیو درست است، باید گزارش خود را از تیمی که مورد اتهام قرار گرفته آغاز و مصاحبه کند و حتی در گزارش ویدیو را نیز نشر نکند.
او علاوه کرد که در قانونها، آزادیها را چارچوب بندی کردهاند. آزادی وقتی آزادی است که به کسی دیگر صدمه نزند. در آزادی بیان نیز نباید حق دیگران نسبت به سلامت روانیشان، محدوده جغرافیاییشان و حاکمیتی که از دید فرهنگی به آن افتخار میکنند، صدمه ببیند؛ اگر شود، این نوع آزادی بیان نیست بلکه سوءاستفاده است.
آقای خلوتگر به رسانههای امریکایی اشاره کرد و گفت که آنان حق ندارند صدای بنلادن را در ایالات متحده نشر کنند به دلیل اینکه فکر میکند مخالف امنیت ملی کشورشان هستند.
او همچنین گفت که جای نشر این ویدیوها کمیسیون شکایات انتخاباتی است و باید کمیسیون این ویدیوها را مورد بررسی قرار دهد، اگر مورد قبول قرار گرفت، آن وقت رسانه میتوانند این ویدیوها را منتشر کند.
قاسم الیاسی منشی و سخنگوی کمیسیون شکایات انتخاباتی به روزنامه افغانستانما گفت که ما قبلا از رسانهها خواسته بودیم که به نشر حقایق بپردازند تا نشر وقایع؛ در کشور ما به دلیل اینکه رسانههای همگانی در دست هر کسی است، میتواند برخی تصویرها را تهیه کنند و نشر کنند که زیاد درست نباشد.
آقای الیاسی افزود که کمیسیون اسناد و مدارک را به صورت جدی بررسی میکند و میتواند سند جعلی و واقعی را از هم تفکیک کند.
او اضافه کرد که حتی اگر ویدئوهای پخششده در شبکههای اجتماعی صحت داشته باشد به "به جدیت اطمینان میدهیم که این گونه آراء وارد روند شمارش نخواهد شد."
آقای الیاسی می گوید: "کمیسیون شکایات انتخاباتی یک محکمه انتخاباتی است" و وظیفه رسیدگی به شکایات انتخاباتی را بنا به قانون انتخابات و طرزالعملها را برعهده دارد.
کمیسیون شکایات انتخاباتی با پایان روز ثبت شکایات انتخاباتی؛ اعلام کرد که 2565 مورد شکایت در این مرکز ثبت شده که 954 مورد در کابل و 402 مورد در هرات ثبت شده است.
این کمیسیون روز گذشته گفته بود که اکثر شکایتهایی که در این کمیسیون ثبت شده است، مبنی بر نبود فهرست رای دهندگان در مراکز رای دهی است.
انتخابات ریاست جمهوری روز شش میزان زیر تهدیدات شدید گروه طالبان در سراسر کشور برگزار شد و بیش از 2.2 میلیون تن آرایشان را استعمال کردند.
شهروندان کشور، این انتخابات را بهترین انتخابات طی 18 سال گذشته میدانند و بر این باورند که کمترین تخطی و تقلب را مشاهده کردهاند.
