نویسنده : ضیا صادق
حادثه 11 سپتامبر سال 2001 سر آغاز حمله نظامی ایتلاف به رهبری امریکا در افغانستان بود. با این حمله رژیم طالبان که از سال 1996 الی 2001میلادی به بیش از 90 درصد خاک افغانستان حکم می راند سرنگون گردید. با سقوط رژیم طالبان فصل تازه ای در تاریخ افغانستان رقم خورد. در قدم اول اداره موقت ایجاد، سپس حکومت انتقالی و بعد انتخابات ریاست جمهوری در سال 2004 برگزار گردید.
آنچه در این روزها به موضوع مهمی بدل شده است و اذهان عامه را به خود مصروف کرده است آغاز نشست گفتگوهای صلح میان نمایندگان دولت افغانستان و گروه طالبان در کشور قطر است، در این روزها، افغانستان بار دیگر یکی از تاریخی ترین روزهای سرنوشت اش را سپری می کند. اما هزاران کیلومتر دور تر در این سو، در داخل افغانستان پرسش های مبهم و بی پاسخ زیادی در اذهان مردم افغانستان که با دید ژرف به این روند نگاه می کنند وجود دارد. مهم ترین این پرسش های که مطرح می شود؛ اینکه آیا در گفتگوی صلح میان نمایندگان دولت افغانستان و گروه طالبان ارزش های که طی دو دهه اخیر با قیمت سنگین از دست دادن هزاران جوان افغان به دست آمده است توجه خواهد شد و این دست آورد ها حفظ می شود یا خیر؟ آیا طرز دید و نگاه طالبان پس از دو دهه از فروپاشی رژیم شان تغییر کرده است؟ آیا طالبان به حقوق اقلیت ها، زنان، آزادی بیان و یک نظام همه شمول که تمام مردم افغانستان خود را در آینه آن بتوانند ببینند باور دارند؟
این پرسش های بدون پاسخ مردم افغانستان را در سردرگمی بی سابقه ای قرار داده است. آنچه واضح است با نگاهی به گذشته نه چندان دور در می یابیم که در زمان حکومت طالبان زنان افغانستان که بیش نیمی از پیکره انسانی این سرزمین را شکل می دهند از داشتن همه حقوق شان محروم بودند آنها حق نداشتند در بیرون از خانه کار و تحصیل نمایند. از سوی دیگر، اقلیت های قومی افغانستان نیز در این دوره به شدت متضرر شدند. آنها نیز از همه حقوق شان محروم بودند. در زمان حکمروایی طالبان افغانستان از سیاه ترین دوره های تاریخ اش را سپری کرد، طالبان در یک اقدام نا شیانه یکی از تاریخی ترین اثار  باستانی افغانستان را که ارزش و اعتبار جهانی داشت و عبارت از تندیس بودا در بامیان بود را ویران کردند.
به همین ترتیب، تمام فعالیت های فرهنگی و هنری در زمان طالبان ممنوع شد و این کشور به لانه امنی برای دهشت افگنان بین المللی بدل گردید. کشت مواد مخدر رونق پیدا کرد و افغانستان از این بابت به نخستین کشور تولید کننده مواد مخدر در جهان بدل گشت.  با همه این ها، اینک دولت افغانستان به نمایندگی از مردم با طالبان بر سر یک میز به مذاکره نشسته است. آنچه را به صراحت می توان ادعا کرد این است که افغانستان نسبت به دو دهه گذشته تغییر زیادی کرده است. در حال حاضر هزاران دختر و پس افغان در مکاتب و دانشگاه ها مصروف آموزش هستند. به گزارش وزارت معارف افغانستان در سال 2017 میزان اشتراک شاگردان در مکاتب به 9.2 میلیون نفر می رسد که از این میان 39 درصد آنان را دختران تشکیل می دهند.
برعلاوه، زنان زیادی با استفاده از فضای ایجاد شده در چوکت سکتورهای دولتی و خصوصی مصروف کار و فعالیت هستند. آزادی بیان که یکی از مولفه های مهم دموکراسی است در کشور وجود دارد. به آزادی شهروندان احترام گذاشته می شود. در بعد اقتصادی نیز افغانستان کنونی نسبت به دو دهه گذشته اصلا قابل مقایسه نیست. آزادی مطبوعات یکی دیگر از نمونه های خوب فضای کنونی است، آزادی بیان که در افغانستان وجود دارد در منطقه بی نظیر است.
با این همه، نمایندگان دولت افغانستان که در واقع به نمایندگی از مردم افغانستان سرگرم گفتگو با هیات طالبان هستند باید وظیفه شان را به نحو احسن ادا نمایند. مردم افغانستان به صورت هرگز نمی خواهند یک بار دیگر به گذشته تلخ و تاریک برگردند. تحمیل هر گونه افراطیت زیر چتر نام اسلام به هیچ وجه قابل قبول نیست زیرا، مردم افغانستان همه مسلمان اند و هیچ گونه قانونی که متضاد به قوانین اسلامی باشد در افغانستان وجود ندارد.
در نتیجه می توان گفت که مردم افغانستان بیش از هر ملتی دیگر، تشنه صلح و زندگی صلح آمیز هستند. فضای که در آن همه بتوانند با حفظ احترام به همدیگر زندگی نمایند. مطمنا، تحمیل هر گونه نظامی که در آن خواسته های مردم افغانستان در نظر گرفته نشود نیز پذیرفتنی نخواهد بود. نظام کنونی علی رغم چالش ها و مشکلات که وجود دارد به مراتب بهتر از یک نظام با عملکرد افراط گرایانه است.