پای تفنگ وقتی به منطقه ما باز شد، پرندگان و حیواناتی که در قریه و روستاهای ما زندگی می‌کردند، جمع شد؛ رفتند و گم شدند.
این سخن مختار حکمت، شهروند ولایت کندز است، او وقتی که به دوران کودکی و نوجوانی‌اش فکر می‌کند، ناخودآگاه چهره‌اش در غم فرو می‌رود.
مختار می‌گوید که بامدادان با صدای کوک/کبک بیدار می‌شدیم، در طول روز بازی و شادی آهو بچگان را تماشا می‌کردیم و داستان‌هایی را از خوک، خرس و شیر می‌شنیدیم اما وقتی که پای تفنگ به منطقه ما باز شد، پرندگان و حیوانات همه رفتند.
او گفت که مردم سلاح گرفتند تا نظام را تغییر دهند و روس‌ها را از کشور بیرون کنند اما در کنار آن به سمت پرندگان و حیوانات هم نشانه رفتند.
بیش از چهل سال پیش، اکثر نقاط مختلف کشور، با شعار «جهاد» مردم علیه نظام دست به سلاح‌های سرد و گرم بردند و طولی نکشید که کشور به دامن جنگی خونین فرو رفت.
اکنون مسئولان محیط زیست و نهادهای مرتبط می‌گویند که جنگ در کنار ناامنی باعث شده است که صدها نوع پرنده و حیوان در معرض تهدید قرار بگیرند و تعدادی نیز مهاجرت کنند.
عزت الله صدیقی، معین فنی/ تخنیکی اداره ملی حفاظت از محیط زیست به روزنامه افغانستان‌ما گفت که جنگ، در کنار شکار، قاچاق و تغییر اقلیم باعث شده است که طبیعت آسیب ببیند.
کارشناسان محیط زیست نیز می‌گویند که وقتی جنگ باشد، حاکمیت تضعیف می‌شود و این عامل باعث از بین رفتن حیات وحش و محیط زیست می‌شود.
یاسین ستیز، فعال محیط زیست می‌گوید که آتش جنگ باعث می‌شود که دولت به وظیفه اصلی‌اش نرسد و بیشترین تمرکز خود را برای دفاع از اراضی کند و در کنار این، شکار و قاچاق به آسانی انجام می‌شود.
آقای ستیز گفت که اگر جنگ نبود، حکومت می‌تواند به آسانی با قاچاق‌بران پرندگان و یا شکار بی‌رویه و بی‌قانون حیوانات مبارزه کند اما اکنون جنگ به یک معضل جبران ناپذیر تبدیل شده است.
معین فنی و مسلکی اداره ملی حفاظت از محیط زیست نیز می‌گوید که 149 نوع از حیات وحش را در فهرست حفاظت شده قرار داده‌ایم تا مورد توجه بیشتر قرار گیرد.
آقای صدیقی همچنین گفت که برای اینکه بتوانیم حیات وحش را از تهدیدات دور نگه داریم، برای «اولین بار» سارنوالی محیط زیستی را در چارچوب لوی‌سارنوالی ایجاد کردیم. با استره محکمه نیز این موضوع در میان گذاشته شد اما مسئولان استره محکمه گفتند که با توجه به قانون و مواد قانونی این موضوعات نیز قابل پیگیری است.
موضوع تهید و حفاظت از محیط زیست تنها مرتبط به افغانستان نیست؛ سازمان‌های بین‌المللی برای بهبود این وضع 22 می را به عنوان روز جهانی «تنوع حیات» نام گذاری کرده است.
وزارت زراعت، آبیاری و مالداری نیز در یک برنامه مشترک با اداره ملی حفاظت از محیط‌زیست، روز جهانی تنوع حیات را با شعار «ما بحشی از راه‌حل طبیعت هستیم»، تجلیل کرد.
مسئولان وزارت زراعت و آبیاری و مالداری می‌گویند که برخلاف تلاش‌هایی که انجام شده است، وضعیت حیات وحش و محیط زیست در بدترین حالت قرار دارد.
محمدرفیع قاضی‌زاده رئیس عمومی منابع طبیعی وزارت زراعت، آبیاری و مالداری، گفت که تنوع حیات، هم‌اکنون در «بدترین حالت» قرار دارد و هزاران نوع از گونه‌‌های حیاتی در حال نابود شدن هستند.
رئیس عمومی منابع طبیعی وزارت زراعت می‌گوید:‌ «این روز با ارزش را در حالی تجلیل می‌نماییم که تنوع حیات در بدترین حالت خویش در طول تاریخ بشری در کره خاکی به‌دلایل مختلف، از جمله تغییرات اقلیم قرار دارد. باوجودی که تنوع حیات اهمیت فراوانی در زندگی روزمره‌ی ما دارد، ولی تهدیدهای آگاهانه یا غیرآگاهانه نیز از طرف ما انسان‌ها متوجه آن می‌باشد و در سطح جهان هزاران نوع گونه‌ی حیاتی در حال تهدید قرار دارند که افغانستان نیز از این وضعیت مستثنا نیست.»
آقای قاضی‌زاده گفت که زمانی مشکل از بین رفتن تنوع حیات رفع خواهد شد که تمام مردم بخشی از راه‌حل باشند. به گفته‌ی او، به همین‌ منظور شعار امسال برای گرامی‌داشت از روز جهانی تنوع حیات، «ما بخشی از راه‌حل طبیعت هستیم» انتخاب شده است.
در این نشست، حشمت‌الله غفوری معین آبیاری و منابع طبیعی و سرپرست وزارت زراعت، آبیاری و مالداری، نیز ضمن نقش شهروندان در حفاظت از محیط زیست گفت که نابودی هرگونه‌ی از حیات، نقش خاصی در زمین دارند و نابودی هر یک آنان، باعث تغییرات گسترده در دیگر گونه‌های حیات می‌شود.
آقای غفوری می‌گوید که دولت افغانستان طی سال‌های اخیر تلاش‌های زیادی در راستای حفظ تنوع حیات انجام داده و این تلاش‌ها در زمینه‌های مختلف صورت گرفته است.
آقای غفوری گفت: «طی سال‌های اخیر فعالیت‌های بسیار چشم‌گیری جهت حفاظت و بهبود و تنوع حیات در سطح کشور صورت گرفته که می‌توان از آن به طور مثال از تسوید و تدوین قوانین، پالیسی‌ها و استراتیژی‌های منابع طبیعی، بهبود پوشش نباتی و جنگلاتی کشور که فعلاً جنگلات کشور به مساحت سه درصد اراضی کشور، یعنی وضعیت ما به قبل از وضعیت جنگ‌های داخلی برگشته است، تنظیم و مدیریت حدوداً پنج‌صدهزار هکتار از علفچرها و هزاران هکتار از نباتات طبی، مدیریت ساحات حفاظت‌شده و اکولوژیکی به مساحت ۴.۵ درصد از کل مساحت کشور، تحت پوشش قرار دادن ده‌ها هکتار زمین تحت آبیاری و بهبود تولید و پروسس محصولات زراعتی در سطح مزارع با دهقانان یاد کرد.»
او در عین‌حال تاکید کرد باوجودی که در بخش حفظ تنوع حیات فعالیت‌های گسترده صورت گرفته، اما باوجود آن نیز ده‌ها نوع از حیات‌وحش بومی افغانستان به‌دلیل ناامنی‌‌ها و عدم آگاهی از اهمیت و ارزش تنوع حیات‌وحش و تغییر اقلیم، با خطر نابودی قرار دارند. وی گفت که این مساله نیازمند توجه است.
در همین‌‌حال، محمدقاسم حیدری معین اداره مبارزه با حوادث طبیعی، اما می‌گوید که از سال ۲۰۰۵ به این سو، پالیسی‌‌ها و قوانین زیادی برای بهبود اقلیم و حفظ تنوع حیات طرح و تدوین شده، ولی این سندها نیازمند تطبیق و اجراست.
آقای حیدری گفت که در حفظ محیط‌زیست و تنوع حیات، تمام نهادها و شهروندان مسئولیت دارند و در این زمینه‌ باید فرهنگ‌سازی شود.
مختار حکمت اما می‌گوید که مسئولان با توجه به میزانی که سخنرانی می‌کنند، توجهی به محیط زیست و طبعیت نمی‌کنند و روند تخریب طبیعت همه ساله در نقاط مختلف کشور از قطع درختان در نورستان گرفته تا قاچاق پرندگان شکاری در فراه، گزارش می‌شود.