بيش از هفته است که نيروهاي امنيتي کشور در منطقه موسوم به سرخ کوتل در ولايت بغلان در محاصره گروه طالبان قرار داشته است. در اين مدت نيروهاي امنيتي با رشادت تمام در برابر دشمنان مردم افغانستان مقاومت نمودند. بعد از يک هفته، نيروهاي امنيتي با حملات هوايي موفق شده ‎اند که محاصره را بشکند و نيروهاي امنيتي را از منطقه خارج نمايد. در عين حال، دندغوري و دند شهاب ‎الدين يکبار ديگر به دست گروه طالبان افتاده است. اکنون سوال اين است که چرا دندغوري و دند شهاب ‎الدين براي بار دوم به دست گروه طالبان افتاده است؟ آيا براي باز پس گيري اين دو منطقه حکومت افغانستان و نيروهاي امنيتي هزينه زيادي را نپرداختن؟ آيا تصاحب مناطق از ولايت بغلان در شمال کشور ضربه استراتژيک بر وضعيت امنيتي شمال، پايتخت و اقتصاد کشور وارد نمي کند؟ در نوشتار کنوني سعي مي کنم به اين پرسش ها پاسخ گويم.
رئيس جمهور غني در بيانيه ‎‎ايي خود بعد از انفجار مهيب و دهشتناک در کابل که جان بيش از 300 شهروند کشور را گرفت بيان داشت: «ما براي کشتن شما اراده نداشتيم و شما ما را مجبور کرديد». اين سخن رئيس مجبور در واقع تأييد بر سخنان منتقدين حکومت بود. نشان داد که حکومت در مبارزه با دهشت افکني و سرکوب گروه طالبان اراده کافي ندارد. با اين حال، اظهارات آن چنيني رئيس جمهور اين اميدواري را به وجود آورد که در آينده تساهل و مدارا با گروه طالبان صورت نمي گيرد و اين گروه به شکل اساسي و جدي سرکوب و مورد پيگرد قرار مي گيرد. رويداد کنوني بغلان نشان مي دهد که اظهارات رئيس جمهور براي انحراف و خاموش کردن افکار عمومي صورت گرفته است. درک و فهم مردم و رسانه ‎ها از اظهارات رئيس جمهور نيز تا حدي زيادي خوشبينانه بوده است.
وقتي اراده براي سرکوب و مبارزه با گروه طالبان وجود نداشته باشد بدون شک مديريت جنگ نيز وجود ندارد. فراموش نکنيم که پيروزي در جنگ و حفظ موقعيت مناطق بستگي تمام به مديريت جنگ دارد. مديريت جنگ به معني استفاده از ظرفيت ها و امکانات موجود براي پيروزي در جنگ و حفظ مناطق و سرکوب دشمن است. وقتي يک منطقه سقوط مي کند و به دست دشمن مي افتد به معني اين است که از ظرفيت ها و امکانات موجود براي حفظ مناطق و سرکوب تمام عيار دشمن استفاده نشده است.
از آغاز شکل گيري حکومت وحدت ملي تا کنون وزارت دفاع ملي که مسئوليت اصلي جنگ با گروه طالبان و ديگر گروه هاي شورشي را به عهده دارد با سرپرست اداره مي شود. با وجود انتقاد ها و خواست هاي مکرر مجلس نمايندگان از معرفي کانديد وزارت دفاع ملي و رياست عمومي امنيت ملي اما، رئيس جمهور و رئيس اجرائيه تا هنوز وقعي به اين مهم نداده است. به هر صورت، اداره شدن نهاد هاي مهم امنيتي از سوي سرپرستان نشان مي دهد که رئيس جمهور و رئيس اجرائيه توجه جدي به مقوله جنگ در کشور ندارند.
نفوذ گسترده گروه هاي شورشي در ولايت هاي شمال کشور منجر خواهد شد که در روابط و مناسبات اقتصادي ما با کشور هاي آسيايي ميانه ضربه جدي وارد شود. کشورهاي آسيايي ميانه بديل جدي براي حکومت افغانستان در صورت وخيم شدن روابط با پاکستان است. از اين جهت، اهميت استراتژيک براي افغانستان دارد. در صورتي که ولايت هاي شمالي ناامن شود و روابط اقتصادي و تجاري با کشورهاي آسيايي ميانه کاهش يابد، پاکستان بيشتر مي تواند بر حکومت افغانستان فشار آورد و به خواست هاي خود دست يابد. از اين جهت، بي توجهي به ناامني در شمال کشور بدون شک يک ضربه جبران ناپذير است و ما با دست خود ابزار فشار را به پاکستان، ايران مي دهيم.
بنابراين، ضعف در مديريت جنگ، فقدان اراده براي سرکوب گروه طالبان، اداره شدن مهمترين نهاد هاي امنيتي با سرپرست ها از دلايل بازگشت و قدرتمند شدن گروه طالبان به شمار مي آيد. با اين حال، ناامني شمال هزينه سنگين اقتصادي و سياسي در پي دارد. زيرا، ناامني شمال ابزار فشار به کشورهاي همسايه مي دهد که تا بر حکومت افغانستان براي دست يابي به خواست هاي خود از آن استفاده نمايد.