مردم افغانستان دوست دارند باهمديگر زندگي مسالمت آميز داشته باشند، اين خواست در تعامل شهروندان با يگديگر کاملا نمود پيدا مي کند. در ميان لايه هاي اجتماعي بسيار کم به مسايل قوم گرايي حاد، تعصبات مذهبي و زباني روبرو مي شويم. مردم همديگر را با هويت هاي متفاوت شان پذيرفته اند، اما اين سياستمداران و دولتمردان هستند که از گذشته تا حال براي رسيدن به مقاصد سياسي و اقتصادي خود به اختلافات قومي، سمتي، زباني و مذهبي متوسل مي شوند و تمام تلاش شان را به کار مي برند تا ذهنيت عمومي را نسبت به همديگر خراب کرده و بذر خصومت و دشمني ميان اقوام و اقشار مختلف اجتماعي بکارند.
به همين دليل هر زماني که دولت و نخبگان سياسي خواسته اند، به دور از وابستگي هاي قومي و کتله اي، فعاليت هاي خود را در چوکات وسيع تري شکل بدهند، با استقبال بي نظير شهروندان افغانستان روبرو گرديده و ازاين تصميم شان حمايت و پشتيباني صورت گرفته است.
مردم افغانستان از حضور نيروهاي خارجي در افغانستان دلخوشي ندارند. جنگ هاي افغان و انگليس و مقاومت در برابر تجاوز شوروي سابق، بدبيني خاصي را نسبت به سياست ها و برنامه هاي دولت هاي بيگانه در افغانستان به وجود آورده بود. ولي زماني که رهبران سياسي افغانستان به دلايل شخصي و گروهي نتوانستند بر سر تشکيل يک حکومت فراگير ملي به توافق برسند و اين مسأله در نهايت به تشديد جنگ هاي داخلي در کشور منجر گرديد و در همين زمان گروه طالبان، به عنوان سفيران صلح و آشتي در افغانستان مورد حمايت قرار گرفتند و در اندک زمان حدود نود در صد خاک افغانستان را تحت سيطره خويش درآوردند.
طالبان برخلاف تصورات اوليه، که لباس سفيد سفيران صلح را پوشيده بودند، در جريان مبارزه و جنگ به يکي از افراطي ترين و خشن ترين گروه نظامي تبديل شده بود. غارت، چپاول، قتل عامهاي سيستماتيک، کوچ اجباري و... نگاه مردم را نسبت به اين گروه عوض کرده بود. مردم ديگر طالبان را فرشته نجات خود نمي دانستند.
توافقنامه بن که تحت فشار جامعه بين المللي توسط گروه هاي مختلف افغانستان به امضاء رسيد، اميدواري جديدي را براي مردم افغانستان به وجود آورد. اگرچه اين توافقنامه با حضور نظامي و سياسي جامعه جهاني و بخصوص کشورهاي غربي همراه گرديد؛ اما به دليل ضرورت به ختم جنگ و تأمين امنيت و ايجاد ثبات سياسي به ناچار به حضور نظاميان کشورهاي غربي( ناتو) در افغانستان نه تنها رضايت دادند که از آنها حمايت هم کردند.
در سال هاي گذشته با آن که کارکرد حکومت مطابق خواست شهروندان نبود، ولي مردم به اين اميد که در آينده ممکن است اين ضعف ها کاهش پيدا کند، از سياست ها و برنامه هاي حکومت حمايت کردند. اگرچه کاستي هاي حکومت را تذکر مي دادند و يا از آنها انتقاد مي کردند، اما در برابر حکومت نايستادند و در عوض در تمامي پروسه هاي ملي اشتراک کردند. انتظار شهروندان اين بود که روند سياسي در افغانستان روزبه روز به سوي بهبودي سوق پيدا کند و مشارکت ملي، عدالت، برابري و حقوق شهروندي جاي تفکرات قالبي قومي و اتنيکي را بگيرد و اصل شايسته سالاري در استخدام ها و گزينش ها ملاک قرار گيرد.
مهمترين مسأله براي مردم در مرحله اول به وجود آمدن يک حکومت قوي، کارامد و با اقتدار مشروع بود و در مرحله بعدي تأمين امنيت سراسري و حفظ ثبات سياسي. متأسفانه عليرغم همه تلاش ها و اميدواري ها اين حکومت سرپا نايستاد و با خروج نيروهاي خارجي از کشور پايه هاي حکومت به لرزه افتاد. اکنون حکومت به منجلاب فساد گير افتاده و نمي تواند از اقتدار مشروع خود در جغرافياي افغانستان استفاده کند. امروزه بخش عمده نا امني ها در ولايات به گونه اي با پديده فساد ارتباط دارد تا تروريسم. انتخابات بزرگترين و مهمترين پروسه دموکراتيک ملي بدنام شد. حکومت به جاي قانون اساسي بر مبناي توافقنامه سياسي شکل گرفت. حال دو سال است که اختلافات دروني و امتيازخواهي هاي غير قانوني، نهادهاي دولتي را زمينگير کرده است. حال مردم نمي دانند که تا کي تاوان اين همه بي مسؤليتي را بدهند؟