وزير مهاجرين و عودت کنند ‎گان در مراسم تجليل از روز جهاني پناهندگان گفت که افغانستان براي بازگشت مهاجران مناسب نيست. وي مي‌گويد بستر نا امني در کشور افزايش يافته است و از اينرو از کشورهاي مهاجر پذير خواست تا اسناد مهاجران افغان را با توجه به وضعيت موجود امنيتي در افغانستان بررسي کنند و در زمينه بازگشت اجباري مهاجران تجديد نظر کنند.
چنانچه کشورهاي مهاجر پذير، افغان ‎ها را به گونه‌ي اجباري برگشت دهند، آن ‎ها را با تهديدهاي جدي امنيتي روبه رو مي‌سازند.
افغانستان يک کشور جنگ زده است و اين کشور نزديک به چهاردهه را در جنگ سپري کرده است. در اين جنگ بيشتر از يک ميليون نفر کشته شد و بيش از شش ميليون نفر ديگر در کشورهاي مختلف مهاجر و آواره شدند.
وزارت مهاجرين مي گويد هم اکنون 5،6 ميليون افغان در کشورهاي مختلف پناهنده ‎اند که بيشتر آنها در کشورهاي ايران و پاکستان به سر مي برند. سال گذشته ايران و پاکستان تعدادي از مهاجران را به گونة اجباري اخراج کردند و کشورهاي اروپايي نيز تصميم گرفتند، آندسته از پناهندگان افغان که درخواست هاي شان در کشورهاي اروپايي پذيرفته نشده اند، به تدريج به افغانستان برگشت داده شوند. علاوه بر آن در سال گذشته به دلايل حملات پياپي طالبان در ولايت هاي کندز، سرپل، فارياب، بغلان، تخار، بدخشان، ننگرهار، هلمند و.... صدها هزار فاميل در داخل کشور بيجا شده اند.
اين فاکتورها در مجموع فشارهاي زيادي را بر دولت افغانستان وارد کرده است. اکنون که دولت افغانستان با همکاري کميشنري سازمان ملل متحد نتوانسته پاسخگوي نيازمندي هاي اساسي و اوليه بيجا شدگان و مهاجران برگشت داده شده موجود باشند؛ پس چگونه مي تواند از سيل مهاجران جديدي که در آينده از کشورهاي مختلف برگشت داده مي شوند، پذيرايي کند؟ روند برگشت مهاجران از کشورهاي مختلف در شرايطي که افغانستان با افزايش نا امني و بيکاري مواجه مي باشد، مشکلات مضاعفي را بر اين کشور تحميل مي کند و بر چالش هاي نا امني، جنگ و بيکاري و انواع رويدادهاي جرمي مي افزايد.
اين درست است که فرار مغزها از کشوري که خود نياز به بازسازي و انکشاف اقتصادي دارد يک ضربه هولناک و جبران ناپذير به حساب مي آيد، اما از سوي ديگر اگر ظرفيت جذب اين افراد در ساختار سياسي و اقتصادي موجود نباشد، خود بحران ديگري را در پي مي آورد که به مراتب خطرناکتر از رفتن آنها به کشورهاي خارج مي باشد.
ما بايد در رابطه با مهاجران و پناهندگان واقع بينانه برخورد کنيم. موضع گيري هاي احساسي و به ظاهر وطندوستانه نمي تواند راهگشاي معضل مهاجران در کشور تلقي شود. واقعيت اين است که در بيش از سي در صد خاک افغانستان حکومت تسلط ندارد و در مناطق و ولاياتي که تحت سيطره حکومت قرار دارد نيز امنيت شهروندان به دليل حملات انتحاري، ماين هاي کنار جاده¬ي و جنگ تأمين شده نمي باشد.
تا کنون تعدادي از مهاجران برگشت داده شده در کشور در اثر حوادث گوناگون امنيتي جان شان را از دست داده اند. حال چه کشور و مقامي در اين ارتباط پاسخگو مي باشد؟ چرا کشورهاي مهاجر پذير مسايل انساني و حقوق بشري را در باره مهاجران مدنظر قرار نمي دهند؟ چرا وضعيت افغانستان در پذيرش درخواست پناهندگي آنها تأثير نمي گذارند؟ چرا مقامات کشورهاي اروپايي سياست هاي شان را به صورت يکجانبه و بر محور حل مشکلات خودشان عيار مي سازند؟
کميشنري سازمان ملل متحد در امور پناهندگان و دولت افغانستان، در قبال حفظ جان و کرامت پناهندگان و در نظر گرفتن مشکلات و دشواري هايي که بر زندگي آنها - پس از برگشت - تحميل مي شود، مسؤليت دارند. در حال حاضر هيچ دليلي نمي تواند برگشت اجباري مهاجران را توجيه کند. نه از لحاظ امنيتي برگشت اجباري مهاجران قابل توجيه مي باشد و نه به لحاظ امکانات زندگي، افغانستان از توان پاسخگويي به نيازمندي هاي اساسي مهاجران برخوردار مي باشد. از اينرو حکومت و بخصوص وزارت مهاجرين و عودت کنندگان بايد کشورهايي را که سياست اخراج اجباري پناهندگان را در پيش گرفته اند، قانع سازند که بر مبناي کنوانسيون هاي بين المللي در امور پناهندگان و نيز مسايل کلي و عمومي حقوق بشر و وضعيت نابسامان و مخاطره آميز کشور افغانستان، درمورد سياست هاي شان در رابطه با برگشت اجباري مهاجران افغان، تجديد نظر کنند.
البته نقش سازمان ملل در اين زمينه بسيار مهم و برجسته بوده و اين سازمان مي تواند براي حل معضل مهاجران با کشورهاي مختلف مذاکره کرده و آنها را به صبر و خويشتنداري و در نظر گرفتن مسايل حقوق بشري فرا بخواند.