بيشتر از يک سال است که مذاکرات صلح به بن بست انجاميده و هيچ انکشافي در اين راستا به وجود نيامده است. روشن است که پروسه صلح در افغانستان به تحولات منطقه اي و بين المللي ارتباط مستقيم دارد، به هر ميزاني که سياست هاي منطقه اي و بين المللي به طرف سازگاري و در راستاي تقويت امنيت منطقوي و جهاني سوق پيدا کند، به همان ميزان روند صلح در افغانستان نيز سرعت مي گيرد و روزنه هاي جديدي به سوي تفاهم و تعامل مثبت ميان حکومت و مخالفان مسلح پديد مي آيد؛ ولي اگر سياست هاي کشورهاي منطقه، مسيرهاي ناهمسو و متضادي را در ارتباط با مسايل افغانستان بپيمايد، بدون شک مسايل امنيت و گفتگوهاي صلح در کشور با پيچيدگي هاي بيشتري مواجه مي شود.
باتوجه به نقش و نفوذ پاکستان در افغانستان، اراده اين کشور براي فراهم سازي گفتگوهاي صلح بسيار حايز اهميت مي باشد. پاکستان با گروه هاي مسلح مخالف دولت رابطه نزديک دارد و اين گروه ها با توجه به وابستگي که به پاکستان دارد، نمي توانند از خواست آن کشور سرپيچي نمايند.
پاکستان متأسفانه تا هنوز همکاري صادقانه در مبارزه با هراس افگني و فراهم سازي زمينه هاي صلح در افغانستان نداشته است. بازي هاي دوگانه پاکستان وضعيت امنيتي در افغانستان و کل منطقه را وخيم تر کرده است. بنابراين بسيار مهم است که در دورنماي پروسه صلح در افغانستان نقش و جايگاه پاکستان بايد به درستي تعريف شود. بدون پاکستان صلح دوامدار در کشور به وجود نمي آيد، جلب همکاري پاکستان در زمينه ي صلح با توجه به استراتژي دراز مدت آن کشور در افغانستان نيز کار دشوار خواهد بود.
از اينرو اگر فشارهاي بين المللي بر پاکستان از يک سو و اجماع منطقه اي براي توسعه اقتصادي منطقه از سوي ديگر، شکل بگيرد، آن کشور مجبور و يا تشويق خواهد شد تا تغييراتي را در سياست هاي منطقه اي خود اعمال کند.
وعده هاي چين براي ترميم مناسبات سياسي ميان افغانستان و پاکستان و تلاش براي آغاز گفتگوهاي صلح در هفته هاي اخير، اميد تازه اي را براي بيرون رفت از بن بست موجود ايجاد کرده است. از طرف ديگر سفر سناتوران آمريکايي و تدوين استراتژي جديد آمريکا در قبال تروريسم و افغانستان مي تواند تعيين کننده نوع رابطه آمريکا با پاکستان نيز باشد.
تلاش هاي کشورهاي آسياي ميانه براي جلب همکاري هاي پاکستان در مبارزه باتروريسم و توسعه همکاري هاي اقتصادي در منطقه، نيز مي تواند پاکستان را ترغيب کند که بجاي تشديد نا امني و جنگ در افغانستان به امنيت و صلح و بهره برداري هاي دراز مدت اقتصادي آن بينديشد.
روسيه نيز به دو دليل از حضور گروه هاي افراطي و تروريستي در افغانستان نگران است: اول، حضور اين گروه ها زمينه هاي نا امني در کشورهاي آسياي ميانه را فراهم مي سازد و قلمرو نا امني را به مرزهاي روسيه نزديک تر مي سازد.
دوم، رقابت هايي که ميان آمريکا و روسيه در سال هاي اخير شدت پيدا کرده، روسيه را وا مي دارد تا با حساسيت بيشتر مراقب اوضاع سياسي و امنيتي در منطقه باشد.
به همين دليل ديروز رييس جمهور روسيه در ديدار با رييس جمهور چين از تلاش هاي چين براي بهبود مناسبات سياسي ميان افغانستان و پاکستان استقبال کرد. در اين ملاقات هردو کشور هراس افگني و افراطيت را تهديد جدي براي منطقه خوانده است.
با تمرکز به تحولات جاري در منطقه و جهان، چنين برداشت مي شود که عزم جدي براي نابودي تروريسم و به وجود آوردن صلح و امنيت در افغانستان وجود دارد؛ اما ناسازگاري ها و اختلافاتي که در عرصه هاي اقتصادي ميان کشورهاي منطقه وجود دارد، مانع به وجود آمدن يک اجماع عملي- سياسي براي مبارزه با تروريسم و طرح راهکارهاي مؤثر براي تأمين امنيت منطقه گرديده است.
بنابراين از يک سو تقويت فضاي همکاري درعرصه هاي سياسي، اقتصادي و امنيتي بدون حل اختلافات اساسي ميان کشورهاي منطقه و تجميع منافع مشروع آنها بر محورهاي مشخص و قابل قبول، امکان پذير نمي باشد.
از سوي ديگر شرايط و اقتضائات بين المللي، ايجاب مي کند که کشورهاي منطقه از طريق تعامل مثبت با يکديگر و جستجوي زمينه هاي مشترک همکاري و کاهش اختلافات از راه مذاکره و گفتگو، تلاش کند تا چالش هاي موجود در مسير توسعه و تقويت همکاري هاي منطقوي را از ميان بردارند. حمايت از گروهاي افراطي و هراس افگن جز پيچيده کردن اوضاع سياسي و امنيتي، هيچ دستاوردي ديگري براي کشورهاي منطقه در پي نخواهد داشت. از اينرو بايد از تلاش هاي منطقوي در راستاي بهبود مناسبات افغانستان و پاکستان استقبال کرد و از آن به عنوان روزنه ي جديد صلح و تأمين امنيت کشور حمايت و پشتيباني نمود.