يکي از موضوعاتي که در همه کشورهاي جهان از اهميت ويژه برخوردار است، مواجهه با حادثه و ضرورت هاي پس از آن است. ما نيز قبلا به اين موضوع پرداخته ايم. اما بيشتر از نگاه ملي و مواجهه کليت ساکنان کشور با حادثه بوده است. بدون ترديد حفظ روحيه همبستگي ملي و حمايت عمومي از نهادهاي ملي از لازمه مواجهه عمومي با هر حادثه اي است. چون هر حادثه اي در هر جاي جهان به نحوي بحراني را به دنبال مي آورد که مديريت بحران و کمتر ساختن آلام آسيب ديدگان و بازماندگان جان باختگان نه تنها وظيفه دولت بلکه از مسوليت هاي همه مردم است.
اما مهم تر از مسوليت هاي عمومي، مسوليت هاي حکومت و نهادهاي مرتبط دولتي است که چگونه با بحران هاي ناشي از جنگ، حملات انتحاري و حملات خرابکارانه برخورد کنند، تا هم بحران مديريت شود و هم آسيب هاي شديد ناشي از حملات تروريستي تا حدي جبران گردد و هم آلام مصيبت ديدگان التيام يابد. ماهيت بحران هاي ناشي از حوادث تروريستي و امنيتي بسي متفاوت تر از ديگر بحران هايي ناشي از حوادث طبيعي و قهري است. زيرا در پس هر حادثه تروريستي انواعي از جنگ رواني نهفته است که هستي يک ملت را نشانه مي گيرد. به همين خاطر به نظر مي رسد براي کاهش آلام و رنج هاي آسيب ديدگان و هم چنين براي مديريت بحران ناشي از حملات تروريستي موارد از مسوليت هاي اساسي حکومت است:
يک. نخستين وظيفه دولت همدردي صادقانه و آگاهانه با بازماندگان شهدا و آسيب ديدگان است. اظهار همدردي و تسليت گفتن ها، کمترين کار ممکن و بي هزينه ترين است، اما به هر صورت در جاي خود تسلي بخش است. اگرچه تسليت نامه هاي مقامات عالي رتبه حکومتي معمولا با سيلي از انتقادات تند به آدرس آنان از سوي شهروندان همراه مي شوند؛ ولي دولت و مقامات دولتي نمي توانند در برابر اين گونه حوادث بزرگ و غم انگيز بي تفاوت بمانند و تنفر خود را از اعمال وحشيانه تروريستي ابراز نکنند. سفر رييس جمهور به هرات و دلجويي از بازماندگان شهداي مسجد جواديه مي تواند بخشي از الام بازماندگان شهداء را کاهش دهد و سبب همدلي و تقويت همبستگي ملي گردد.
دو. وظيفه ديگر حکومت رسيدگي به مجروحان و بازماندگان شهدا است. متاسفانه تا کنون بازماندگان شهدا و معلولان جنگ و حوادث تروريستي با رنج هاي بسياري مواجه بوده اند که رنج زندگي و عدم تامين معيشت آبرومندانه مهم ترين مساله است. تامين معيشت براي همه خانواده هاي افغانستان حرف اول را مي زند و دغدغه اصلي همه ساکنان اين سرزمين است. ولي براي خانواده هايي که عضو اصلي و نان آور خانه را از دست مي دهند و يا نان آور اصلي معلول مي شود، مصيبت زندگي چند برابر مي گردد. به همين خاطر مسوليت حکومت در اين قسمت بسي بزرگ تر و مهم تر است.
سه. برخورد قاطع با مسببان حوادث و شناسايي و هم چنين معرفي آنان براي مردم از ديگر مسوليت هاي اصلي حکومت است که بايد صورت گيرد. با تاسف بايد اذعان داشت که در اين بخش ما هنوز دچار مشکل هستيم و بسياري از بي اعتمادي ها نيز از همين نکته بر مي خيزد. حملات تروريستي زيادي در کشور صورت مي گيرد و در هر حادثه تعداد زيادي از هموطنان ما قرباني مي شوند ولي کمتر عوامل اين حوادث شناسايي و معرفي مي شوند. تنها در حمله انتحاري بر مراسم خاک سپاري سالم ايزديار يک نفر انتحاري زنده دستگير گرديد و براي مردم معرفي شد که نقش بسيار بارز در کاهش تنش ها داشت. ولي در باقي موارد ما کمتر شاهد چنين حرکتي بوده ايم. اگر حکومت بتواند نحوه طراحي و اجراي حملات انتحاري، مسببان حوادث و اشخاص و احيانا دولت هاي پشت صحنه و هم چنين اهداف آن ها را براي مردم تشريح کند، بسياري از تنش ها کاهش خواهد يافت.
چهار. تکريم شهداء، معلولان و خانواده هاي آنان ضرورت ديگري است که بايد بدان توجه صورت گيرد. در ديگر کشورها معمولا از شهداء و معلولان و خانواده هاي آنان از طرق مختلف تجليل و تکريم به عمل مي آيد. امري که در کشور ما کمتر صورت مي گيرد. حکومت مي تواند از طريق برگزاري يادواره ها، نام گذاري اماکن و محلات به نام قهرمانان شهيد، اختصاص سهميه هاي ويژه براي خانواده ها و فرزندان شهدا در بخش بورسيه هاي تحصيلي، تسهيلات رفاهي، پذيرش در مراکز تحصيلي و آموزشي کشور و ... زمينه حل برخي از مشکلات خانواده هاي شهدا را فراهم کرده و از اين طريق آن ها را تکريم کند.
با توجه به حوادث متعدد و ناخواسته اي که در سراسر کشور صورت مي گيرد و تعدادي از هموطنان ما يا در حوادث تروريستي شهيد مي شوند و يا در قالب نيروهاي امنيتي، موضوع رسيدگي به بازماندگان و خانواده هاي شهداء و هم چنين خانواده هاي معلولان از مهم ترين وظايف حکومت است. مشکلات در کشور زياد است ولي رسيدگي به برخي از مشکلات بر باقي آن ها اولويت جدي دارد که ما بايد متوجه آن ها باشيم.