صاحب امتیاز: محمد رضا هویدا

مدیر مسوول: محمد هدایت

سر دبیر: حفیظ الله زکی

پنجشنبه ۶ ثور ۱۴۰۳

دانلود صفحات امروز روزنامه: 1 2 3 4 5 6 7 8

افغانستان و پیامدهای روابط آن کشور با هند

-

پس از دیدار وزیر خارجه آمریکا از افغانستان، محمد اشرف غنی رییس جمهور روز سه شنبه در یک سفر رسمی به هند رفت. او در سفر یک روزهاش به هند با رئیسجمهور، نخست وزیر و وزیر خارجه هند بهگونۀ جداگانه دیدار و گفتگو کرد.
روابط تاریخی هند و افغانستان همواره دوستانه و بر تقویت همکاری های متقابل استوار بوده است. در دوره سیاسی جدید، این همکاری ها در عرصه های مختلف گسترش یافته است. هند از ایتلاف مبارزه با تروریسم حمایت کرده و در بازسازی افغانستان نقش مهم و اثرگذاری را ایفا کرده است. مهم تر از همه این است که هند از امنیت و ثبات افغانستان حمایت کرده و در راستای تقویت نظام سیاسی در افغانستان تلاش کرده است.
با این همه، گسترش مناسبات هند و افغانستان برای افغانستان دردساز بوده است. پروژه های هند در این کشور با مانع روبرو می شود و همگام با آن دامنه و شدت نا امنی و جنگ در کشور گسترده تر می شود و در روند ترانزیت و تجارت میان افغانستان و پاکستان اخلال می شود. فیصدی زیادی از فشارهای نظامی، سیاسی و اقتصادی پاکستان بر افغانستان ناشی از روابط دوستانه این کشور با هند است. پاکستان به صراحت اعلام کرده است که حضور هند در افغانستان برای آن کشور قابل قبول نیست و به این دلیل مقامات افغانستان باید این انتظار را نیز داشته باشد که هر گامی که این کشور در راستای نزدیک شدن با هند بردارد با واکنش شدید پاکستان مواجه خواهد شد.
البته در سال های گذشته افغانستان بسیار تلاش کرد تا موازنه منطقی و معقول میان روابط هند و پاکستان برقرار سازد. رییس جمهور کرزی با آن که دیدارهایی از کشور هند داشت، بیش از بیست بار از پاکستان دیدار کرد و روی محور صلح، امنیت و تقویت همکاری های اقتصادی با مقامات پاکستانی گفتگو کرد؛ اما این گفتگوها در عمل نتیجه ای به دنبال نداشت . مقامات پاکستان در عین حالی که روی هدف های استراتژیک خود در افغانستان تأکید می کردند، در راستای صلح و تشویق مخالفان مسلح دولت به مذاکره و گفتگوی سیاسی هیچ گامی اساسی و مهمی بر نمی داشتند.
به این دلیل روابط افغانستان و پاکستان در زمان حکومت قبلی به بن بست رسیده بود و رییس جمهور پیشین بارها حکومت پاکستان را مورد حمله قرار داد و به صراحت اعلام کرد که کلید صلح افغانستان به دست آمریکا و پاکستان است.
حکومت وحدت ملی با توجه به اهمیت نقش همسایگان و به خصوص پاکستان در افغانستان، روابط خارجی خود را در پنچ حلقه تنظیم کرد و همسایگان افغانستان درحلقه اول روابط خارجی افغانستان قرار گرفت. بر مبنای این سیاست رییس جمهور غنی تلاش کرد تا مناسبات افغانستان با پاکستان را ترمیم کند؛ سفر آقای غنی به پاکستان و سفرهای متعدد مقامات بلندپایه پاکستان به افغانستان، امیدواری های زیادی را در سطح ملی و حتا بین المللی به وجود آورده بود. ولی این فضای امیدواری زیاد دوام نیاورد و گرد و غبار اختلاف های سیاسی و جغرافیایی میان دو کشور، روابط دو کشور را بار دیگر به تیرگی کشاند.
پس از یأس و نا امیدی مقامات کشور از صداقت و همکاری پاکستان در مبارزه مؤثر با تروریسم و توسعه روابط تجاری و امنیتی، زمینه ای بیشتر برای تقویت همکاری ها با هند فراهم گردید. در دوسال اخیر سطح همکاری ها با هند بیشتر شده و مناسبات دو کشور بیش از گذشته گسترده تر و عمیق تر گردیده است.
با آن هم در رابطه با تقویت همکاری های افغانستان و هند در بخش های گوناگون از دو زاویه می توان نگاه کرد:
1- ناگزیری هایی است که افغانستان را مجبور می سازد تا بدون نگاه به پاکستان و احیانا واکنش های آن کشور، به عنوان یک کشور مستقل، ضمن پایبندی به اصول روابط بین الملل، منافع ملی را در روابط خارجی خود دنبال کند. چنانچه منافع افغانستان در تقویت روابط با کشور هند وابسته باشد، این کشور حق خود بداند که با آن کشور همکاری بیشتر داشته باشد.
2- نگرانی هایی است که در این ارتباط وجود دارد و آن  برهم خوردن توازن در روابط هند و پاکستان است که ممکن است، افغانستان را به سمت حوادث و رویدادهای ناخواسته و پیش بینی ناشده ای سوق دهد که مدیریت آن برای کشور مشکل و خسارتبار باشد.
باتوجه به دو نگاه فوق، افغانستان می تواند در روشنایی استراتژی جدید آمریکا و ناتو در افغانستان و منطقه و تعاملات جدید منطقه ای، سیاست های خود را با کشورهای منطقه عیار سازد. همانطوری که گفته شد، سیاست پاکستان در قبال افغانستان بسیار اثرگذار و مهم می باشد؛ اما این اهمیت باید تا زمانی لحاظ شود که هردو جانب ظرفیت پذیرش و همکاری بایکدیگر را در گفتگوهای دو جانبه داشته باشند. چنانچه پاکستان نتواند رویکردهای سیاسی و نظامی خود را در قبال افغانستان بر اساس منافع مشروع دو طرف تغییر دهد، افغانستان ناچار است که راه جدا از پاکستان را در سطح بین المللی و منطقه ای دنبال کند.
افغانستان نمی تواند تا ابد اسیر سیاست های پاکستان باقی بماند؛ آن هم تنها به این دلیل که آن کشور ممکن است با استفاده از اهرم های سیاسی، امنیتی و اقتصادی که در اختیار دارد، برای تحت فشار قراردادن افغانستان استفاده کند. افغانستان باید تلاش کند، خود را از تارهای عنکبوتی سیاست های کشورهای همسایه نجات دهد.

دیدگاه شما