صاحب امتیاز: محمد رضا هویدا

مدیر مسوول: محمد هدایت

سر دبیر: حفیظ الله زکی

جمعه ۳۱ حمل ۱۴۰۳

دانلود صفحات امروز روزنامه: 1 2 3 4 5 6 7 8

چرا قانون اساسی نقض می شود؟

-

این هفته به مناسبت سالروز تصویب قانون اساسی جدید کشور در سال 1382، هفته تجلیل از قانون اساسی نام گرفته است. معاون دوم رییس جمهور طی پیامی ضمن تجلیل از تصویب قانون اساسی، آن را قانون اساسی بی بدیل حداقل در سطح منطقه و کشورهای همسایه افغانستان دانسته است. اما در این پیام علاوه بر این که به نقض قانون اساسی در همه جای کشور اذعان گردیده است، به عوامل نقض قانون اساسی نیز پرداخته شده و مواردی را برشمرده است.
پرسشی که این روزها زیاد سر زبان ها است و همه می پرسند این است که چرا قانون اساسی در کشور ما همواره و از سوی همگان نقض می گردد؟ این پرسش از آن جهت اهمیت دارد که تقریبا همگان بر نقض گسترده قانون اساسی معترف هستند و آن را یک پدیده فراگیر و همگانی می دانند. امری که علی رغم تفاوت دیدگاه ها، تا حدودی در  مورد آن اجماع وجود دارد.
نخستین عامل نقض قانون اساسی ساختارهای فرهنگی و فقدان فرهنگ قانونمندی و قانون پذیری است. به لحاظ حیات جمعی، مردم افغانستان به گونه ای زندگی می کنند که گویا هیچ میکانیزمی برای نظم و انضباط در زندگی آن ها حاکم نیست. قانون گریزی و قانون ستیزی از اصول زندگی جمعی ما است. طبیعی است که به موازات فقدان قانونمداری و عدم قانون پذیری، قانون شکنی و ضدیت با قانون شکل می گیرد.
از مهم ترین عوامل نقض قانون اساسی وجود ساختارهای سیاسی و حقوقی است که از گذشته های دور به میراث مانده و به طرز سیستماتیک تبعیض آمیز و در عین حال کهنه و فرسوده است.  این ساختار ممکن است به لحاظ قانونی امروز دیگر حاکم نباشد ولی در وجدان جمعی مردم افغانستان جای دارد و  به صورت سنتی هم چنان در ذهنیت عمومی ما رسوب کرده است. برخی از رسم و رواج هایی که در آیین ها و مراسم ضروری مردم افغانستان هم چنان مورد عمل قرار می گیرند، ریشه در مناسبات سنتی و قدیمی و  تبعیض آمیز گذشته دارند.
سومین عامل نقض قانون اساسی وجود گروه های تروریستی و افراطی هستند که نه تنها به قانون عمل نمی کنند، بلکه از اساس آن را قبول ندارند. ضدیت با آن چه در متن قانون اساسی جدید از ارزش های انسانی و حقوق بشری گنجانده شده است، از اصول و اساسات ایدئولوژی گروه های افراطی و بنیادگرا است. مفاهیمی چون آزادی بیان، حقوق بشر، حقوق شهروند، آزادی های مدنی و ... هیچ نسبتی با بخش های عظیمی از درونمایه های اصلی باورهای ایدئولوژیک موجود در سرزمین ما ندارند. حضور گروه های تندرو مخالف آموزه های جدید و مفاهیم مدرن بر باورهای عمومی تاثیر می گذارد و هیچ گاه اجازه نمی دهد که مفاهیم و ارزش های جدید در جامعه نهادینه و در ذهنیت شهروندان کشور درونی شوند. تروریست ها نه تنها حضور و و جود شان مخالف قانون اساسی است؛ بلکه از بزرگ ترین ناقضان قانون اساسی به شمار می روند. بدین ترتیب مهمترین ناقضان قانون به ویژه قانون اساسی کشور گروه های تندرو و افراطی و تروریست ها هستند.
یکی از مهم ترین عوامل نقض قانون اساسی کشور حضور گروه ها و افرادی به ظاهر قانونمند و طرفدار قانون است که از موقعیت و شرایط  نابسامان موجود استفاده می کنند و به منظور جلب بیشترین منفعت شخصی یا گروهی دست به نقض مواد  قانون اساسی می زنند. بسیاری از نابسامانی های سیاسی و جنجال های سال های گذشته به همین نکته بر می گردد که بسیاری از اصحاب قدرت نمی خواهند موقعیت فعلی خود را ترک کنند و یا به کسی دیگره واگذار کنند. بلکه حتی تلاش می کنند که از طرق غیر قانونی به حضور خود در عرصه قدرت و تصمیم گیری های کلان کشور ادامه دهند. بیشترین فسادها از سوی افراد زورمند و مافیای قدرت و مافیای اقتصادی صورت می گیرد.
با توجه به آن چه گفته شد عوامل نقض قانون اساسی کشور زیاد است و نمی توان تنها روی چند مورد مشخص تاکید کرد. اما این به آن معنی نیست که هیچ ماده ای از قانون اساسی مورد عمل قرار نمی گیرد. زیرا همان گونه که گفته شد تقریبا همه روندهای موجود با الهام از قانون اساسی کشور زنده هستند. اگر قانون اساسی به کلی تعطیل می بود، ما امروز خیلی از چیزهایی را که داریم از دست می دادیم. نهادهای موجود، مناسبات شهروندان با حکومت و نهادهای قانونی را هرچه به صورت ناقص و ضعیف، اما در هر صورت تنظیم می کنند. آن چه امروز افغانستان را نجات داده و تعاملات و مناسبات میان مردمان شرق و غرب و شمال و جنوب را تنظیم کرده است، همین قانون اساسی فعلی است.

دیدگاه شما