صاحب امتیاز: محمد رضا هویدا

مدیر مسوول: محمد هدایت

سر دبیر: حفیظ الله زکی

جمعه ۱۰ حمل ۱۴۰۳

دانلود صفحات امروز روزنامه: 1 2 3 4 5 6 7 8

سرشماری نفوس در افغانستان و چالش های آن

-

در روزهای اخیر بار دیگر مساله احصاییه نفوس جنجال برانگیز شده است. این جنجال ها پس از آن برخاست که خبرهایی مبنی بر احصاییه از طریق هوا منتشر شد و باعث تردیدها و ابهام ها در بین مردم گردید. ممکن است چنان شیوه ای در دنیا معمول باشد و تجهیزات کافی و شیوه های درست آمارگیری استندرد و تخنیکی باشد و همان نتایجی را به دست دهد که سرشماری واقعی به دست می دهد. اما بدون تردید در افغانستان چنین شیوه هایی نتایج قابل قبول و مطمینی در بر نخواهد داشت. دیروز نیز احصاییه مرکزی به نحوی سرشماری هوایی را رد و بر احصاییه واقعی تاکید کرد. بر اساس گفته های احصاییه مرکزی بیش از 35 سال می شود که در کشور احصاییه دقیق صورت نگرفته است و جمعیت کشور در طی سه و نیم دهه دچار تغییرات و تحولاتی زیادی شده است. این بی خبری از میزان دقیق جمعیت کشور و فقدان آمار واقعی از وضعیت جمعیت و شرایط زندگی شهروندان به چالش های زیادی دامن زده است.
مهم ترین چالشی که از این وضعیت برخاسته است، ابهام در برنامه ریزی های اقتصادی و معیشتی است. اگرچه افغانستان اکنون در مرحله ای نیست که برای کل شهروندان کشور مزایا و خدمات دقیقی را ارایه کند و اکنون نبود آمار واقعی در این فرایند مشکل ایجاد کند. ولی در هر صورت فقدان آمار دقیق بر بسیاری از مشکلات دیگر می افزاید و مشکلات دیگری را سبب می شود.
اما پرسش مهم این است که چرا آمار دقیق از میزان نفوس کشور نداریم؟ به نظر می رسد چالش های زیادی در کشور ما وجود داشته است که سبب شده است ما نتوانیم احصاییه درست در اداره و برنامه ریزی های کلان کشور داشته باشیم.
مهم ترین چالشی که همواره وجود دشته است، فقدان امنیت و نبود شرایط اجتماعی برای آمارگیری است. مساله امنیت از نزدیک به 35 سال قبل یک مانع عمده بوده است. این مشکل امروز نیز هم چنان وجود دارد و در بسیاری از مناطق امکان احصاییه وجود ندارد.
اما مهم ترین چالش غیر از امنیت، فقدان زیرساخت های لازم برای سرشماری است. اکنون در بسیاری از نقاط مختلف کشور ادارات دولتی فعال نیست. وقتی اداره ای برای سرشماری و احصاییه دقیق وجود نداشته باشد و هرگونه احصاییه بدون ستندردهای لازم و بدون در نظر گرفتن مسایل تخنیکی صورت گیرد، هرگز چنین احصاییه ای قابل اعتماد و مورد تایید مراجع معتبر نخواهد بود. علاوه بر نبود زیرساخت های تخنیکی برای سرشماری، فقدان منابع بشری کافی برای این کار نیز یکی از مهم ترین چالش ها ست. افغانستان تا کنون نتوانسته است مساله آمار و کاربردهای آن را در مراکز دولتی و در میان مردم به عنوان یک اولویت اساسی در زندگی اجتماعی مردم معرفی کند. هنوز هم مسولین و هم مردم به این مساله به عنوان یک مساله فرعی نگاه می کنند و اهمیت آن توجه ندارند.
حتی کسانی که در برنامه های ریزی های کلان کشوری دست دارند هنوز بر اساس پیشفرض های خیالی به این مساله نگاه می کنند. وگرنه چگونه ممکن است برای ولایتی که از 35 سال قبل تا کنون آمار درستی در مورد آن وجود ندارد، برنامه ریزی های کلان ملی انجام داد. چگونه می شود امکانات صحی و آموزشی را بر سر ولایات با نبود آمار دقیق تقسیم کرد؟
یکی از چالش های عمده دیگر نبود دیدگاه لازم در مورد آمار و احصاییه است. به نظر می رسد در طی تمام سال های گذشته احساس بر این بوده است که اگر چنان آمار دقیق از شهروندان کشور صورت گیرد، بسیاری از تغییرات لازم در نتایج آمار دقیق خواهد آمد. بر این اساس ممکن است نفوس برخی زا ولایات کم و از برخی دیگر زیاد گردد. چنین جابجایی ها در مورد نفوس کشور به بسیاری از معادلات آسیب می زند. درست به همین خاطر در 35 سال گذشته نفوس واقعی مردم افغانستان احصاییه نشده است. اگر اراده قوی برای احصاییه و شفافیت در میزان نفوس و در نتیجه شفافیت در برنامه ریزی ها و پلان گذاری ها وجود داشته باشد، می توان به راحتی سرشماری را در سراسر کشور انجام داد.
اگر احصاییه سراسری امکان نداشته باشد، می توان این کار را در ولایت امن کشور انجام داد. اکنون در بسیاری از ولایات کشور امنیت کافی و لازم وجود دارد و هیچگونه مانعی نیز بر سر راه این پروسه وجود ندارد. ولی با آن هم هنوز در این ولایات سرشماری دقیقی صورت نگرفته است.

دیدگاه شما