وزارت دفاع ملی روز دوشنبه در یک حمله هوایی در ولسوالی دشت ارچی ولایت کندز 18 قومندان ارشد داخلی و خارجی طالبان را کشته و 12 قومندان دیگر آنها را زخمی کرده است؛ اما ادعا می شود که در این حمله تعدادی از افراد ملکی نیز کشته شده است.
ارگ ریاست جمهوری به منظور بررسی دقیق موضوع، کمیسیونی را تشکیل داده تا درباره جزییات این حمله تحقیق کند. وزارت دفاع می گوید که این افراد از اعضای شورای شمال شرق طالبان بودند که از ولایت های اطراف در کندز تجمع کرده بودند و می خواستند طرح حملات گسترده و بزرگ بر ولایت کندز را راه اندازی کنند؛ اما نیروهای اردوی ملی با اطلاع دقیق از این تجمع طالبان با پرتاب دو راکت تجمع طالبان را هدف قرار داد که در نتیجه آن تلفات سنگینی بر این گروه وارد آمد.
یکی از مشکلات همیشگی حمله بر گروه های شورشی این بوده که اغلب پس از حمله ادعا می شود که طی این حمله غیر نظامیان کشته شده است. بر اساس گزارش شاهدان عینی، این ادعا ها اکثرا نادرست بوده و با واقعیت های موجود فاصله دارد.
در زمان حکومت قبلی حمله نیروهای خارجی بر محل تجمع شورشیان به درد سر بزرگی برای این نیروها تبدیل شده بود. حتا حکومت افغانستان بارها نیروهای خارجی را به بی مبالاتی و کشتار افراد ملکی متهم کرد و هر بار اختیارات و صلاحیت های آنها را در حملات هوایی و شبانه محدود می کرد. این محدودیت ها و اتهام ها ضربه جبران ناپذیری را در سازماندهی و کارایی حملات تهاجمی نیروهای خارجی بر مواضع شورشیان بجا می گذاشت و وضعیت نظامی را به نفع طالبان و سایر شورشیان تغییر می داد.
یکی از مسایل بسیار مهم در جنگ های نظامی، تخریب مراکز سازماندهی، آموزشی شورشیان و راه اندازی عملیات پیشگیرانه بر مواضع آنها می باشد. این گونه حملات طرح های از پیش تعیین شده¬ای آنها را اخلال کرده و مانع اجرای عملیات های بزرگ آنها در شهرها و مراکز ولسوالی ها و ولایت ها می شود.
یکی از ضعف ها و کاستی هایی که در سال های گذشته در نیروهای امنیتی مشاهده می شد، این بود که این نیروها به لحاظ استخباراتی و اطلاعات کشفی بسیار ضعیف عمل می کردند. گروه های شورشی با صدها عراده موتر مملو از جنگجویان و با مقدار زیادی سلاح و مهمات مختلف النوع، شهرها و مراکز ولسوالی ها و ولایت ها را هدف قرار می دادند، اما نیروهای امنیتی تنها پس از حمله شورشیان به دفاع بر می خواستند و هدف نهایی این نیروها جلوگیری از پیشروی شورشیان بر شهرها و مراکز ولایت ها بود. در حالی که نهادهای امنیتی با استفاده از نیروهای اوپراتیفی به راحتی می توانستند از زمان و مکان عملیات شورشیان پیشاپیش آگاه شوند و با راه اندازی عملیات های نظامی دیگر، طرح های جنگی آنها را خنثا کنند.
به این دلیل حملات هوایی وزارت دفاع بر مراکز تجمع و سازماندهی شورشیان یک اقدام مثبت و مؤفق بوده که می تواند کاستی ها و ناکامی های سال های گذشته را جبران کند؛ اما برجسته سازی تلفات افراد ملکی پس از هر حمله نظامی ممکن است یک نوع دلهرگی، دلسردی و نیز نگرانی را از انجام چنین حملات در آینده به وجود بیاورد. از طرف دیگر این ادعاها ممکن است از سوی دستگاههای تبلیغاتی گروه های تروریستی طرح ریزی شود و مردم محل در تأیید چنین ادعاهایی تحت فشار قرار گیرد.
تأمین امنیت جانی شهروندان از وظایف مهم حکومت به شمار می رود. دوری کردن از تلفات افراد ملکی باید در صدر اولویت نیروهای امنیتی و دفاعی ما قرار داشته باشد. در سال های اخیر حکومت افغانستان نیز تدابیر جدی را برای جلوگیری از تلفات افراد ملکی در عملیات های نظامی در نظر گرفته است؛ ولی با همه اینها چند مشکل عمده در این رابطه وجود دارد که تلفات افراد ملکی را ناگزیر می سازد:
1- شورشیان اغلب در مناطق مسکونی و در خانه های مردم جلسات شان را انجام می دهند. بنابراین با حمله بر شورشیان، ناخواسته جان افراد ملکی به خطر می افتد.
2- شورشیان در عملیات های نظامی از سپر انسانی استفاده می کنند و به این ترتیب نیروهای امنیتی را در وضعیت دشوار تصمیم گیری قرار داده و از این فرصت بیشترین بهره را به نفع خود می برند.
3- شورشیان محلی وقتی در برابر حکومت می جنگند، شورشی به حساب می آید؛ اما همین که این افراد در خانه و محل زندگی شان هدف قرار گیرد به نام افراد ملکی معرفی می گردد و با راه اندازی تبلیغات این چنینی سعی می شود مردم نسبت به حکومت و نیروهای امنیتی بدبین شوند.
به این دلیل حکومت و کمیسیون حقیقت یاب باید تمام جوانب قضیه را مدنظر گرفته و اجازه ندهد که شورشیان از این اهرم برای متوقف سازی عملیات های کارساز هوایی بهره ببرند.