دیروز از روز جهانی کارگر طی محافل متعددی تجلیل به عمل آمد. روز اول ماه می که به نام روزجهانی کارگر نامگذاری شده است، همه ساله در سراسر جهان گرامی داشته می شود. این روز به یادبود کارگرانی تجلیل می شود که در چهارم ماه می سال 1886 در شهر شیکاگوی امریکا در جریان تظاهرات بزرگ کارگری کشته، اعدام، مجروح و یا زندانی شدند. این کارگران خواستار تعدیل شرایط کار و کاهش ساعات روزانه کار از ده ساعت به ۸ ساعت بودند و حکومت امریکا وعده داده بود که از اول ماه می ساعات کار به هشت ساعت در روز کاهش پیدا می کند؛ اما این تغییر به وجود نیامد. این مسأله سبب خشم کارگران امریکا گردید و آنها در یک اقدام جمعی، هزار و دوصد کارخانه و کارگاه را تعطیل کردند.
تجلیل از روز کارگر در کشورهای مختلف در واقع به یک فرصتی تبدیل گردید که در آن به مشکلات و خواست های کارگران رسیدگی صورت گیرد و شرایط کار برای کارگران آسان تر شود و حقوق کارگران در محیط کارگری به بهترین وجه از سوی کارفرمایان در نظر گرفته شود؛ به همین دلیل همه ساله شرایط کار در کشورهای دیگر تغییر می کند و کارگران از شرایط مناسب تر کاری برخوردار می گردند.
متأسفانه در افغانستان وضعیت کارگران رو به انکشاف ننهاده و این قشر از اجتماع، از حقوق و مزایای کارگری برخوردار نیستند. در افغانستان به دلیل ضعف حاکمیت قانون، کارگران در وضعیت خوبی قرار ندارند. کارفرمایان با انواع گوناگون دسیسه ها از کارگران بهره کشی کرده و حقوق آنها را رعایت و احترام نمی کنند. در افغانستان حقوق کارگران هم از سوی دولت پایمال می شود و هم از سوی سکتور خصوصی و کارگران مظلوم ترین و بی دفاع ترین قشر جامعه است که به صدای آنها هیچ کسی گوش نمی دهند.
مسأله بسیار مهم در زندگی کارگران در افغانستان این است که قانون و مراجع عدلی و قضایی، امنیت شغلی کارگران را تضمین نمی کنند، از اینرو کارفرما هر وقتی که دلش خواست می تواند بدون دلیل کارگر خود را اخراج کند. این مسأله اعتماد میان کارگر و کارفرما را از بین برده و سبب کاهش انگیزه کاری کارگران در انجام کارشان می گردد.
پدیده بسیار نگران کننده¬ای که در ارتباط با کارگران مطرح است، مسأله بیکاری است. این مسأله در آینده ممکن است به یک بحران غیر قابل کنترل منتهی شود. بنابراین لازم است که حکومت و سکتور خصوصی از همین حالا به فکر اتخاذ تدابیری باشند که در سال های آینده بتوانند، جوابگوی بازار کار در افغانستان باشند.
بر اساس آمار ارائه شده هم اکنون نزدیک به دوازده میلیون نیروی کار در افغانستان وجود دارد که از این میان تنها نیمی از آنها مشغول کار هستند و نیمی دیگرشان در بیکاری مطلق به سر می برند. علاوه بر این، سالانه حدود چهارصد هزار نفر به جمعیت نیروی کار افزوده می شود، این در حالی است که دولت استراتژی مشخص و عملی برای اشتغالزایی در کشور ندارد.
اگرچه نا امنی و گسترش آن در کشور از چالش های مهم فراروی اشتغالزایی به حساب می آید؛ اما نبود یک استراتژی جامع و مشخص از سوی دولت برای رفع بحران بیکاری نیز مزید بر علت شده و وضعیت بیکاری در کشور را حادتر و اسف بارتر ساخته است. امروز مهاجرین، گروه گروه از کشورهای مختلف به زور و اجبار اخراج می شوند. این مهاجرین در افغانستان علاوه بر سرپناه نیازمند پیدا کردن شغلی است که بتوانند از آن طریق نیازمندی های اساسی خانواده شان را برآورده سازند.
بنابراین اگر حکومت می خواهد از حقوق کارگران دفاع کند و به وضعیت کارگران بهبود بیاورد، باید شرایط کاری مناسب را برای کارگران مهیا بسازد. این کار به چند صورت ممکن می گردد:
1- وضع قوانین و مقرره هایی که بتوانند به بهتر شدن شرایط کار و زندگی کارگران منجر شود.
2- نظارت و کنترل از تطبیق قوانین مربوط به حقوق کارگران در محیط کارگری.
3- تدوین و تطبیق برنامه های اشتغال زایی و کار آفرینی که از بحران پیش بینی شده، جلوگیری نماید.
4- تلاش برای بهبود امنیت و جلب سرمایه گذاری داخلی و خارجی.
5- تلاش برای محو فقر و کاهش بیکاری در جامعه و تطبیق استراتژی های مرتبط با اشتغالزایی.
6- مبارزه قاطع با فساد و خویشخوری و حاکمیت اصل شایسته سالاری در جامعه.
تا زمانی که یک برنامه مؤثر و عملی برای بهبود وضعیت حقوقی، شخصیتی و معیشتی کارگران در پیش گرفته نشود، برگزاری کنفرانس ها و محافل تجلیلی و نمایشی نمی تواند به حل مشکلات کارگران کمک کند.