ماهیت جنگ با خشونت، کشتار، آوارگی و جابجایی مردم بی گناه ملکی همراه می باشد. در هیچ جنگی جان و مال غیر نظامیان از خطر مصئون نیست. موج های مهاجرتی که همه ساله در نقاط مختلف دنیا شکل می گیرد؛ گویای فشارها و ستم هایی اند که بر آنها تحمیل می شوند و زندگی و آرامش آنها را به بازی می گیرند.
با این همه در کشورهای دیگر نهادهای اجتماعی و فرهنگی و سازمان های مدافع حقوق بشر آن قدر فعال هستند که جلوی خشونت ها و تجاوزهای گسترده را گرفته و عوامل آن را به محاکمه بکشانند؛ ولی در افغانستان متأسفانه ما با خشونت های افسارگسیخته روبرو هستیم. شورشیان مخالف دولت اصلا خود را ملزم به رعایت حقوق انسانی شهروندان نمی دانند. احترام به موازین بین المللی حقوق بشر و الزام به قوانین جنگ برای آنها معنا و مفهوم ندارد.
حملات انتحاری، پناه گرفتن در محلات مسکونی و ایجاد سپر انسانی از جمله رفتارهایی اند که بی باکی شورشیان را نسبت به جان مردم بی گناه نشان می دهد. گروه های شورشی در افغانستان هرچند که سرنگونی و سقوط نظام فعلی را هدف گرفته اند؛ اما از حکومت کردن بر مردم افغانستان مأیوس و نا امید هستند. اگر آنها قصد حکومت کردن را می داشتند، این طوری بی باکانه به زندگی مردم ملکی نمی تاختند و جان و مال مردم را به نیستی و نابودی نمی کشاندند.
معمولا گروه هایی که باحکومت سر ستیز دارند و می خواهند پس از سقوط حکومت خودشان در حکومت نقش داشته باشند، خود را با مردم دشمن نمی سازند؛ زیرا می دانند که فردا به حمایت و اعتماد این مردم نیاز دارند.
حملات گروه های شورشی بر مساجد، منابر، فروشگاه ها و اماکن عمومی بیانگر این است که شورشیان افغانستان هیچ امیدی نسبت به آینده¬ای خود ندارند و صرف جنگ را به عنوان یک پروژه به پیش می برند. اکنون شورشیان از همین راه تغذیه می کنند و منافع شخصی خود را در تداوم جنگ جستجو می کنند.
گروه های شورشی که برای فریب افکارعمومی ابتداء دفاع از دین و ارزش های دینی و مبارزه با خارجیان را شعار می دادند، اکنون در همدستی با مافیای قاچاق مواد مخدر منافع مشترک خود را از بابت فروش مواد مخدر، قاچاق انسان و جرایم سازمان یافته  تعقیب می کنند. امروز خود آنها هم می دانند که حنای شان در دفاع از اسلام رنگ باخته است؛ مردم نیز از ماهیت آنها آگاهی یافته و می دانند که جنگ آنها صرف بخاطر تأمین منافع شخصی و حامیان خارجی شان است و هیچ ربطی به دین و باورهای دینی ندارند.
دشمنی آنها با مردم و کشتار بیرحمانه افراد ملکی از سوی شورشیان نیز نشان می دهد که آنها امیدشان را از مردم از دست داده اند و به این نتیجه رسیده اند که دیگر نمی شود مردم را با شعارهای اسلامی فریب داد و از آنها استفاده ابزاری نمود. این واقعیت تلخ شورشیان را وا داشته است تا در کشتار افراد ملکی هیچ ملاحظه¬ای را مد نظر نگیرند و بی مهابا به کشتن غیر نظامیان ادامه دهند.
گزارش کمیسیون حقوق بشر افغانستان نیز گویای این است که شورشیان کمترین اهمیتی به جان و مال مردم نمی دهند و زندگی مردم برای آنها ارزش ندارد. دیروز کمیسیون حقوق بشر اعلام کرد که در ۹ سال گذشته بیش از ۶۴ هزار غیر نظامی در افغانستان کشته و زخمی شده‌اند که از این میان بیشتر از ۲۳ هزار کشته و ۴۰ هزار نیز زخمی شده‌اند.
براساس یافته‌های این گزارش، نزدیک به ۵ هزار نفر از قربانیان زن، بیش از ۳۳ هزار مرد و هویت بیش از ۱۴ هزار نفر نیز مشخص نشده‌است.
در این گزارش عامل ۶۹ درصد تلفات و زخمی شدن غیر نظامیان افغانستان نیروهای شورشی مخالف دولت شناخته شده است و گفته شده که نزدیک به هفت هزار توسط نیروهای امنیتی افغانستان و بین‌المللی کشته و یا زخمی شده‌اند.
کشتار افراد ملکی جزؤ جنایات جنگی به شمار می آید و حکومت افغانستان در همکاری با نهادهای بین المللی و سازمان های مدافع حقوق بشر باید زمینه شناسایی عاملان کشتار افراد ملکی، مستند سازی جنایات و محاکمه جنایت کاران را فراهم نماید. حکومت و پارلمان افغانستان نباید به لحاظ قانونی شرایطی را فراهم آورد که افراد جنایت کار و عاملان کشتار مردم بی گناه افغانستان از معافیت قانونی برخوردار گردند. معافیت از مجازات به رهبران و فرماندهان شورشیان این فرصت را می دهد که آنها ازخلأ و ابهام قوانین به نفع خود سود برده و پس از ارتکاب صدها جنایت نا بخشودنی، به راحتی از محاکمه فرار کنند.