با این که پروسه انتخابات یک روند مهم و حساس ملی است و شفافیت و عدم شفافیت در انتخابات پیامدهای مثبت و منفی زیادی برای کشور و مردم دارد. متأسفانه انتخابات در کشورما همواره با ادعای جعل و تقلب همراه بوده است.
انتخابات اخیر ریاست جمهوری اعتماد مردم را به کمیسیون های انتخاباتی آسیب زد و مردم را نسبت به این پروسه بدبین ساخت. پیامدهای منفی انتخابات ریاست جمهوری اکنون بر انتخابات پارلمانی تأثیر گذاشته و موجب دلسردی، یأس و بی میلی مردم در این روند گردیده است.
تا هفته قبل تعدادی از احزاب با بستن دفاتر کمیسیون انتخابات در چند ولایت خواهان برگزاری انتخابات شفاف در افغانستان شدند. این احزاب علاوه بر تغییر سیستم انتخابات خواهان راه اندازی سیستم بایومتریک در انتخابات پارلمانی و نظارت وسیع احزاب در تمامی فرایندهای انتخاباتی گردیدند؛ این اعتراض ها، برگزاری انتخابات پارلمانی را با شک و تردید مواجه کرده بود.
در کشوری که امنیت تشدید یافته و اقتدار مرکزی تا حد زیادی کاهش پیدا کرده و رشته های اعتماد میان حکومت و مردم آسیب دیده است، عدم برگزاری انتخابات می تواند سر آغاز یک آشوب و بی نظمی دیگر در کشور گردد. ولی از طرف دیگر برگزاری انتخابات آگنده از جعل و تقلب نیز نمی تواند رضایت خاطر شهروندان نسبت به نتایج این پروسه جلب کند. پس چه باید کرد؟
راه میانه این است که انتخابات به وقت و زمان تعیین شده اش برگزار گردد؛ اما تمامی تدابیری که در شفافیت انتخابات کمک می کند و به کار بردن آن در انتخابات ممکن به نظر می رسد، باید مدنظر گرفته شود.
تغییر سیستم انتخابات از آنجایی که به تغییر قانون انتخابات وابسته است و تغییر قانون یک فرایند پیچیده، دشوار و زمانبر می باشد؛ در حال حاضر امکان پذیر نیست؛ بنابراین هم حکومت و کمیسیون های انتخاباتی و هم احزاب سیاسی و جامعه مدنی با توجه به واقعیت ها و ظرفیت های موجود، از آن صرف نظر کرده و توجه خود را بر مسایل ضروری دیگر معطوف نمایند.
اما به کارگیری سیستم بایومتریک در صورتی که همه جوانب آن سنجیده شده باشد و به کارگیری آن به لحاظ تخنیکی مشکلی نداشته باشد، می تواند یک گزینه خوب برای جلب رضایت نسبی شهروندان به حساب بیاید. با این همه باید توجه داشت که استفاده از سیستم بایومتریک هم نمی تواند شفافیت انتخابات را تضمین کند، اما در شرایطی که امکان جلوگیری از تقلب از راه های دیگر وجود ندارد، استفاده از دستگاه بایومتریک یک گام مثبت بوده و میزان تقلب را تا حد زیادی کاهش می دهد.
از طرف دیگر آزمایش این دستگاه ها و آموزش کارمندان کمیسیون انتخابات به این دستگاه و مشکلات مالی و تخنیکی دیگر، با این زمان کمی که تا روز برگزاری انتخابات پارلمانی باقی مانده، چالش های دیگری را فراروی کمیسیون انتخابات به وجود می آورد.
رییس اجراییه پیش از این گفته بود که در انتخابات پارلمانی آینده از سیستم بایومتریک کار گرفته می شود. کمیسیون انتخابات نیز گفته بود در صورتی حکومت هزینه های خرید این دستگاه ها را متقبل شود و شرکت آلمانی بتواند آنها را به افغانستان انتقال دهد، این کمیسیون در انتخابات از همین دستگاه ها استفاده خواهد کرد. ولی با اظهارات دیروز کمیسیون درمورد دستگاه بایومتریک به نظر می رسد که موانع بر سر راه استفاده از دستگاه بایومتریک هنوز هم برطرف نشده است.
اکنون این سؤال مطرح است که آیا مردم افغانستان بازهم شاهد یک انتخابات ناسالم و آمیخته با تقلب در افغانستان خواهد بود؟ پاسخ این پرسش را باید کمیسیون های انتخاباتی برای مردم افغانستان بدهد که آیا این کمیسیون ها قادر به برگزاری یک انتخابات سالم و عاری از تقلب می باشد یا نه؟
باتوجه به وظایفی که برای کمیسیون های انتخاباتی تعریف شده و فرصت هایی که این کمیسیون ها در اختیار داشته است، باید این تضمین حداقلی وجود داشته باشد که رأی برامده از درون صندوق ها با آرای ریخته شده، بیش از حد تفاوت نداشته باشد. اما چنانچه این آراء بتواند جای برنده انتخابات و بازنده‌ای آن را عوض کند، دیگر نمی توان به نتایج آن دلخوش بود.