صاحب امتیاز: محمد رضا هویدا

مدیر مسوول: محمد هدایت

سر دبیر: حفیظ الله زکی

پنجشنبه ۱۳ ثور ۱۴۰۳

دانلود صفحات امروز روزنامه: 1 2 3 4 5 6 7 8

ضعف در بـرابر همسایگان مـداخله گر

-

برایان هوک نماینده ویژه وزارت امور خارجه ایالات متحده در امور ایران روز پنجشنبه در یک نشست خبری از حمایت های جمهوری اسلامی ایران از حوثی ها در یمن و طالبان در افغانستان خبر داد. او که همزمان یک فروند موشک زمین به هوا به نام «صیاد 2» را که گویا در ایران ساخته شده و در اختیار حوثی های یمن قرار داده شده است، به نمایش گذاشت، از کشف یک راکت توپخانه ای ضد تانک به نام فجر نیز یاد کرد که در ولایت هلمند از نزد طالبان به غنیمت گرفته شده است.
این اولین باری نیست که جمهوری اسلامی متهم به دخالت در امور افغانستان شده است. اما اولین باری است که به طور مستند از یک نوع سلاح نام برده شده است که در اختیار طالبان قرار گرفته است. طی یک سال گذشته بارها مقامات حکومت افغانستان از مداخله جمهوری اسلامی در جنگ های افغانستان سخن به میان آورده اند. به خصوص در جنگ های فراه و غزنی از این سخنان زیاد شنیدیم. در این که کشورها متناسب به تقویت بنیادهای قدرت منطقوی و بین المللی خود دست به بازی های سیاسی و امنیتی می زنند، هیچ تردیدی نیست. سیاست های جمهوری اسلامی ایران در برابر همسایگانش به خصوص در قبال افغانستان را نیز از همین زاویه باید نگاه کرد. اما چند نکته مهم وجود دارد که دولت های افغانستان و ایران هردو باید به طور جدی بدان ها بیندیشند.
نکته اول این است که جمهوری اسلامی طی دو سال اخیر از ارتباطات خود با طالبان علنا پرده برداشته است. سال گذشته برای نخستین بار هیاتی به دعوت نهادهای رسمی ایران به کنفرانس وحدت اسلامی در تهران دعوت شد و در سال جاری نیز یک هیات از طالبان در این کنفرانس که به مناسبت میلادالنبی برگزار می شود، شرکت کرده است. اگر گزارش نماینده ویژه ایالات متحده و اظهارات برخی از مقامات حکومتی در زمینه دخالت جمهوری اسلامی در جنگ های فراه و غزنی صحت داشته باشد، باید گفت که این کشور رسما وارد فاز امنیتی و نظامی نیز در افغانستان شده است. مقامات تصمیم گیرنده در این کشور حتما پیش بینی کرده اند و باید درک کنند که وارد شدن به فاز نظامی و امنیتی در افغانستان چه هزینه هایی برای آن کشور دارد. جمهوری اسلامی در سال های نخست حضور نیروهای ناتو ایالات متحده در افغانستان علی رغم مشکلات سیاسی بین این دو کشور، مناسبات نیک در زمینه مسایل امنیتی و نظامی افغانستان با ایالات متحده داشت و همکاری نظامی و امنیتی خوبی در راستای مبارزه با تروریسم صورت گرفت. اما اکنون به نظر می رسد این مناسبات به گونه دیگر در حال رقم خوردن است. 
نکته دوم این است که روابط جمهوری اسلامی با طالبان در ابتدا خوب نبود و از لحاظ ایدئولوژیکی و فرهنگی در دو جبهه کاملا متضاد تعریف می شدند. برخورد طالبان در آغاز ظهور این گروه، در مزار شریف با کارمندان کنسولگری جمهوری اسلامی بر روابط دو طرف تا مدت ها سایه افکنده بود. اما اینک به نظر می رسد که قرار گرفتن در جبهه ضد آمریکایی و جدی شدن رخدادهای آینده سبب شده است تا مناسبات میان جمهوری اسلامی و طالبان به گرمی گرایش پیدا کند.
نکته سوم اما طبیعی بودن روابط میان جمهوری اسلامی و طالبان است. طبیعی است که هر موجود زنده ای بر اساس اقتضائات حیات خود نظم می پذیرد و خود را با محیط تطبیق می دهد. اکنون اگر جمهوری اسلامی به این نتیجه رسیده باشد که حمایت از طالبان و تحت فشار قرار دادن دولت افغانستان به عنوان دولت همکار با ایالات متحده و در نتیجه فشار وارد کردن بر آن دشمن دیرینه، می تواند برای آن کشور سودمند باشد، قطعا متناسب به درک خود عمل خواهد کرد.
پاکستان سال ها است که در امور افغانستان به صورت عریان مداخله می کند. گروه های مسلح تروریستی ایجاد کرده است. تا کنون نیز از آن گروه ها به طور همه جانبه حمایت تسلیحاتی و مالی و نظامی می کند. حتی در بسیاری از موارد حملات تروریستی و پلان های جنگی در خاک این کشور و در پستوهای نهادهای امنیتی این کشورطرح می شود. و...
نکته مهم و اساسی این است که متاسفانه افغانستان هنوز نتوانسته است به موازات عملکرد همسایگان، پاسخ های متناسب به عملکرد آن ها ارایه کند. نیاز به گفتن ندارد که کشور ما هنوز از منازعات چندین ساله رنج می برد و ساختارهای دفاعی و امنیتی کشور به طور مناسب هنوز سازماندهی و بازسازی نشده است. به همین خاطر ما همیشه یک گام متاسفانه عقب تر از همسایگان هستیم. باید اذعان کرد که نیازمندی ها و اتکا به کمک های خارجی و حضور میلیون ها مهاجر در کشورهای همسایه، افغانستان را مجبور به اتخاذ سیاست های مصلحت جویانه می کند.
مجموع این عوامل سبب شده است که افغانستان در برابر همسایگان همواره از موضع ضعف برخورد کند. امیدواریم که همسایگان ما، موقعیت افغانستان را درک کنند و هم افغانستان از موضع ضعف برآید و به همسایگان تفهیم کند که اگر آرامش به افغانستان بر نگردد، مجموع منطقه ما دچار بحران خواهد بود و این بحران ممکن است در آینده به عمق قلمرو همسایگان نیز گسترش یابد.

دیدگاه شما