مجلس نمایندگان برای هشتمین سال متوالی دیروز تعطیلی زمستانی خود را آغاز کرد و اعضای مجلس نمایندگان، هرکدام در پی کار و بار خویش رفتند. در طی این هشت سال کمتر دیده شده است که نمایندگان مجلس در تعطیلات زمستانی و تابستانی خویش به سراغ موکلان و قریه های دوردستی که از آن جاها رای کمایی کرده اند، بروند و از وضعیت مردمی که به آنها رای داده اند، با خبر شوند. فلسفه اصلی نمایندگی مجلس نیز همین است که یک نماینده باید مطالبات و مشکلات موکلان خود را به دستگاه های حکومتی و تصمیم گیرنده برساند و مشکلات محیطی موکلان خود را رفع کند و بدین ترتیب از حقوق آن ها دفاع کند.
تا کنون نزدیک چهار سال از عمر مجلس نمایندگان با ترکیب فعلی آن در یک وضعیت اضطراری و تقریبا غیر قانونی سپری شده است. یعنی نمایندگان مجلس نزدیک به چهار سال را بدون این که پشتوانه انتخاباتی داشته باشند در کرسی یکی از قوای سه گانه کشور حضور داشته اند. اکنون که این مجلس به تعطیلی رفته است و عنقریب نمایندگان جدید وارد خانه ملت خواهند شد، خوب است مردم در باره کارنامه مجلس قبلی قضاوت کنند و مجلس بعدی از این قضاوت درس بیاموزند.
اگرچه با انتخاباتی که در 28 میزان داشتیم و مشکلاتی که در پروسه این انتخابات در سراسر کشور به وجود آمد، معلوم نیست که اعضای جدید مجلس نمایندگان چه کارنامه ای از خود بر جای خواهند گذاشت؛ ولی مجلس فعلی که اکنون به تعطیلی رفته است، کارنامه چندان مثبتی نداشت. تا جایی که حتی برخی از نمایندگان مجلس فعلی، آن را نه خانه ملت، بلکه محلی برای کمیشن کاری می دانستند.
از هر زاویه‌ی که نگاه کنیم کارنامه اعضای مجلس نمایندگان دور شانزدهم قابل دفاع نیست. نخستین آموزه منفی از عمر طولانی دور شانزدهم مجلس نمایندگان این است که اعتبار یکی از مهم ترین نهادهای دولت افغانستان با تردیدهای بسیار همراه شده است. در حالی که اگر قوای دیگر کشور زیر سوال می رفت باید تکیه گاهی به نام خانه ملت وجود داشته باشد که این نقیصه را جبران کند. ولی اکنون بسیاری از مردم افغانستان از مجلس، نمایندگی مردم و کرسی وکالت برداشت کاملا منافی باارزش های دموکراتیک و فلسفه وجودی این مجلس دارند. حتی در نزد افکار توده مردم، از مجلس نمایندگان و پارلمان افغانستان، بیشتر زدوبندهای اقتصادی و مالی تبادر می کند، تا نمایندگی واقعی از مردم.
نکته دومی که به عنوان یک پوینت منفی در کارنامه دور شانزدهم مجلس قابل ذکر است این است که نتوانستند در عمل وحدت ملی را در خانه ملت تمثیل کنند. جنجال ها و منازعات قومی بر خانه ملت نیز تاثیر گذاشت و حتی بسیاری از جنجال های قومی در درون مجلس نیز کشانده شد. حمایت عده ای از برخی حرکت های مدنی و مخالفت عده دیگر با آن، رای دادن با معیارهای قومی به وزرای پیشنهادی حکومت در اکثر موارد، جنگ های قومی در نشست های علنی مجلس و درگیری های فیزیکی نمایندگان با همدیگر، مخالفت و موافقت با معیارهای قومی بخشی از نمونه هایی اند که متاسفانه جهت گیری های قومی اعضای مجلس را نشان می دهند. در حالی که مجلس نمایندگان یا خانه ملت باید تمثیل کننده ارزش های دموکراتیک و افغانستان شمول باشد، به محلی برای تبارز افکار قومی و تباری تبدیل شده بود.
اکنون اعضای مجلس نمایندگان به تعطیلی زمستانی رفته اند و امید می رود که تا زمان برگشتن آن ها از تعطیلات نتیجه انتخابات 28 میزان نیز مشخص گردد و ما با چهره های جدید در خانه ملت مواجه شویم. طبیعی است که اکنون نمی توان نسبت به عملکرد مجلس آینده قضاوت کرد؛ ولی انتظار مردم افغانستان این است که ما در دور هفدهم مجلسی داشته باشیم که ارزش های دموکراتیک را به خوبی تمثیل کنند و فرهنگ قوم گرایی را از عرصه های سیاسی کشور بزدایند.