صاحب امتیاز: محمد رضا هویدا

مدیر مسوول: محمد هدایت

سر دبیر: حفیظ الله زکی

جمعه ۱۰ حمل ۱۴۰۳

دانلود صفحات امروز روزنامه: 1 2 3 4 5 6 7 8

جایگاه دولت افغانستان در مذاکرات صلح کجاست؟

-

چندی است مذاکرات صلح افغانستان از سوی دولت ایالات متحدۀ آمریکا که از مهمترین حامیان دولت افغانستان است طرح شده و ظاهرا از سوی این دولت باجدیت تمام پیش میرود. دیدار زلمی خلیل زاد نمایندۀ خاص وزارت خارجۀ آمریکا در امور افغانستان با نمایندگان طالبان و مقامات دولت پاکستان در چندین مرحله و همچنین، دیدار این مقام ارشد آمریکایی با مقامات دولتی افغانستان و سران گروههای احزاب سیاسی مستقر در کابل نشان از جدیت دور جدید طرح صلح افغانستان توسط دولت ایالات متحدۀ آمریکا دارد.
اگرچه دولت افغانستان سالهاست که با تشکیل شورای عالی صلح و حتی دادن قربانیانی در این راستا سخن از صلح گفته و در جهت تحقق صلح تلاش کرده است؛ اما جنگ جویان مسلح مخالف دولت افغانستان، عمدتا گروه طالبان و شبکۀ حقانی که مخاطب اصلی صلح خواهی دولت افغانستان بودهاند، این ندای صلح خواهی را رد کرده و بیشتر بر طبل جنگ کوبیده اند و  کشورهای حامی این گروهها نیز اقدامات مؤثری در این راستان انجام ندادهاند.
این بار اما قضیه تا حدودی تفاوت دارد. ایالات متحدۀ آمریکا به عنوان کشوری قدرتمند و طراح صلح افغانستان، بر حامیان طالبان، به خصوص دولت پاکستان فشار آورده و این دولت نیز برای کشاندن طالبان بر سر میز مذاکره تلاشهای بیشتری از خود نشان داده است. باز داشت موقت برخی از رهبران طالبان و رهایی عاجل انها از زندان توسط دولت پاکستان از یک سو نشان دهندۀ بروز تنشهای ولو عاجل و موقت بین گروه طالبان و دولت پاکستان از یک سو و تلاش نه چندان واضح این کشور برای همراهی با کاروان صلح مطرح شده از سوی ایالات متحدۀ آمریکا از سوی دیگر است. شاید جدیت اخیر دولت ایالات متحدۀ آمریکا تا حدودی دولت پاکستان را به عنوان اصلی ترین حامی گروه طالبان سر درگم و آشفته کرده باشد که طی روزهای گذشته شاهد چنین اقدماتی بودیم.
طالبان نیز در این واخر در عرصه سیاسی به زنان دیپلماتیک رو آورده است و از زبان برخی از رهبران این گروه شنیدیم که با لحن تهدید آمیز خطاب به ایالات متحده آمریکا اظهار داشتند که اگر ایالات متحده در طرح مذاکرات صلح صداقت نداشته باشد، طالبان مذاکرات صلح را ترک خواهند کرد و در مقابل ایالات متحده هم کم نیاورد و نمایندۀ وزارت خارجه این کشور آقای خلیل زاد گفت که اگر طالبان همچنان علاقه به جنگ دارند، با آنها میجنگیم. این بیان جدی و قاطع خلیلزاد حد اقل طالبان را متقاعد ساخت که این بار نمی توانند از حضور بر سر میز مذاکره سرباز زنند؛ اگرچه اصرار خود را مبنی بر این که با نمایندگان دولت افغانستان مذاکرده نمیکنند، به کرسی نشاندند و با حمله انتحاری به مرکز فرماندهی نیروهای مسلح افغانستان در ولایت میدان وردک قدرت عملیاتی خود را به رخ طرف مذاکره کنندۀ خود کشیدند.
حال سؤال این جاست که با دوام مذاکرات صلح افغانستان بین دولت ایالات متحدۀ آمریکا و گروه طالبان، جایگاه دولت افغانستان کجاست؟ اگر نمایندگان آمریکا به رهبری آقای خلیلزاد مذاکرات صلح را با طالبان تا جایی پیش ببرند که به مرحلۀ اقدامات عملی چون تبادل زندانیان، بر قراری آتش بس بین دو طرف درگیر درجنگ و اقدامات متعدد عملیاتی دیگری که هر مذاکرۀ صلح بدون آنها بی فرجام است، دولت افغانستان چه خواهد کرد و چه نقشی خواهد داشت؟
آیا اگر در آن زمان مواردی را که دولت ایالات متحدۀ آمریکا با جانب طالبان برسر آنها به توافق برسد، بر دولت افغانستان عرضه کرده و از این دولت عملیاتی شدن روند صلح را بخواهد، نقض حاکمیت دولت افغانستان نخواهد بود؟ و آیا دولت افغانستان به چنین خواستی تن خواهد داد؟ اگر دولت افغانستان توسط ایالات متحده وادار به قبول شرایط مذاکرهای شود که خود در آن نقش نداشته است، چگونه اقتدار و انسجام این دولت به عنوان یک طرف اصلی قضیه حفظ خواهد شد؟ و آیا در آن صورت اگر طالبان در صفوف دولت افغانستان ضعف و نا هماهنگی مشاهده کنند، باز هم بر روند عملی توافق شدۀ صلح مانند مبادلۀ زندانیان، آتش بس و دیگر مسائل عملی پروسۀ صلح وفادار خواهند ماند؟
این‌‌ها و مسائل مشابه آن، سؤالاتی هستند که مذاکرات صلح را در افغانستان با ابهامات جدی مواجه ساخته است. تاجایی که مربوط به دولت افغانستان میشود، مسولان امور به روند جاری مذاکرات صلح، ابراز تردید کرده و اعلام کرده اند که بدون مشارکت دولت افغانستان این روند به جایی نخواهد رسید. شکی نیست که دولت افغانستان یک طرف است و بدون مشارکت فعالانه و رضایت آن روند صلح به پیش نخواهد رفت؛ اما در این هم تردید نیست که هم هزینه جنگ و هم هزینههای بخشی از دولت افغانستان را مستقیم یا غیر مستقیم ایالات متحدۀ آمریکا و متحدانش می پردازند و طبعا نتیجه عملی آن این است که رونده های عملی چون پروسۀ صلح را نیز در دست گرفته یا به میزان زیادی بر آن تأثیر داشته باشند.
در صورتی که آمریکاییها در مذاکرات بعدی بتوانند دو طرف را بر سر میز مذاکراه رو در روی هم بنشانند، ممکن است بسیاری از این موارد حل شود و پروسۀ صلح با رضایت و همکاری فعال دولت افغانستان به پیش برود؛ در غیر این صورت این خطر وجود دارد که بدبینیها افزایش یافته و روند صلح را در هرمرحله با مشکلات جدی مواجه خواهد کرد.

دیدگاه شما