پنجمین دور مذاکرات ایالات متحده با گروه طالبان در قطر دیروز آغاز شده است. اما هیچ‌کدام از این مذاکرات، نتیجه واضح و روشنی تا کنون نداشته است. طبیعی است که هدف از این مذاکرات آوردن صلح و آرامش و جلوگیری از جنگ در افغانستان باید باشد. اگر هدف اصلی همین موضوع است، بدون شک تا کنون هیچ پیشرفتی در این زمینه حاصل نشده است. اما اگر هدف صرفا جستجوی راهی برای خروج نیروهای ایالات متحده از افغانستان باشد، ممکن است نتایجی در بر داشته باشد که البته مردم افغانستان از آن بی‌خبر‌اند. عقامت مذاکرات قطر و گفتگوهای مشابه آن در جاهای دیگر تا حدودی طبیعی هم هست. زیرا در تمام این مذاکرات حلقه‌های مفقوده‌ای وجود دارد که هرکدام به عنوان یک فاکتور اساسی در بی‌نتیجه کردن مذاکرات عمل می‌کند.
در تمام مذاکراتی که تا کنون میان ایالات متحده و طالبان صورت گرفته است، نمایندگان دولت افغانستان حضور نداشته اند. حضور دولت افغانستان در مذاکرات به مثابه یک نهاد مشروع که بتواند از مردم افغانستان نمایندگی کند، ضامن اصلی به ثمر رسیدن هر گونه مذاکره و مفاهمه است. نماینده ایالات متحده اگر صد بار هم با انواع و اقسام گروه‌های طالبان مذاکره کند، باز هم نتیجه مطلوب به دست نخواهد آورد. مگر این که فقط بر سر خروج نیروهای این کشور از افغانستان مذاکره کند. در این صورت، این مذاکرات نه برای مردم افغانستان و یا حتی ایالات متحده بلکه برای طالبان دستاوردهایی خواهد داشت.
هیچ تضمینی وجود ندارد که حتی اگر یک سرباز آمریکایی هم در افغانستان باقی نماند، جنگ در کشور فروکش کند. چون به نام طالبان شاخه‌های مختلفی وجود دارد که هرکدام با استراتژی جداگانه درعرصه‌های سیاسی و نظامی حضور دارند. بگذریم از این که ده‌ها گروه تروریستی دیگر مثل القاعده، داعش، شبکه حقانی، حزب تحریر اسلامی و... در هماهنگی کامل با جناح‌های اصلی طالبان در حال جنگ با نیروهای امنیتی افغانستان هستند.
البته که این کوته فکری در میان اپوزیسیون افغانی وجود دارد که عدم حضور دولت در مذاکرات صلح را نوعی سرشکستگی حکومت افغانستان و غلبه طالبان بر دولت بدانند. اما هر کسی به شمول ایالات متحده و گروه‌های اپوزیسیونی اگر نقش حکومت را در مذاکرات صلح بی اثر می‌دانند، اشتباه می‌کنند. تنها شخصیت حقوقی که بتواند موفقیت هرگونه گفتگو و مذاکره را تضمین کند، حضور حکومت افغانستان به نمایندگی از دولت و ملت افغانستان در تمام مذاکرات صلح است.
گرِهِ دیگری که در مذاکرات اخیر صلح وجود دارد، غیبت مردم و اقشار مختلف افغانستان در این مذاکرات است. حتی در اجلاس مسکو که حدود 40 نفر از افغانستان در آن اشتراک ورزیدند، نیز هیچ چهره‌ای که بتواند به‌طور قاعده‌مند از مردم افغانستان نمایندگی کند، حضور نداشت. چند چهره سمبلیک  که از قدرت مانده و از مردم رانده شده اند، نمی‌توانند، نمایندگی مردم افغانستان را تمثیل کنند. به همین خاطر در اجلاس مسکو نیز تنها گروه طالبان و دولت روسیه توانستند، فضایی را خلق کنند که به نفع خویش استفاده کنند. ولی این مذاکرات نه برای کسانی که اشتراک کردند و نه برای مردم افغانستان، هیچ نتیجۀ مثبتی نداشت.
گرهِ دیگر مذاکرات صلحی که فعلا در قطر جریان دارد، پنهان‌کاری و استخباراتی شدن این مذاکرات است. تمام این مذاکرات در پشت درهای بسته صورت گرفته است. حتی در اجلاس مسکو نیز مذاکرات اصلی ببین چند نفر محدود در پشت درهای بسته و ممکن است با حضور چند چهره استخباراتی روسیه صورت گرفته باشد. باقی شرکت کنندگان در این احلاس فقط نقش سیاهی لشکر را داشته اند. مسلم این است که هیچ معلوماتی از درون مذاکرات به بیرون درز نکرده است. حال پرسش این است که در غیبت دولت و مردم افغانستان، ما از کدام مذاکرات صلح سخن می‌گوییم؟
به همین خاطر پای مهم‌ترین گره مذاکرات صلح قطر به میان می‌آید که حضور پررنگ خارجیان در این مذاکرات است. بدون این که هیچ طرفی از افغانستان که مسولیت گفتگوها را به عهده گیرد، تا کنون در این مذاکرات حضور نداشته است. صرف افغانی الاصل بودن نماینده ایالات متحده در این مذاکرات هرگز نمی‌تواند غیبت مردم و دولت افغانستان را توجیه کند. به هر صورت او یک آمریکایی است که به خاطر منافع کشور متبوعش تلاش می‌کند و هیچ‌گونه مسولیتی از سوی دولت و مردم افغانستان ندارد.
با توجه به موانع و گره‌هایی که فراروی مذاکرات فعلی صلح دیده می‌شود، اگر روند مذاکرات به همین منوال پیش رود، نباید توقعی از آن داشت و این مذاکرات را پیش درآمد آرامش در افغانستان دانست. اما اگر این مذاکرات صرفا به خاطر خروج نیروهای آمریکایی از افغانستان باشد، ممکن است برای آن کشور نتیجه‌ای در بر داشته باشد. ولی بدون شک برای افغانستان آغازی دیگر از بحران‌های متوالی و تداوم جنگ و منازعه خواهد بود.