دیروز دفتر ارتباطات استراتژیک ریاست جمهوری دو سند پلان رسانه‌ای حکومت برای سال 1398 و رهنمود ارتباطات استراتژیک حکومت را با حضور مقامات عالی رتبه حکومت، سخنگویان حکومت، بخش مطبوعاتی حمایت قاطع و برخی از سفارت خانه های خارجی مقیم کابل و رسانه های آزاد رونمایی کرد. در این مراسم معاون دوم ریاست جمهوری بر رشد و حمایت از آزادی بیان تاکید کرد و پالیسی حکومت را در این زمینه تشریح کرد. به گفته معاون رییس جمهور پالیسی اصلی حکومت توسعه آزادی بیان و حمایت از رسانه‌های آزاد است. وی تاکید کرد که آزادی بیان خط سرخ برای رهبری حکومت است و هرگز به هیچ بهانه‌ای مورد معامله نباید واقع شود.
در همین راستا به گفته وی فراهم ساختن بسترهای حقوقی آزادی بیان از طریق تصویب قوانین و طرزالعملهای رسانه‌ای، ایجاد کمیسیون دسترسی به اطلاعات، ایجاد کمیته مشترک حکومت و رسانه‌ها و تاسیس صندوق وجهی حمایت از خبرنگاران تنها بخشی از اقدامات حکومت در راستای حمایت از رسانه‌های آزاد است. اما معاون رییس جمهور تاکید کرد که آزادی بیان خط سرخ حکومت است و هیچ کس نمی‌تواند به بهانه صلح و یا هر بهانه دیگر، این حق مسلم شهروندان کشور را به معامله بگیرد.
در این که در سال‌های اخیر در زمینه آزادی بیان حکومت دستاوردهای خوبی داشته شکی نیست. اما هنوز چالش‌های بسیاری نیز همان‌گونه که معاون رییس جمهور بیان کرده است، فراروی رسانه‌ها وجود دارد. بسیاری از رسانه‌ها به دلیل مشکلات مالی تعطیل شده اند و بسیاری دیگر در وضعیت بد اقتصادی به سر می‌برند. وقتی رسانه‌ای نتواند از نظر مالی کارمندان خود را تامین کند، نمی‌تواند به شکل حرفه‌ای و مسلکی به حیات خود ادامه دهد. در این صورت یا به کلی تعطیل می‌گردد و یا مجبور است با کارمندان غیر حرفه‌ای و آماتور به راهش ادامه دهد که در این صورت فاجعه‌ای کمتر از تعطیلی را در پیش رو ندارد.
چالش دیگر، مشکلات امنیتی برای رسانه‌ها است. در سال‌های اخیر بسیاری از رسانه‌های محلی در ولایات مختلف کشور یا تعطیل شده اند و یا حتی مجبور گردیده اند تحت هراس و در سایه مخالفان مسلح حکومت و یا زورمندان محلی و مطابق خواست آنان به کار خویش ادامه دهند. علاوه بر آن در سال‌های اخیر متاسفانه ده‌ها تن از خبرنگاران و رسانه‌گران از سوی گروه‌های هراس افکن هدف قرار گرفته اند. حمله بر کارمندان موبی گروپ در دو سال قبل بدترین حادثه از این نوع بود.
چالش مهم‌تر دیگر هنوز مربوط به برخورد مسولان حکومتی در ولایات با خبرنگاران و رسانه ها است. این واقعیت تلخ هنوز وجود دارد که بسیاری از مسولان حکومت و مقامات به خصوص در محلات از اهمیت دسترسی به اطلاعات بی خبرند. به همین خاطر به تکرار مشکلاتی در زمینه برخوردهای غیر حرفه‌ای با خبرنگاران و رسانه از سوی مسولین صورت گرفته است. البته بخشی دیگر مربوط به برخورد غیر حرفه‌ای و غیر مسلکی بسیاری از خبرنگاران با قضایا است. به همین خاطر هنوز یک میکانیزم دقیق در زمینه دسترسی به اطلاعات وجود ندارد و هنوز ارتباط رسانه با مسولان حکومتی درست یا تعریف نشده و یا جا نیفتاده است. این مشکل عمده در راستای گردش اطلاعات آزاد است.
اما چالش عمده همان چیزی است که در سخنان معاون رییس جمهور آمده است. ما اکنون در وضعیتی به سر می‌بریم که مذاکرات صلح جریان دارد. در این مذاکرات تنها چیزی که مورد گفتگو است، بده‌بستان‌های سیاسی است. حتی نماینده خاص ایالات متحده طی چندین دور مذاکرات فشرده اش با طالبان، تنها در باره مسایل سیاسی و میکانیزم‌های خروج نیروهای این کشور از افغانستان، مذاکره مستقیم حکومت با طالبان، آتش بس و همکاری طالبان در مبارزه با داعش بوده است. در این میان اما هیچ سخنی در باره دستاوردهای حکومت افغانستان در زمینه آزادی بیان و رسانه‌های آزاد گفته نشده است. نه تنها سخنی در باره حفظ این ارزش‌ها به میان نیامده است، بلکه حتی گاهی علیه آزادی بیان و رسانه‌ها به طور غیر مستقیم در این گفتگوها سخن به میان آمده است. وقتی طالبان از عدم به رسمیت شناخته شدن قانون اساسی علنان در گفتگوها سخن می‌گویند و یا حاضر نیستند در جریان مذاکرات با رسانه‌ها گفتگو کنند، نشانه‌های بدی برای آزادی بیان و رسانه‌ها است. در نشست مسکو هم بسیاری از کسانی که در مقابل طالبان قرار داشته اند، وقتی با طالبان بر سر یک میز نشستند، دفاع از قانون اساسی و آزادی بیان و ارزش‌های حقوق بشری را فراموش کردند.
بنابراین نهادهای جامعه مدنی و زنان، به خصوص اصحاب رسانه باید نگران باشند و تنها به ابراز نگرانی اکتفا نکنند. بلکه به طور فعالانه در تمام مذاکرات و گفتگوهای صلح در هر جایی حضور فعال داشته باشند و از آزادی‌های به دست آمده که محصول خون میلیون‌ها انسان و نیز محصول فداکاری اهالی رسانه‌های در طول دوران مبارزه علیه تروریسم و هراس‌افکنی است، محافظت کنند. معامله‌ناپذیری آزادی بیان تنها وظیفه حکومت نیست. بلکه رسانه‌ها نقش بیشتر در این زمینه باید بگیرند.