در روزهای اخیر کمیسیون انتخابات از پیشرفت در روند ثبت نام رای دهندگان سخن به میان آورده است و آماری نسبتا بالایی را اعلان کرده است. اگر واقعا بر اساس گفته های دو روز پیش کمیسیون انتخابات تا کنون در پروسه ثبت نام تقویتی رای دهندگان در حدود 400هزار نفر ثبت نام کرده باشند، یک گام بزرگ و یک پیشرفت امیدوار کننده در این زمینه صورت گرفته است. اما با توجه به مشکلاتی که فراروی این پروسه وجود دارد بعید به نظر می رسد که این آمار دقیق و درست باشد.
چنان که می دانیم در سال گذشته و پیش از آن که انتخابات پارلمانی صورت گیرد مشکلاتی در روند ثبت نام پیش آمد که بیش از آن که چالش های عینی و فیزیکی باشد، مشکلات روانی و ذهنی بود. سال گذشته در سراسر کشور شایع شد که طالبان انگشت کسانی را که به تذکره های خویش استیکر بزنند خواهند برید و آنان را در هر جایی مشاهده کنند، مجازات خواهند کرد. در آن زمان طالبان بر اساس اعلامیه هایی که صادر کرده بود تمام مردم افغانستان را تهدید کرده بودند که اگر به پروسه انتخابات کمک کنند و یا در این پروسه مشارکت کنند، مجازات خواهند شد. این شایعه به قدری قوی بود که به خصوص مردان در بسیاری از مناطق عملا از ثبت نام در مراکز ایجاد شده خودداری کردند و هم چنان تذکره های آنان تا آخر سفید ماند و صدها هزار نفر به همین دلیل از پروسه ثبت نام و در نهایت از پروسه انتخابات بازماندند.
اما در هر صورت آن شایعه و عدم اشتراک بخشی از مردم افغانستان در سرنوشت سیاسی خود، سبب تعویق و یا تعلیق انتخابات نگردید و انتخابات پارلمانی با تمام مشکلاتی که داشت برگزار شد و ما اکنون شاهد حضور وکلای جدید در خانه ملت هستیم. از همین رو در آستانه انتخابات ریاست جمهوری در سال جاری علاقه شدیدی نسبت به مشارکت عمومی در پروسه ثبت نام تقویتی به وجود آمده است. اما ظاهرا اکنون مشکلات جدیدی رخ داده است که بیشتر مبنای عینی و فیزیکی دارد. مشکل از آن جا ناشی می شود که بر اساس تصمیم کمیسیون انتخابات در سراسر کشور تنها در مراکز ولسوالی ها یک تیم ثبت نام ثابت در نظر گرفته شده است. در حالی که مردمان بازمانده از ثبت نام در سال گذشته در نقاط صعب العبور و مرتفع به خصوص در ولایاتی که دارای جغرافیای خشن و پراکنده هستند حضور دارند.
بر اساس قانون جدید انتخابات باید تمام پروسه از ابتدا تا برگزاری انتخابات به صورت الکترونیکی و توسط بایومتریک باید صورت می گرفت که در این صورت تمام مردم افغانستان از نو باید ثبت نام می کردند. اما با توجه به نبود امکانات کافی و زمان لازم برای این کار تنها تصمیم بر ثبت نام تقویتی در ادامه ثبت نام سال گذشته اتخاذ گردیده است. در این صورت تنها کسانی که در سال گذشته موفق به برچسب زدن بر تذکره های کاغذی خویش نشده اند باید به مراکز ثبت نام حاضر شوند. اما این مراکز بسیار کم و تنها در مراکز ولسوالی ها به صورت ثابت در نظر گرفته شده است. این امر مشکلاتی را به بار آورده است که در طی روزهای گذشته در بسیاری از مناطق دادخواهی هایی صورت گرفته است. ولی هنوز این دادخواهی ها نتیجه مثبت نداشته و کمیسیون انتخابات پاسخی به اعتراضات مردم نداده است.
اینک مردم افغانستان علاوه بر چالش های امنیتی در بسیاری از نقاط کشور با مشکل دیگری مواجه هستند که عدم دسترسی به مراکز ثبت نام است. به عنوان مثال در بسیاری از ولسوالی های مناطق مرتفع مرکزی تا رسیدن به مرکز ثبت نام بیش از یک روز راه رفتن لازم است که یک فرد بتواند در این پروسه شرکت کند. در حالی که این کار برای بسیاری از مردان و زنانی که توان رسیدن به مراکز ولسوالی ها را ندارند بسیار دشوار و طاقت فرسا است. از سوی دیگر تعلیق انتخابات شوراهای ولایتی و ولسوالی انگیزه های مشارکت در پروسه ثبت نام و در نهایت انتخابات را کمرنگ می سازد. بسیاری از مردم انگیزه چندانی ندارند که یک روز راه بروند تا خود را به مراکز ثبت نام برسانند و در انتخابات ریاست جمهوری مشارکت کنند. نزدیک به ده روز از شروع این پروسه می گذرد و کمیسیون از ثبت نام نزدیک به چهارصدهزار نفر سخن به میان آورده است، با تماسی که با مسولان دفتر ولایتی کمیسیون در ولایت دایکندی داشتیم تنها در این مدت 1500 نفر ثبت نام کرده اند و مشارکت بسیار کم بوده است.
امیدواریم که کمیسیون انتخابات تا زمان ختم پروسه ثبت نام تقویتی که در هشتم سرطان تعیین گردیده است، تصمیم جدید در راستای پاسخدهی به مطالبه مردم بگیرد و تیم های ثبت نام را در مناطق صعب العبور و یا در سراسر کشور سیار بسازد. اگر چنین کاری صورت نگیرد بدون تردید بسیاری از مردم باز هم از این روند باز خواهند ماند و نخواهند توانست در باره سرنوشت سیاسی خویش تصمیم بگیرند.