بر اساس قانون انتخابات افغانستان تمام مدت قانونی مبارزات انتخاباتی ریاست جمهوری چیزی کمتر دو ماه است. اکنون از زمان اعلان شده توسط کمیسیون انتخابات برای این امر 25 روز گذشته است. در این 25 روز کمپین های انتخاباتی از سوی تکت های انتخاباتی تقریبا بی رمق و کم جان بوده است. در این میان تنها یک تیم به گونه جدی وارد کاروزارهای انتخاباتی شده و کمپین های انتخاباتی خویش را بر اساس روال معمول دنبال کرده است. از دیروز یکی از تیم های دیگر نیز با برگزاری اجلاس بزرگ در تالار لویه جرگه عملا وارد مبارزات انتخاباتی شده است. در حالی که 18 تیم انتخاباتی وارد انتخابات شده است، تنها دو تیم عملا تبلیغات انتخاباتی را شروع کرده است اما وضعیت در اردوگاه باقی تیم ها بسیار آرام و به گونه غیر متعارف سوت و کور است. این وضعیت نشان می دهد که اکثریت تیم های انتخاباتی باور به انتخابات و روند دموکراتیک پیش رو به دلایل مختلف ندارند. البته نباید نادیده انگاشت که از میان دو تیم مطرح که عملا وارد کاروزارهای انتخاباتی شده اند نیز یکی به گونه آشکار تا کنون بی باوری خود را به انتخابات نشان داده است. این تیم تنها در روز نخست شروع مبارزات انتخاباتی یک محفل برگزار کرد و دومین محفل آن دیروز در تالار لویه جرگه بود. اما باقی 25 روز گذشته را تقریبا بدون فعالیت کمپینی سپری کرده است.
پرسش مهم این است که دلایل کمرنگ بودن مبارزات انتخاباتی و یا بی علاقه‌گی تیم های انتخاباتی به مبارزات دموکراتیک که از لازمه انتخابات است، چیست؟ این پرسش و یافتن پاسخ قناعت بخش در این روزها برای آن تا حد زیادی امیدوار ساختن مردم برای آینده است. افکار عمومی در این روزها به شدت دچار آشوب و نا امیدی است. به خصوص مساله صلح و توافقنامه آینده میان ایالات متحده و طالبان به این یاس فراگیر دامن می زند. از همین رو اکثر شهروندان و حتی افراد آگاه تر جامعه نیز قایل به برگزاری انتخابات نیستند و آن را در شرایط کنونی نا ممکن می دانند. نحوه عملکرد ایالات متحده و طالبان و حاکم ساختن یک فضای ابهام آلود بر روند مذاکرات میان دو طرف و بی خبر گذاشتن مردم از روند مذاکرات، سبب شده است که ابهام ها تشدید گردد و بلاتکلیفی مردم را در خود فرو برد. بلاتکلیفی که به نظر می رسد دامن بسیاری از تیم های انتخاباتی را نیز گرفته است. بنابراین یکی از مهم ترین دلایل حضور کمرنگ نامزدان انتخابات ریاست جمهوری در عرصه رقابت های انتخاباتی مساله مذاکرات صلح و شتاب این روند است ولی تمام دلیل همین موضوع نیست؛ بلکه دلایل دیگری نیز وجود دارد که باید مورد توجه قرار گیرد.
دلیل مهم تر دیگر بی باوری اکثریت رهبران تیم های انتخاباتی به روندهای دموکراتیک و از جمله انتخابات است. اکثر کسانی که به گونه اتفاقی و یا اجبارا و تحت فشارهای حامیان منطقه‌ای و بین المللی وارد انتخابات شده اند، چون پیروزی خود را بسیار بعید می دانند، لذا چندان اعتقادی به انتخابات نیز ندارند. بدون شک اگر آن ها پیروزی خود را محتمل می دانستند، نه به خاطر باور به انتخابات بلکه از باب تصاحب منابع قدرت و ثروت وارد کاروزارهای انتخاباتی می شدند. اما چون هیچ امیدی برای پیروزی ندارند سعی می کنند که به جای رفتن به کاروزارهای انتخاباتی، وضعیت را آشفته تر و به قول معروف آب را بیشتر گل آلود کنند تا شاید بتوانند ماهی مقصود را صید کنند. اکثر چهره های سیاسی پشت تیم های مطرح تر انتخاباتی به دنبال کسب منافع تنظیمی و خانوادگی هستند. برای آنها فرقی ندارد که این منافع از چه راهی به دست می آید.
در مجموع مهم ترین برآیند تحلیل وضعیت موجود این است که اکثریت تیم های انتخاباتی هیچ باوری به روندهای دموکراتیکی چون انتخابات ندارند، وگرنه آنان توانایی مالی خوبی دارند و می توانند تنور انتخابات را گرم نگه دارند. اکثر رهبران جهادی و چهره های سیاسی که اکنون در تیم های مختلف از سر مجبوری تقسیم شده اند، در طول سال های گذشته شریک قدرت بوده اند و از این طریق سرمایه های کلان مالی بهم زده اند. اگر آن ها احتمال نسبی پیروزی تیم های مورد حمایت شان را می دادند بدون شک بخشی از سرمایه های بادآورده در سال های گذشته را مصرف می کردند تا حداقل سرمایه و موقعیت فعلی خود را حفظ کنند. شرایط موجود ایجاب می کند که همه تیم های انتخاباتی تنها انتخابات را ملاک قرار دهند و وارد کاروزارهای انتخاباتی شوند. اگر پیروزی خود را محتمل می دانند جدی وارد عرصه رقابت شوند و اگر احتمال برندگی خود را بعید می دانند، وارد ائتلاف های بزرگ تر شوند.