دیروز مارک اسپر وزیر دفاع ایالات متحده در یک سفر غیر منتظره وارد کابل شد. وی هدف از سفر خود را دست یابی به یک توافق صلح در افغانستان اعلان کرده است و تاکید کرده است که ایالات متحده به دنبال صلحی است که به نفع مردم افغانستان باشد و مطمین شود که این توافق به امنیت افغانستان و مبارزه با تروریسم کمک می کند. با توجه به سخنان وزیر دفاع ایالات متحده و شروطی که برای توافق با طالبان ذکر کرده است و با توجه به این که این بار یک مقام امنیتی به افغانستان سفر کرده است، به نظر می رسد که تغییراتی در سیاست ایالات متحده نسبت به صلح به وجود آمده است. این تغییرات زمانی رونما گردید که در آستانه دیدار نمایندگان طالبان با رییس جمهور آمریکا، دونالد ترامپ با یک توییت، تمام راه های پیموده شده را باطل کرد و گفت که گفتگوهای صلح با طالبان مرده است. این تصمیم به بهانه چند حمله انتحاری طالبان در کابل صورت گرفت که در یکی از آنها یک نیروی نظامی ایالات متحده نیز کشته شد.
نماینده خاص ایالات متحده در امور صلح افغانستان پیش از تصمیم ترامپ 9 ماه تلاش کرده بود که برای خود و ایالات متحده از طریق روند صلح، دستاوردی دست و پا کند. او به توافقاتی با طالبان دست یافته بود و حتی این توافقات مکتوب شده بود و بنا بود که با امضای رییس جمهور ترامپ برسد؛ اما ناگهان ورق برگشت و رییس جمهور ایالات متحده به تمام این توافقات پشت پا زد و گفتگوهای صلح با طالبان را لغو کرد. در این که دلیل اصلی این تصمیم حملات انتحاری طالبان بود یا چیزی دیگر، مهم نیست. مهم این است که ایالات متحده متوجه اشتباهی شد که در حال پیمودن بود.
روند صلح به آن شکلی که در قطر شروع شده بود و ماه ها به پیش رفت در واقع به تقویت تروریسم طالبانی انجامید و موجب به حاشیه رفتن دولت و مردم افغانستان شد. از سوی دیگر نه تنها دستاورد مهمی برای ایالات متحده نداشت، بلکه باعث شکست ایالات متحده در ذهنیت عمومی شده بود. هم متحدان جهانی و هم مردم ایالات متحده به این نتیجه رسیده بودند که مداخله این کشور به بهانه مبارزه با تروریسم در افغانستان، از ابتدا اشتباه بوده است و اینک اداره تحت رهبری دونالد ترامپ می خواهد برای سرپوش گذاشتن بر این شکست تاریخی با شتاب دادن به پروسه صلح سرپوش بگذارد. بر اساس توافقنامه قطر، ایالات متحده پس از سال ها جنگ و به دوش کشیدن مصارف آن و کشته دادن هزاران نفر باید بدون هیچ دستاوردی به خانه خود بر می گشت. تحقق چنین امری نه تنها یک شکست نظامی؛ بلکه شکست اخلاقی بزرگ برای این کشور و خط بطلان بر تمام مدعیات بشردوستانه و مبارزه با تروریسم سردمداران ایالات متحده محسوب می شد. اکنون به نظر می رسد که مسولان عالی رتبه این کشور متوجه این مساله شده است و می خواهد آهسته تر در این عرصه گام بردارد.
واقعیت مساله این است که ایالات متحده اگر می خواهد صلح افغانستان به مثابه بزرگ ترین دستاورد سیاست خارجی اداره آقای ترامپ قلمداد شود و به جایی برسد، باید تغییرات اساسی هم در خط مشی خود و هم در کارگزاران سیاست خارجی خویش به وجود آورد. پالیسی مصالحه با طالبان بدون فشارهای نظامی بر این گروه و بدون فشارهای اقتصادی و سیاسی بر دولت پاکستان هرگز ره به جایی نمی برد. تجربه چندین ساله نشان داده است که هرگاه  طالبان نفس راحت کشیده اند و از حملات سرکوب کننده در امان بوده اند، دست به کشتارهای بی رحمانه تر زده اند. هم چنین تجربه نشان داده است که هر زمانی که نقش پاکستان به عنوان بزرگ ترین حامی طالبان و متحد استراتژیک این گروه به فراموشی سپرده شده است، جنگ در افغانستان تشدید شده است. بنابراین ایالات متحده باید این دو نکته را حتی در زمان گفتگوهای صلح مد نظر داشته باشد.
نکته دیگر در مورد کارگزاران صلح در دستگاه سیاست خارجی کاخ سفید است. هیچ کس شک ندارد که آقای خلیلزاد به عنوان نماینده تام الاختیار و طرف اصلی گفتگوها از سوی ایالات متحده، علاوه بر منافع ملی ایالات متحده، منافع شخصی و حب و بغض هایی در افغانستان دارد که همواره بر روند صلح تاثیر داشته است. در طول مدتی که گفتگوهای قطر در جریان بود، بارها دولت افغانستان به این مساله واکنش نشان داد. اما متاسفانه مورد توجه قرار نگرفت. یک بار در ارگ ریاست جمهوری، رییس جمهور غنی مجادله سختی با زلمی خلیلزاد داشت و هم چنین یک بار دیگر طی یک نامه محرمانه به وزیر خارجه ایالات متحده، خواهان برکناری خلیلزاد از روند صلح افغانستان شد. تمام این مسایل نشان می داد که مسیر صلح به انحراف کشانده شده است. اما هیچ کسی ظاهرا در آن زمان توجه نکرد. اکنون که یک بار دیگر این کشور با کارگزاران جدید در راستای صلح افغانستان پا پیش گذاشته است، امیدواریم که هم در سیاست های کلی و هم در کارگزاران سیاست خارجی خود که به نحوی به پروسه صلح افغانستان، ارتباط می گیرد، تجدید نظر کند.