دونالد ترامپ، رئیس جمهور آمریکا در سفری غیرمنتظره به افغانستان با رییس جمهور غنی دیدار و درباره مسایل جاری کشور و از جمله پروسه صلح گفتگو کردند.
ترامپ از رییس جمهور بابت پیشرفت های نیروهای امنیتی و دفاعی افغانستان در مبارزه با گروه تروریستی داعش ستایش کرد و این پیروزی را به وی تبریک گفت. در این گفتگوها دو طرف تآکید کردند که اگر طالبان متعهد به یک موافقتنامه صلح هستند، باید آتش بس را قبول کنند.
سفر ترامپ تنها به منظور اشتراک در مراسم شکر گزاری و یا احوال گیری از سربازان امریکایی نیست؛ بلکه علاوه بر آن پیام های دیگری نیز برای مردم افغانستان، حکومت و کشورهای منطقه دارد.
یکی از اهداف سفر ترامپ کاهش سربازان خارجی از افغانستان است. ترامپ از آغاز روی کارآمدنش در تلاش خروج و یا کاهش نیروهای امریکایی از افغانستان بوده است. ولی کاهش نیروها بدون اطمینان از امنیت افغانستان ممکن نیست؛ چون خروج بی برنامه و ناسنجیده نیروهای خارجی از افغانستان می تواند هم برای افغانستان و هم برای جامعه جهانی زیانبار تمام شود. سال 2014 نیز نیروهای خارجی از افغانستان کاهش یافت و مسؤلیت امنیتی کشور بدون زمینه سازی قبلی به نیروهای امنیتی کشور منتقل شد.
این خروج از ابعاد مختلف برای افغانستان خسارت بار بود. به لحاظ امنیتی این تصمیم به جری شدن مخالفان مسلح دولت انجامید و آنها را در استراتژی شان مصمم‌تر و زمینه را برای ظهور و ورود گروه های افراطی آماده کرد. بی ثباتی سیاسی را تشدید کرد و سبب فرار ارز، سرمایه و نیروهای انسانی از کشور گردید. با آن هم حکومت وحدت ملی توانست با جلب اعتماد جامعه جهانی از میزان خسارت ناشی از خروج نیروهای خارجی بکاهد.
فعلا هم چیزی تغییر نکرده است. بیش از بیست گروه تروریستی در این کشور فعالیت دارند. طالبان همه روزه با حملات شان مردم بی گناه افغانستان را کشته و آواره می سازند. داعش به یک مشکل جدی در کشور تبدیل شده وسیاست های منطقه‌ای نیز وضعیت سیاسی و امنیتی در این کشور را پیچیده کرده است.
دوماه قبل که موافقتنامه‌ای صلح میان امریکا و طالبان به مرحله نهایی رسیده بود؛ بسیاری از تحلیل گران، کارشناسان و حتا سناتوران و مقامات امنیتی و سیاسی امریکا، خروج نیروهای امریکایی از افغانستان را وحشتناک توصیف کرده بودند. اکنون رییس جمهور امریکا خوب می داند که کاهش سربازان امریکایی تا زمانی که مسأله امنیت و حکومتداری در این کشور حل نشود، در افکارعمومی منطقی و قناعت بخش نبوده و امریکا و متحدانش را با پیامدهای ناگوار و پیش بینی ناشده‌ای مواجه خواهد کرد.
لذا ترامپ باید با مطالعه‌ی همه جوانب به صورت منطقی در مورد کاهش نیروهایش درافغانستان تصمیم بگیرد. سفر ترامپ به دلیل این است که از نزدیک با افسران امریکایی دیدار کرده و نظرات و پیشنهادات آنان را درباره این موضوع بشنود.
هدف دوم صحبت با رییس جمهور و گفتگو و تبادل نظر با او در رابطه با مسایل افغانستان از جمله مسأله صلح و اطمینان از ادامه حمایت های امریکا از حکومت افغانستان بود. چگونگی روند صلح و مسیری را که این روند به رهبری خلیل زاد طی می کرد، مایه اختلاف و بدگمانی میان حکومت افغانستان و حکومت امریکا شده بود. حکومت افغانستان بارها روند صلح را مورد انتقاد قرار داد و در برابر آن ایستاد. حکومت به صورت آشکار اعلام کرد تا زمانی که منافع مردم افغانستان، خواست و نظریات آنها در پروسه صلح در نظر گرفته نشود و صلح با مالکیت خود افغان ها به پیش نرود، از این روند حمایت نخواهد کرد. در نتیجه همین مقاومت، موافقتنامه صلح میان امریکا و طالبان لغو شد و تمام پروسه برهم خورد. این بار امریکا نمی خواهد اشتباه گذشته را تکرار کند. ترامپ تصمیم گرفته است که پروسه صلح را به رهبری حکومت افغانستان به پیش ببرد و بر گروه طالبان فشار وارد کند تا به طور مستقیم با دولت افغانستان مذاکره و گفتگو کند.
در این گفتگوها دو نکته مهم بسیار مهم و برجسته به نظر می رسد. یکی این که طرف اصلی در مذاکرات صلح دولت افغانستان شناخته شده است. دوم این که شرط افغانستان مبنی بر برقراری آتش بس پیش از گفتگوهای صلح مورد پذیرش و توافق دوطرف قرار گرفته است. تأکید افغانستان و امریکا بر آتش بس قبل از مذاکرات صلح می تواند مسیر روشنتری از مذاکرات صلح با طالبان ترسیم کند.
تغییر رویکرد امریکا نسبت به صلح و محور قرار گرفتن حکومت افغانستان در تصامیم امریکا در رابطه با افغانستان بر مناسبات دو کشور تأثیر گذاشته و همکاری و همسویی دو طرف را روی مسایل استراتژیک منطقه و افغانستان در پی خواهد داشت.
زمان سفر ترامپ به افغانستان و گفتگوهایی که میان دوطرف صورت گرفته نشان می دهد که امریکا با یک حکومت در حال رفتن وارد گفتگو نشده است. تنها یک حکومت پایدار می تواند برای دیدارها و گفتگوهای مهم، استراتژیک و دوامدار مناسب تشخیص داده شود. به هر حال سفر ترامپ به افغانستان در این شرایط و برای نخستین بار و دعوت از رییس جمهور کشور به امریکا می تواند پیام های روشن، واضح و امیدوار کننده از آینده روابط دوکشور داشته باشد.