پس از قتل سردار سليماني توسط نيروهاي آمريکايي در عراق و وعده انتقام سخت از سوي رهبران ايران، در نخستين ساعات بامداد ديروز حملات موشکي ايران بر پايگاه‌هاي نيروهاي آمريکايي يک بار ديگر خاورميانه را ملتهب ساخت. در نخستين دقايق گمانه‌ها بر اين بود که احتمالا جنگي ديگر در اين منطقه اغاز مي‌گردد و ما به شاهد يک بحران طولاني و دوامدار ديگر خواهيم بود. شاخص بورس‌ها، قيمت نفت و ارزش پول کشورهاي درگير منازعه به سرعت نسبت به اين رويداد واکنش نشان داد و از آن متاثر گرديد. اما با روشن شدن هوا و پيامدهاي ناچيز اين حمله موشکي کم کم وضعيت به حالت عادي برگشت و تب ناشي از اين حملات نيز پايين آمد.
واقعيت اين است که خاورميانه اکنون دچار بحران‌هايي است که برخي از آن‌ها نزديک به هشتاد سال عمر دارد. مساله فلسطين، بحران افغانستان، بحران‌هاي کشورهاي عربي هم‌چون بحران سوريه، عراق، يمن و لبنان، حضور گسترده و دامنه‌دار بنيادگرايي و تروريسم در کشورهاي اسلامي، فقر و فلاکت عمومي، سيطره حکومت‌هاي خودکامه و مستبد و... بخشي از عوامل ناامني و بيچارگي مردمان اين بخش از جهان است. اگر بنا باشد جنگي ديگر ميان ايالات متحده و ايران در بگيرد بدون ترديد پيامدهاي مخرب آن سال‌هاي متمادي بر تمام منطقه سايه خواهد افکند. دشمني ايالات متحده و ايران تنها بر سر منافع اقتصادي و تجاري و يا بر سر مسايل ارضي نيست. يکي در آن طرف دنيا قرار دارد و ديگري در اين طرف دنيا. اما هر کدام داعيه‌هايي دارد که به نحوي مربوط به تمام جهان مي‌شود. از همين رو منازعه ميان اين دو کشور اگر تبديل به جنگ شود، تمام‌عيار و تاريخي خواهد بود. معلوم نيست که فرجام آن چگونه خواهد ولي بدون ترديد پيامدهاي آن، دومدار و ويرانگر خواهد بود.
خوش‌بختانه علي‌رغم بالارفتن تنش ميان دو کشور پس از قتل فرمانده سپاه قدس ايران توسط نيروهاي ايالات متحده در عراق و تشديد اين تنش در پي حملات موشکي ديروز ايران بر پايگاه‌هاي نيروهاي آمريکايي، نشانه‌هايي وجود دارد که حداقل فعلا وقوع يک جنگ تمام‌عيار را منتفي مي‌سازد. بسيار روشن است که اراده براي يک جنگ تمام‌عيار نه در طرف آمريکايي وجود دارد و نه در طرف ايراني. هر دو طرف بيش از آن که به منافع پس از جنگ بينديشند، به راضي نگه داشتن مردمان داخل کشور خويش فکر مي‌کنند. ايالات متحده در آستانه يک انتخابات مهم قرار دارد و پيروزي براي دونالد ترامپ در اين انتخابات همه چيز است. اگر او کشورش را وارد يک جنگ فرسايشي ديگر با ايران کند، بدون ترديد افکار عمومي را عليه خود بسيج خواهد کرد. تمام تلاش او اين است که بخشي از نيروهاي آمريکايي را از افغانستان، سوريه و عراق به خانه‌هاي شان باز گرداند و بدين ترتيب راي به دست آورد. لذا نمي‌تواند آتشي ديگر و در جاي ديگر بيفروزد که دامنه آن بدون شک ناپيدا و غير قابل پيش بيني خواهد بود. اگرچه او هر از گاهي دست به اقدامات نمايشي مي‌زند که فرمان قتل البغدادي و قاسم سليماني بخشي از آن اقدامات است. اما همه اين کارها به خاطر اقناع عمومي در داخل ايالات متحده و در جهت مديريت افکار عمومي است.
از سوي ديگر حکومت ايران نيز که در ماه‌هاي اخير شاهد اعتراضات و شورش‌هاي گسترده براي نخستين بار در سطح اين کشور بوده است، قتل فرمانده سپاه قدس توسط آمريکايي‌ها اکسيري بود که همه اختلافات را از بين برد و اتحاد دروني ميان همه اقوام و جناح‌هاي سياسي در ايران را به گونه بي سابقه تحکيم بخشيد. جمهوري اسلامي با هيچ عامل ديگر نمي‌توانست اين همه احساسات و عواطف ملي گرايانه را به وجود آورد. رييس جمهور ترامپ از اين منظر خدمت بزرگ براي ايران انجام داد. در همين موارد است که ايراني‌ها همواره از اين ضرب المثل استفاده مي‌کنند که: «عدو شود سبب خير اگر خدا خواهد.» حملات موشکي ديروز بيش از آن که به هدف ضربه زدن به نيروهاي آمريکايي طراحي شده باشد، مصرف داخلي داشت. سران جمهوري اسلامي به نحوي بايد به وعده‌هايي چون «انتقام سخت» وفا مي‌کردند تا بتوانند احساسات و غليان عرق ملي را نگه دارند.
در يک تحليل کلي حداقل فعلا احتمال وقوع يک جنگ تمام‌عيار ميان دو کشور بسيار کم است. اما اين تحليل بدان معنا هم نيست که دنيا گل و گلزار است. عوامل تشديدکننده منازعه در منطقه بسيار زياد است و ممکن است هر آن شعله‌هاي جنگ از جايي فوران کند. بنابراين عقلاي عالم و رهبران دو کشور بايد درک کنند که هر گونه قهرمان بازي و قهرمان سازي، ممکن است نه تنها خود شان بلکه کل منطقه را دچار يک بحران ديگر کند. اکنون ضرورت است که همه جهان متحد شود و اين شعر فردوسي را به گوش همه جنگ طلبان و جنگ افروزان بخوانند که:
بيا تا جهان را به بد نسپريم
به کوشش همه دست نيکي بريم