صاحب امتیاز: محمد رضا هویدا

مدیر مسوول: محمد هدایت

سر دبیر: حفیظ الله زکی

جمعه ۱۰ حمل ۱۴۰۳

دانلود صفحات امروز روزنامه: 1 2 3 4 5 6 7 8

امکان انسجام داخلی در گفتگوهای بین‌الافغانی

-

پس از امضای توافقنامه صلح میان ایالات متحده امریکا و گروه طالبان، قرار است که به زودترین فرصت و تا چند روز دیگر گفتگوهای بین الافغانی آغاز شود. آنچه که تاکنون به روشنی دیده میشود این است که در توافقنامه امضا شده میان ایالات متحده امریکا و گروه طالبان، سکه پیروزی به نفع طالبان ضرب زده شده و منافع افغانستان و دولت جمهوری اسلامی افغانستان در این میان گم است. طالبان نیز امضای این توافقنامه را به عنوان یک پیروزی بزرگ تبلیغ میکنند، باد در غبغب انداخته و در قطر با نخوت از آن تجلیل میکنند. با این حال در تمام متن توافقنامه نامی از نظام جمهوری اسلامی برده نشده و به جای آن از حکومت اسلامی پسا توافق ذکر شده است. این که حکومت اسلامی پسا توافق چه نوع حکومتی میتواند باشد، جای بحث و جدال طولانی دارد اما روشن است که نمیتواند جمهوری اسلامی باشد. کافی است با مرور همین یک بند از توافقنامه جایگاه جمهوری اسلامی و دستآوردهای 19 سال گذشته را درک و فهم کنیم. فهم همین یک بند توافقنامه به ما میگوید که تمام ارزشهای جدید در زیر سایه جمهوریت در خطر افتاده است و نیاز است تا تمام گروههای که ارزشهای خود را در معرض خطر میبینند، در گفتگوهای بینالافغانی به صورت جدی روی آن ایستادگی کنند. اگر گروههای مختلف که خود را حامل ارزشهای جدید در کشور میدانند، نتوانند موضعگیری واحد در برابر طالبان داشته باشند، احتمال این که طالبان در گفتگوهای بین الافغانی نیز خواستههای خود را تحمیل کنند، بالا میرود. انسجام داخلی با انجام چند کار ممکن میشود.
دولت افغانستان که نظام مبتنی بر قانون اساسی است و سه قوای فعال دارد، بیش از همه باید نگران از دست رفتن فرصت مذاکره باشد. دولت افغانستان به صورت کل و حکومت افغانستان به صورت خاص، باید نمایندگان خواستهای مردم و مدافعین ارزشهای جدید باشد. هرچند از دیرزمانی به این سو، خواست حکومت افغانستان از گفتگوهای صلح این بوده که صلح با طالبان و گفتگوهای صلح با این گروه، باید با مالکیت افغانها باشد. گفتگوهای صلح با مالکیت افغانها اگر در گذشته برای ما قابل درک نبود، امروز باید روشن شده باشد. اگر گفتگوهای صلح با مالکیت افغانها برگزار نشود و به پیش برده نشود، همانچیزی میشود که امروز در توافقنامه صلح میان ایالات متحده و طالبان گنجانده شده است. حذف نظام مبتنی بر قانون اساسی و مردم سالاری و جمهوریت و بردن آن به سمت حکومت اسلامی که هنوز مشخص نیست و یا حداقل در دیگر کشورها تجربه نشده است.
برای نظام و مردم افغانستان مهمترین مساله در گفتگوهای صلح ادامه راهی است که تاکنون پیمودهایم و بیشتر از 19 سال با آزمون و خطا به اینجا رسیده است. یعنی جلوگیری از یک گسست دیگر بعد از بیست سال، تدوام نظام را تضمین میکند و برای اولین بار شاهد تدوام یک نظام خواهیم بود، ورنه تاریخ افغانستان پر است از انقطاع و گسستهای که هیچ کدام عمر مفید و طولانی نداشتهاند. نه نوگرایی امانی ادامه پیدا کرد، نه اصلاحات داود خانی، نه حکومت چپ ماند و نه راست، این گونه نشود که بعد از تجربه دموکراسی و آزادی بیان و انتخابات و حقوق زنان و حقوق شهروندی، به بن بست برسیم و یک راه جدید نیازموده شده را پیش بگیریم.
گروههای سیاسی و احزاب، جامعه مدنی، نهادهای مدافع حقوق بشر و نهادهای مدافع حقوق زنان باید بیشتر از همه نگران از دست رفتن نظام و افتادن به یک مسیر نیازموده شده دیگر باشند. در صورتی که نظام جمهوری اسلامی ادامه نیابد، بیشترین آسیب متوجه گروههای مختلف سیاسی و احزاب است که در سایه جمهوریت فعالیت دارند و از طریق انتخابات و شیوههای دموکراتیک برای کسب قدرت رقابت میکنند، ممکن است این فرصت را در نظامهای غیر از جمهوری نداشته باشند. رسانههای آزاد که مساله آزادی بیان و جلوگیری از دیکتاتوری و سانسور و حذف صدای مردم نگرانی دارند و نمیخواهند جامعه افغانستان از جامعه چند صدایی به سمت تک صدایی برود، برای رسیدن به آزادی بیشتر و صداهای متکثر مبارزه کنند. نهادهای مدافع حقوق بشر که هر روز جنایات طالبان را دیدهاند و آن را ثبت و گزارش کردهاند، اکنون بهترین فرصت را دارند تا چشم در چشم طالبان از آنهای که حقوق بشری شان نقض و پایمال شده، دادخواهی کنند. نهادهای مدافع حقوق زنان که وضعیت زنان در قلمروهای تحت حاکمیت را شاهدند، سنگسارها را و محاکم صحرایی را دیدهاند، وضع محدودیت بر پوشش زنان و فعالیتهای آنان را نیز دیدهاند و وضعیت زنان در دوران حاکمیت طالبان را نیز تجربه کردهاند، بیشتر از همه باید نگران از دست رفتن حقوق و آزادیهای باشند که در سالهای گذشته زنان از آن برخوردار بودهاند. بنا بر این تجمع خواستهای مردم که مهمترین آن حفظ ارزشهای جدید و نظام مبتنی بر قانون اساسی میباشد، میتواند انسجام داخلی در گفتگوهای بینالافغانی به وجود بیاورد. حکومت، احزاب، رسانهها و زنان میتواند از موضع واحد و قدرتمند صحبت کنند تا طالبان اگر به صلح میپیوندد، بخشی از نظام باشد نه این که سازوکار خود را تحمیل کنند.

دیدگاه شما