در روزهای گذشته در باره پیامدهای منفی توافقنامه قطر بین طالبان و ایالات متحده سخن زیاد گفته شده است. اکنون جهان پس از یک خلسه و یا شوک بزرگ ناشی از امضای توافقنامه قطر کم کم به خود می‌آید و هر کس صدایی از جایی بلند کرده است و در روزهای آینده احتمالا صداهای مخالف زیاد شنیده خواهد شد.
ما نیز بر این باور هستیم که بدور از تطبیق و عملی شدن توافقنامه و تنها با نگاه به متن آن، واقعا جنبه‌های منفی توافقنامه بسیار بیشتر از جنبه‌های مثبت آن است. بر اساس توافقنامه قطر همه چیز برای طالبان داده شده است و سران این گروه اکنون سرشار از غرور پیروزی و فتح هستند. اما این طور هم نیست که توافقنامه هیچ جنبه مثبتی نداشته باشد. بلکه می‌توان از زاویه دیگر هم به این توافقنامه نگاه کرد و نیمه پر لیوان را هم دید.
یکی از مهم‌ترین پیامدهای توافقنامه که البته در درازمدت خود را نشان خواهد داد، فروپاشی منطق جهادی طالبان است. طالبان تا کنون ویرانی افغانستان و کشتار بی‌رحمانه صدها هزار نفر را تنها با یک منطق توجیه می‌کنند که همانا منطق جهاد است. جهاد یکی از مقوله‌های مهم در باورهای دینی است و در متون دینی نیز بارها بر آن تاکید گردیده است و یکی از اصول اعتقادی در نزد همه مذاهب اسلامی است.
جهاد از نگاه مذاهب مختلف تعریف‌های گوناگون دارد و دارای ارکان و شرایط مختلف است. اما دو قید مورد اجماع همه منابع فقهی است: یکی «قتال/ کشتار» و دیگری «مجادله با کفار» است. به این معنا که از نگاه همه مذاهب اسلامی، علی رغم اختلاف نظرها در ابعاد مختلف آن، جهاد به معنای قتال یا مقاتله با کفار است. همه نحله‌های مذهبی قبول دارند که جهاد تنها به خاطر «اعتلای کلمه الله» صورت می‌گیرد و همان جنگ همراه با کشتار با کفار یا دشمنان دین است.
در طول سال‌های گذشته طالبان تمام جنایات خود را با همین اصطلاح فقهی توجیه می‌کرده اند و مدعی جهاد با کفار به رهبری آمریکا بوده اند. جهاد همان قدر مشترک تمام گروه‌های تروریستی در سال‌های پسین بوده است و همه آن‌ها تمام اقدامات تروریستی خود را با همین باور دینی توجیه می‌کرده اند. از لحاظ عینی و در میدان عمل نیز اقدامات طالبان با حضور نیروهای خارجی در افغانستان در میان پیروان این گروه توجیه دینی و شرعی می‌شده است.
صورت مساله از لحاظ دینی و مذهبی بسیار ساده است: کفار به سرزمین ما تجاوز کرده اند و باید علیه آن جهاد و مقاومت کرد. این تنها سلاح ایدئولوژیک طالبان و تنها منطق تحریک کننده مسلمانان تندرو بوده است. بگذریم از این که رهبران طالبان و کسانی که در پشت درهای بسته معاملات کلان انجام می‌دهند، نه باور به جهاد دارند و نه خود را به خاطر چنین باورهای اسطوره‌ای به کشتن می‌دهند. تنها از این سلاح ایدئولوژیک برای تحمیق و تحریک افراد ساده لوح و شدیدا مذهبی استفاده می‌کنند.
اکنون با امضای توافقنامه قطر که احتمالا ضمایم مهمی هم دارد و به گفته آقای پمپئو هنوز محرمانه است و کسی حق دسترسی به آن ها را ندارد، تنها سلاح ایدئولوژیک و منطق طالبان برای تداوم کشتار و خشونت از آنان گرفته شده است. واقعیت این است که استمرار حرکت مسلحانه طالبان در طول سال‌های گذشته هرگز مبنای شرعی و فقهی نداشته و آنان از مقوله جهاد تنها به خاطر پیش برد اهداف سیاسی خود استفاده می کرده اند. اکنون با امضای توافقنامه صلح با ایالات متحده همین منطق و سلاح نیز از آنان گرفته شده است.
در روزهای گذشته اعلامیه رسمی طالبان مبنی بر قطع حملات به نیروهای خارجی و تداوم کشتار افغان‌ها از چهره شیطانی و پنهان طالبان پرده برداشت و حتی سبب درزهای عمیق در میان لایه‌های پایین افراد مسلح این گروه نیز شده است. نخستین صدا از عبدالمنان نیازی یکی از فرماندهان و سخنگویان معروف طالبان برآمده است که به شدت با توافقنامه قطر مخالفت می‌کند و نمایندگان طالبان در قطر را متهم به مزدوری برای پاکستان و کشورهای بیگانه می‌کند. او وعده می‌دهد که حرکت طالبان در همه ابعاد آن تداوم خواهد یافت و هیچ تفاوتی بین نیروهای خارجی و داخلی نمی بیند و طالبان تحت امرش همه را خواهند کشت.
خلع سلاح شدن ایدئولوژیک طالبان و فروپاشیدن بهانه جهاد یک فرصت مهم را برای دولت افغانستان و نهادهای حقوق بشری و مدنی به وجود آورده است تا برای از هم پاشیدن جبهه طالبان در عرصه‌های جنگ تلاش کنند. کسانی که به مسایل اگاهی کامل دارند می‌دانند که از قبل نیز ادعاهای طالبان مبنی بر تکلیف جهاد در برابر خارجیان و کفار بی اساس بود. اما این ادعا بسیاری از افراد مذهبی و افراطی را به صحنه می‌آورد. اکنون این سامانه توجیه از بین رفته است. به خصوص این که طالبان برای مبارزه با گروه‌های تندرو و افراطی و قطع رابطه با القاعده را متعهد شده اند ادعای جهاد را به کلی از بین برده است. این تعهد نیز نوعی اعتراف به انحراف گروه هایی مثل القاعده از مسیر اصلی است.