صاحب امتیاز: محمد رضا هویدا

مدیر مسوول: محمد هدایت

سر دبیر: حفیظ الله زکی

شنبه ۱ ثور ۱۴۰۳

دانلود صفحات امروز روزنامه: 1 2 3 4 5 6 7 8

راه دشوار صلح

-

با امضای توافقنامه صلح میان ایالات متحده و طالبان امیدهای زیادی بر خوشبینیهای گذشته افزوده شد. نزدیک به یک سال است که روند صلح شتاب گرفته است و بسیاری از گروههای سیاسی خود را برای زمان صلح و عصر پساچنگ آماده میکنند. خیلیها هم از صلح برداشت متفاوتتری دارند و فکر میکنند که عصر انارشیسم و پساسقوط نظام فرا میرسد و هر کسی در این عصر سازوبرگ نظامی داشت، سهم بیشتر را تصاحب خواهد کرد. به همین خاطر در این شبوروزها به هر دری میزنند تا عجالتا سهمی در آشوب داشته باشند و فردا به سهم بیشتر دست یابند. اما ما بارها گفته ایم که به صلح بدبین نیستیم و آن را یکسره سراب نمیدانیم. ولی چالشهایی فراروی روند صلح وجود دارد که اولین پیامد نادیدهانگاشتن این چالشها به انحراف کشاندن پروسه صلح است.
اولین و مهمترین چالش، فقدان درک مشترک میان دو طرف است. آنچه تا کنون جریان داشته است، هیچ نشانهای از وجود قدر مشترک میان طالبان و دولت افغانستان در آن دیده نشده است. طالبان همچنان بر موضع قرون وسطایی خود اصرار می ورزند و به چیزی غیر از یک حکومت امارتی رضایت نمی دهند. وقتی ایالات متحده حاضر میشود که نیروهای خود را از افغانستان خارج کند، این گروه بر طبل پیروزی جهاد بر کفر سر میکوبد. وقتی حکومت فرمان رهایی زندانیان را صادر میکند، طالبان فکر میکنند که بر سر دولت کلاه گذاشته اند و از آن به عنوان فتح عظیم یاد میکنند. در این طرف نیز نه تنها دولت بلکه همه مردم  افغانستان با یک صدا فریاد می زنند که زمان امارت اسلامی قرنها است که گذشته است و دیگر تاسیس چنین نظامی در افغانستان امکانپذیر نیست. علاوه بر این اصرار طالبان بر عدم گفتگو با حکومت افغانستان این شکاف را عمیقتر و بیشتر میسازد.
علاوه بر فقدان فهم مشترک از صلح و برآیند آن، عدم اجماع سیاسی در طرف دولت افغانستان چالشی است که نباید آن را دست کم گرفت. در روزهای اخیر در باره لیست هیات مذاکره کننده با طرفهای سیاسی مشوره شده و یک لیست واحد تهیه گردیده است. اما ظاهرا عدم نام نمایندگان برخی از احزاب سیاسی در لیست تا کنون مانع رسانهای شدن و نهایی شدن این لیست گردیده است. اکنون حکومت افغانستان از یکسو مذاکره با طالبان را باید مدیریت کند و از سوی دیگر مذاکره با همه جناحهای سیاسی در هر تمام موارد صلح را. در این سوی مذاکرات بین الافغانی هستند کسانی که حتی حاضر به سقوط نظام هستند تا خود شان به جایی برسند. اصول اساسی و خطوط قرمزی که قبلا در مورد آنها اجماع وجود داشت، اکنون زیر سوال رفته است و کسی به قانون اساسی و ارزشهای مندرج در آن و همچنین به دستاوردهای بیست سال اخیر نمیاندیشند.
چالش اساسی دیگر وجود اراده قوی برای تداوم بحران در کشورهای همسایه است. برخی از کشورهای همسایه و منطقه هنوز از آمدن صلح و آرامش در افغانستان ناخشنود هستند و در راستای بحرانسازی در کشور سرمایهگذاری میکنند. روند انتخابات به نفع آنان ختم نشده است و حتی برخی از مقامات کشورهای همسایه در تماس با برخی از مقامات فعلی حکومت افغانستان از روند انتخابات و نتیجه آن به طور آشکار اظهار ناخرسندی کرده اند. این مساله نشان میدهند که تداوم بحران افغانستان هنوز در عمق استراتژی کشورهای همسایه و منطقه قرار دارد. متاسفانه هنووز مزدورپروری و تمویل احزاب سیاسی برای بحرانآفرینی در دستور کار برخی از کشورهای همسایه قرار دارد.
چالش دیگر فقدان انسجام در درون گروه طالبان است. همه شاهد بودیم که پس از امضای توافقنامه صلح میان ایالات متحده و طالبان بسیاری از فرماندهان نظامی طالبان که عملا در صحنه جنگ با دولت افغانستان حضور دارند، با این موافقت نامه مخالفت کردند و طالبان قطر نشین را عیاش و فرصت طلب خواندند. همه ما رابطه طالبان با القاعده را می دانیم و بر عمق این رابطه آگاهی داریم. گروه طالبان هرگز نمیتواند رابطه خود را با القاعده ه قطع کند، چه رسد به این که با آن مبارزه کند. بدون تردید در صورت عملی شدن توافقنامه صلح قطر، بخش عظیمی از نیروهای مسلح طالبان به صفوف دیگر گروههای افراطی و تروریستی خواهند پیوست و همان راهی را خواهند رفت که تا کنون گروه طالبان رفته است.  موارد فوق تنها بخشی از چالشها و بزرگترین آنها است. علاوه بر موارد فوق در بخشهای تخنیکی روند صلح، چالشهای زیادی نهفته است که در زمان تطبیق مواد توافقنامه خود را نشان خواهد داد. به عنوان مثال اکنون رهایی زندانیان طالبان نمونه زنده یک چالش بزرگ است. رهایی پنجهزار طالب زندانی که هرکدام دارای جرایم سنگین امنیتی و حقوق بشری هستند، کار ساده ای نیست که یک شبه صورت گیرد. در مورد هرکدام از آنها باید تحقیقات مفصل صورت گیرد و در نهایت تصمیم نهایی از سوی نهادهای عدلی افغانستان باید گرفته شود. بنابراین علیرغم این که باید به صلح و نتایج آن خوشبین باید بود، از چالشهای موجود که فراروی صلح قرار دارد نیز نباید غافل بود. از این رو راه صلح دشوار و پرچالش است.

دیدگاه شما