گفتگوهای مستقیم میان دولت افغانستان و گروه طالبان در دوحه با بیم و امیدهای بسیار شروع گردیده است. در این روزها روی آجندای مذاکرات میان دو طرف بحث صورت می گیرد. به نظر می رسد اگر گفتگوها به همین شکل و به صورت جدی پیش رود و کدام مشکلی که تمام پروسه را تحت تاثیر قرار دهد به وجود نیاید، موضوعات مورد بحث خیلی جدی و سرنوشت ساز خواهد بود. مهم ترین مساله ای که اکنون به عنوان دغدغه اصلی همه شهروندان در آمده است «بودن یا نبودن» است. به عبارت دیگر مساله اصلی کم کم رخ می نماید و آن جدال میان «جمهوریت» و «امارت» خواهد بود.
کار حکومت تا کنون در روند صلح خوب بوده و تا حدی قابل قبول است. شکل دادن یک اجماع داخلی به خصوص در ترکیب هیات مذاکره کننده، تلاش برای اجماع جهانی در حمایت از جمهوریت و دستاوردهای مردم افغانستان، به نمایش گذاشتن یک جامعه تکثرگرا و چندصدایی البته با گفتمان واحد در روز افتتاح مذاکرات، پابندی به نشان دادن حسن نیت و به نمایش گذاشتن منطق قوی بخشی از کارهای قابل قبول حکومت در روند صلح افغانستان بوده است. اما طبیعی است که نقایص بسیار نیز وجود دارد که اکنون سه نقیصه بیش از هر زمان دیگر خود را نشان می دهند:
عدم شکل گیری یک شورای رهبری تصمیم گیرنده در کابل و تداوم مجادله بر سر اعضای این شورا یک نقیصه اساسی است که می تواند حتی جایگاه دولت افغانستان را در مذاکرات دوحه تضعیف کند. فرمان رئیس جمهور مبنی بر تعیین اعضای شورای رهبری صادر شد و ترکیبی که در این فرمان آمده است تقریبا جامع بوده و با مشوره همه جناح های سیاسی تنظیم شده است. اما مخالفت رئیس شورای عالی مصالحه و رئیس جمهور پیشین علی رغم توافق قبلی با این فرمان و عدم شکل گیری شورای رهبری این روند را دچار چالش کرده است. در حالی که بر اساس تایید منابع موثق از ارگ ریاست جمهوری، رئیس شورای عالی مصالحه هم از ترکیب شورای رهبری و هم از فرمان ریاست جمهوری آگاهی کامل داشته است. حتی دو بار ایرادهای رییس شورای عالی مصالحه ملی بر متن فرمان رییس جمهور مطابق نظر وی تصحیح گردیده است. ولی مخالفت وی پس از صدور فرمان مشکوک و عجیب به نظر می رسد. عین مساله در مورد رییس جمهور پیشین نیز صادق است.
موازی کاری و تداخل وظیفوی از سوی چهار ارگان در روند صلح یکی دیگر از مشکلات دولت در روند صلح است که زمینه بسیاری از ناهماهنگی ها را به وجود آورده است. اکنون ما علاوه بر ارگان های ذیربط دیگر، چهار ارگان نسبتا قدرتمند داریم که کارهای مربوط به روند صلح را پیش می برند. شورای عالی مصالحه ملی، وزارت دولت در امور صلح، نماینده خاص رییس جمهور در امور صلح و دفتر رییس هیات مذاکره کننده، چهار نهادی هستند که در راس هرکدام اشخاص مقتدر و صاحب نفوذی قرار دارند. به نظر می رسد برخی از ناهماهنگی ها و مشکلات از همین چندگانگی مدیریت صلح ناشی می شود.
نقیصه سوم حکومت که احتمالا ریشه در مدیریت چندگانه دارد، فقدان یک استراتژی قوی و کارآمد رسانه ای در روند صلح است. ما در مرحله ای قرار داریم که بسیج افکار عمومی به نفع جمهوریت و دستاوردهای دو دهه اخیر و بر حمایت از هیات مذاکره کننده اهمیت فوق العاده دارد. اما اکنون در فقدان چنین کاری به سر می بریم. این معضل خود را در نخستین روز افتتاح مذاکرات بین دولت و طالبان در دوحه به خوبی نشان داد. در دوحه در حالی که منطق دولت بسیار قوی بود و جهان با یکصدا پشت سر جبهه جمهوریت ایستاد و داعیه دولت جمهوری اسلامی افغانستان به مثابه گفتمان مسلط در کنفرانس دوحه مبدل گردید، ولی حضور بی برنامه هیات از لحاظ رسانه ای و تلاش چند خبرنگار دستاربه‌سر طالب توانست تا حد زیادی گفتار طالبان را در محور مباحث رسانه ای قرار دهد. طالبان حتی از داخل افغانستان نزدیک به 12 تحلیل گر مزدبگیر را به دوحه دعوت کرده اند تا از مواضع این گروه دفاع کنند. اما در مقابل ظاهرا هیچ برنامه و استراتژی مشخصی از سوی حکومت در عرصه رسانه و اقناع افکار عمومی وجود نداشته است.
اکنون ما ضرورت داریم که پیش از هر چیز شورای رهبری مصالحه ملی تشکیل گردد و به عنون یک عقبه قدرتمند و متحد پشت سر تیم مذاکره کننده عرض اندام کند. هم چنین تلاش های همه نهادهای مرتبط با صلح توحید گردد و یک پالیسی و استراتژی واحد برای بسیج افکار عمومی و به حمایت از گفتار دولت به وجود آید.